Гэта старонка — інфармацыйны спіс.
Но́белеўская прэ́мія па фі́зіцы (шведск.: Nobelpriset i fysik) — прэстыжная ўзнагарода, якая штогод ўручаецца Нобелеўскім фондам за навуковыя дасягненні ў вобласці фізікі. Адна з пяці Нобелеўскіх прэмій.
Нобелеўская прэмія па фізіцы была заснавана Альфрэдам Нобелем у яго завяшчанні, напісаным 27 лістапада 1895 года ў Парыжы, дзе яна згадваецца самай першай:
|
Нобелеўская прэмія па фізіцы прысуджаецца штогод з 1901 года і толькі шэсць разоў гэтага не адбывалася: у 1916, 1931, 1934, 1940, 1941 і 1942 гадах.[3] Першым лаўрэатам у 1901 годзе стаў Вільгельм Рэнтген. З тых часоў 203 чалавекі атрымаў 204 прэміі.[3]
Паводле статута Нобелеўскага фонду, высоўваць кандыдатаў на прэмію па фізіцы могуць наступныя асобы[4]:
Выбар асоб, згаданых у пунктах 5 і 6 для вылучэння кандыдатаў, павінен быць зроблены да канца верасня кожнага года, папярэдняга году ўзнагароджання.
Адбор кандыдатаў ажыццяўляе Нобелеўскі камітэт па фізіцы. З іх ліку Шведская каралеўская акадэмія навук выбірае лаўрэатаў.[4] Адначасова могуць быць узнагароджаны адна ці дзве працы, але пры гэтым агульная колькасць узнагароджаных не павінна перавышаць трох.[5]
Лаўрэаты прэміі па фізіцы звычайна аб’яўляюцца ў пачатку кастрычніка адразу пасля лаўрэатаў прэміі па медыцыне і фізіялогіі. Цырымонія ўручэння прэміі праходзіць 10 снежня ў Стакгольме, у дзень смерці Альфрэда Нобеля. Як і лаўрэатам іншых нобелеўскіх прэмій, лаўрэатам прэміі па фізіцы ўручаюцца дыплом і медаль, а таксама грашовая ўзнагарода.[6] Медаль для лаўрэатаў у вобласці фізікі і хіміі адрозніваецца рэверсам, — на ім сярод аблокаў намалявана жанчына, якая ўвасабляе геній навукі, яна зрывае вэлюм з жаночай фігуры з рогам дастатку ў руках, што ўвасабляе прыроду.[7]
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1901 | ![]() |
|
[8] | |
1902 | ![]() |
![]() |
|
[9] |
![]() |
![]() | |||
1903 | ![]() |
![]() |
|
[10] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1904 | ![]() |
![]() |
|
[11] |
1905 | ![]() |
![]() |
|
[12] |
1906 | ![]() |
![]() |
|
[13] |
1907 | ![]() |
|
[14] | |
1908 | ![]() |
![]() |
|
[15] |
1909 | ![]() |
![]() |
|
[16] |
![]() |
![]() |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1910 | ![]() |
![]() |
|
[17] |
1911 | ![]() |
![]() |
| [18] |
1912 | ![]() |
![]() |
|
[19] |
1913 | ![]() |
![]() |
|
[20] |
1914 | ![]() |
![]() |
|
[21] |
1915 | ![]() |
![]() |
|
[22] |
![]() |
![]() | |||
1916 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі | [23] | |
1917 | ![]() |
![]() |
|
[24] |
1918 | ![]() |
![]() |
|
[25] |
1919 | ![]() |
![]() |
|
[26] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1920 | ![]() |
![]() |
[27] | |
1921 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[28] |
1922 | ![]() |
![]() |
|
[29] |
1923 | ![]() |
![]() |
|
[30] |
1924 | ![]() |
![]() |
|
[31] |
1925 | ![]() |
![]() |
|
[32] |
![]() |
![]() | |||
1926 | ![]() |
![]() |
|
[33] |
1927 | ![]() |
![]() |
|
[34] |
![]() |
![]() |
| ||
1928 | ![]() |
![]() |
|
[35] |
1929 | ![]() |
![]() |
| [36] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1930 | ![]() |
|
[37] | |
1931 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі | [38] | |
1932 | ![]() |
![]() |
|
[39] |
1933 | ![]() |
![]() |
|
[40] |
![]() |
![]() | |||
1934 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3) | [41] | |
1935 | ![]() |
![]() |
|
[42] |
1936 | ![]() |
![]() |
|
[43] |
![]() |
![]() |
| ||
1937 | ![]() |
![]() |
|
[44] |
![]() |
![]() | |||
1938 | ![]() |
![]() |
|
[45] |
1939 | ![]() |
![]() |
|
[46] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1940 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3) | [47] | |
1941 | [48] | |||
1942 | [49] | |||
1943 | ![]() |
![]() |
|
[50] |
1944 | ![]() |
![]() |
|
[51] |
1945 | ![]() |
![]() |
|
[52] |
1946 | ![]() |
![]() |
|
[53] |
1947 | ![]() |
![]() |
|
[54] |
1948 | ![]() |
![]() |
|
[55] |
1949 | ![]() |
![]() |
| [56] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1950 | ![]() |
![]() |
|
[57] |
1951 | ![]() |
![]() |
|
[58] |
![]() |
![]() | |||
1952 | ![]() |
![]() |
|
[59] |
![]() |
![]() | |||
1953 | ![]() |
![]() |
|
[60] |
1954 | ![]() |
![]() |
|
[61] |
![]() |
![]() |
| ||
1955 | ![]() |
![]() |
| [62] |
![]() |
![]() |
| ||
1956 | ![]() |
![]() |
|
[63] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1957 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[64] |
![]() |
![]() ![]() | |||
1958 | ![]() |
![]() |
|
[65] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1959 | ![]() |
![]() |
|
[66] |
![]() |
![]() |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1960 | ![]() |
