wd wp Пошук: ⬜

Леанід Мендэлевіч Левін

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Левін.

Леанід Мендэлевіч Левін (нар. 25 ліпеня 1936, Мінск — 1 сакавіка 2014, Мінск) — беларускі архітэктар. Заслужаны архітэктар БССР (1988), лаўрэат Ленінскай прэміі і Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь, акадэмік Міжнароднай і Беларускай акадэміі архітэктуры (1997), старшыня Саюза беларускіх яўрэйскіх грамадскіх аб’яднанняў і абшчын з 1991 па 2014 год.

Адзін з аўтараў мемарыяльнага комплексу «Хатынь», за які (у складзе аўтарскага калектыву) быў удастоены Ленінскай прэміі.

Біяграфія

Нарадзіўся 25 ліпеня 1936 года ў Мінску ў сям’і Мендэля Моўшавіча і Лізаветы Левіных[2]. Скончыў 13-ю школу. Бацька ў першыя дні вайны сышоў на фронт, а маці і бабуля з маленькімі дзецьмі Лёнем і Мацільдай эвакуіравалася з Мінска, дабраўшыся таварнякамі да станцыі Кара-Балты ў Кыргызстане. Лізавета Левіна памерла там ад знясілення[3].

У 1954—1960 гадах вучыўся ў Беларускім політэхнічным інстытуце. У 1960—1997 гадах працаваў у Інстытуце «Мінскпраект» (ад архітэктара да кіраўніка Майстэрні па забудове цэнтра Мінска).

1960—1967 — удзел у стварэнні парку імя 50-годдзя Савецкай улады. Член КПСС з 1965 года.

1968 — удзел у стварэнні выставачнага павільёна ВДНГ БССР у Мінску.

1970 — у складзе аўтарскага калектыву быў уганараваны Ленінскай прэміяй за мемарыяльны комплекс 1968—1969 гг. «Хатынь».

З 1997 года — дырэктар уласнай творчай майстэрні УП «Творчая майстэрня архітэктара Л. Левіна».

Сябры і калегі — скульптар Анатоль Анікейчык, архітэктар Юрый Градаў.

Памёр 1 сакавіка 2014 года ў Мінску. Пахаваны 4 сакавіка на Цэнтральнай алеі Усходніх могілак у Мінску[4].

Грамадская дзейнасць

Член Саюза архітэктараў СССР з 1963 года, пасля член Саюза архітэктараў Беларусі. Член каардынацыйнага Савета Сусветнага кангрэса рускамоўнага яўрэйства, член Генеральнага Савета Еўраазіяцкага яўрэйскага Савета. Старшыня Беларускага аб’яднання яўрэйскіх арганізацый і абшчын (1991), старшыня Мінскага яўрэйскага дабрачыннага фонду «Хэсэд-Рахамім», старшыня гістарычнага таварыства «Трасцянец». Старшыня Міжнароднай яўрэйскай акадэміі мастацтва[5].

Работы

Асноўныя працы (у аўтарскім калектыве і самастойна):

Мемарыяльныя комплексы

Мемарыяльны комплекс «Хатынь» (1968);
Мемарыяльны комплекс ахвярам халакоста «Яма» (2000) на тэрыторыі былога Мінскага гета;
Дзецям, якія загінулі ў Вялікай Айчыннай вайне (на месцы дзіцячага канцлагера) і ад Чарнобыльскай катастрофы (пасёлак Красны Бераг Жлобінскага раёна, 2006);
Мемарыяльны комплекс вязням гета ў г. Слуцку;
Мемарыяльны комплекс загінуўшым яўрэям у г.п. Гарадзея (2004);
Мемарыяльны комплекс «Праклён фашызму» на месцы спаленай вёскі Шунёўка Бягомльскага сельсавета Докшыцкага раёна (1983)[6];
Мемарыяльны комплекс «Прарыў» каля г.п. Ушачы Ушацкага раёна Віцебскай вобласці;
«Салдацкае поле»[ru] ў Валгаградзе (1976-80)[5];
Мемарыяльны комплекс у г. Ізюм (Харкаўская вобласць, Украіна)[5];
помнік салдатам, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, у г. Бухара (Узбекістан)[5];
«Шталаг-342» у г. Маладзечна (1990)[5].

Помнікі

помнік К. С. Заслонаву ў Оршы (1964)[7];
Помнік «Кацюша» ў Оршы (1965)[7];
помнік падпольшчыкам Асінторфа (1967)[7]
помнік піянеру-герою Гойшыку ў г. Івацэвічы (1967)[7]
помнік Ф. Конанавай у Любані (1967)[7]
Помнік беларускім партызанам («Прарыў»);
Помнік Янку Купалу ў Мінску [7] (1972; сааўтары архітэктар Ю. Градаў, скульптары А. Анікейчык, А. Заспіцкі, Л. Гумілеўскі);
Помнік Якубу Коласу ў Мінску (1972)[7];
Помнік воінам-бухарцам у Бухары (1975)[7];
Помнік М. Ф. Гастэлу і яго экіпажу ў г.п. Радашковічы (1976)[7];
Помнік У. І. Леніну ў Барысаве (1986)[7];
Помнік У. І. Леніну ў Нароўлі (1982)[7];
памятныя знакі дзеянням Мінскага партыйнага падполля (1980—1984)[7];
Помнік князю Давіду ў Давыд-Гарадку (2000);
Помнік ахвярам мінскага гета на Юбілейнай плошчы ў Мінску (1998—2000);
Мемарыяльны знак ахвярам Мінскага гета каля Кальварыйскіх могілак (2009, скульптары Алена Хараберуш і Леанард Пакульніцкі [8], пры ўдзеле ў эскізнай распрацоўцы і працоўнай мадэлі помніка Максіма Петруля [9]).