![]() |
|
[67] |
1961 | ![]() |
![]() |
|
[68] |
![]() |
![]() |
| ||
1962 | ![]() |
![]() |
|
[69] |
1963 | ![]() |
![]() |
|
[70] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1964 | ![]() |
![]() |
|
[71] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1965 | ![]() |
![]() |
|
[72] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1966 | ![]() |
![]() |
|
[73] |
1967 | ![]() |
![]() |
|
[74] |
1968 | ![]() |
![]() |
|
[75] |
1969 | ![]() |
![]() |
|
[76] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1970 | ![]() |
![]() |
|
[77] |
![]() |
![]() |
| ||
1971 | ![]() |
![]() |
|
[78] |
1972 | ![]() |
![]() |
|
[79] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1973 | ![]() |
![]() |
|
[80] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1974 | ![]() |
![]() |
|
[81] |
![]() |
![]() |
| ||
1975 | ![]() |
![]() |
|
[82] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1976 | ![]() |
![]() |
|
[83] |
![]() |
![]() | |||
1977 | ![]() |
![]() |
|
[84] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1978 | ![]() |
![]() |
|
[85] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1979 | ![]() |
![]() |
|
[86] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1980 | ![]() |
![]() |
| [87] |
![]() |
![]() | |||
1981 | ![]() |
![]() |
|
[88] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
| ||
1982 | ![]() |
![]() |
|
[89] |
1983 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[90] |
![]() |
![]() |
| ||
1984 | ![]() |
![]() |
|
[91] |
![]() |
![]() | |||
1985 | ![]() |
![]() |
| [92] |
1986 | ![]() |
![]() |
|
[93] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1987 | ![]() |
![]() |
|
[94] |
![]() |
![]() | |||
1988 | ![]() |
![]() |
|
[95] |
![]() |
![]() | |||
![]() | ||||
1989 | ![]() |
![]() |
|
[96] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1990 | ![]() |
![]() |
|
[97] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1991 | ![]() |
![]() |
|
[98] |
1992 | ![]() |
|
[99] | |
1993 | ![]() |
![]() |
|
[100] |
![]() |
![]() | |||
1994 | ![]() |
![]() |
|
[101] |
![]() |
![]() |
| ||
1995 | ![]() |
![]() |
|
[102] |
![]() |
![]() |
| ||
1996 | ![]() |
![]() |
|
[103] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1997 | ![]() |
![]() |
|
[104] |
![]() | ||||
![]() |
![]() | |||
1998 | ![]() |
![]() |
| [105] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1999 | ![]() |
![]() |
|
[106] |
![]() |
![]() |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2000 | ![]() |
![]() (1/4 прэміі) |
|
[107] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
| ||
2001 | ![]() |
![]() |
|
[108] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2002 | ![]() |
![]() |
|
[109] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
| ||
2003 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[110] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() ![]() | |||
2004 | ![]() |
|
[111] | |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2005 | ![]() |
![]() |
|
[112] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
2006 | ![]() |
![]() |
|
[113] |
![]() |
![]() | |||
2007 | ![]() |
![]() |
|
[114] |
![]() |
![]() | |||
2008 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[115] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
2009 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[116] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2010 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[117] [118] |
![]() |
![]() ![]() | |||
2011 | ![]() |
![]() |
[119] | |
![]() |
![]() ![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2012 | ![]() |
![]() |
|
[120] |
![]() |
![]() | |||
2013 | ![]() |
![]() |
|
[121] |
![]() |
![]() | |||
2014 | ![]() |
![]() |
|
[122] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() ![]() | |||
2015 | ![]() |
![]() |
|
[123] |
![]() |
![]() | |||
2016 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[124] |
![]() |
![]() ![]() | |||
![]() |
![]() ![]() | |||
2017 | ![]() |
![]() |
|
[125] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2018 | ![]() |
![]() |
|
[126] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
2019 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[127] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2020 | ![]() |
![]() |
|
[128] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() | ||||
2021 | ![]() |
![]() |
|
[129] |
![]() | ||||
![]() |
![]() |
| ||
2022 | ![]() |
![]() |
|
[130] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() | ||||||||||||||||||
![]() |
Гэты спіс уваходзіць у лік выдатных спісаў беларускамоўнага раздзела Вікіпедыі. |