Праекты будынкаў і збудаванняў

Будынак тэатра лялек і кінатэатра «Піянер» (1965; у сааўтарстве з Г. Заборскім), інтэрнат трактарнага завода па вул. А. Кашавага (1966), павільён ВДНГ БССР (1968), будынак гаркама КПБ (1979; цяпер — Міністэрства замежных спраў), станцыі метрапалітэна «Плошча Леніна» (1984)[7] і «Няміга» (1990) у Мінску.

Іншае

Праект дэталёвай планіроўкі і забудовы цэнтра Мінска (1970—1975), праспекта Машэрава (1980-я)[5], добраўпарадкаванне праспекта Машэрава і набярэжнай р. Свіслач у цэнтры горада (1970—1975)[7], рэканструкцыі цэнтра Давыд-Гарадка (2000)[5]. Рэгенерацыя Траецкага прадмесця (Мінск, 1980—1986), праекты рэгенерацыі Верхняга горада [7], вуліцы Нямігі, Ракаўскага прадмесця.

Аўтар сцэнаграфіі спектакля «Палёты з Анёлам» (2000), Аўтар кнігі «Хатынь», якая атрымала прэмію за наватарства ў вобласці літаратуры, нарысаў пра архітэктуру ў спецыялізаваным і масавым друку[5].

Сям’я

У шлюбе з архітэктарам Наталляй Афанасьевай меў дачку Галіну Левіну, таксама архітэктара.

Узнагароды і прэміі

Заслужаны архітэктар Рэспублікі Беларусь (1988). Лаўрэат Прэміі Ленінскага камсамола Беларусі (1967) за стварэнне мемарыяльных збудаванняў, якія ўвекавечваюць подзвіг савецкага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны, Прэміі Ленінскага камсамола Валгаграда, Ленінскай прэміі (1970). Узнагароджаны двума Ганаровымі граматамі і Граматай Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь [5], ордэнам «За заслугі перад Федэратыўнай Рэспублікай Германія».

Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне літаратуры, мастацтва і архітэктуры (2002, у аўтарскім калектыве) — за архітэктурна-манументальны ансамбль забудовы цэнтра г. Давыд-Гарадка з памятным знакам князю Давыду, створаны ў 1998—2000 гадах.
Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь (2011), за мемарыял «Дзецям — ахвярам Вялікай Айчыннай вайны» ў Красным Беразе (Гомельская вобласць)
Медаль Міколы Шчакаціхіна «За братэрскае спрычыненне ў развіцці навукі і культуры Беларусі».
Званне «Ганаровы грамадзянін Жлобінскага раёна»[10].

Памяць

У Жлобіне адна з вуліц увесну 2015 года была пераназвана ў гонар Леаніда Левіна[10].
У сакавіку 2015 года імя Леаніда Левіна атрымала Гістарычная майстэрня ў Мінску[10].
У 2017 годзе Саюз беларускіх яўрэйскіх грамадскіх аб’яднанняў і абшчын звярнуўся ў Мінгарвыканкам з прапановай даць імя Левіна вуліцы ў Мінску[10]. Гэтая просьба была задаволена ў снежні 2020 года, калі Мінгарсавет прыняў адпаведнае рашэнне (афіцыйна апублікавана ў студзені 2021 года)[11].

Крытыка

У якасці грамадскага дзеяча не раз паддаваўся крытыцы за недастатковае веданне рэалій яўрэйскага жыцця, пасіўнасць у зносінах з органамі ўлады, схільнасць да аўтарытарызму ў кіраванні [12][13].

Зноскі

↑ Левин Леонид Менделевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
↑ «Обнял я деревце и попрощался с Лизой»: он вернулся с фронта и узнал, что жена умерла от дистрофии. История семьи архитектора Левина Архівавана 25 жніўня 2018.
↑ Непридуманная история военного почтового романа Архівавана 13 чэрвеня 2021.
↑ У Мінску развіталіся з архітэктарам Леанідам Левіным Архівавана 7 сакавіка 2014.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Левин Леонид Менделевич // Кто есть Кто в Республике Беларусь. Архитекторы Беларуси. / Редакционный совет: И. В. Чекалов (пред.) и др. Минск: Энциклопедикс, 2014. −140 с. ISBN 978-985-7090-29-7. (руск.)
↑ Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941—1945: Энцыклапедыя / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1990. — 680 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-012-2.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Абрамович Юрий Николаевич // Архитекторы Советской Белоруссии: Биогр. справочник / Союз архитекторов БССР; Сост. В. И. Аникин и др.. — Мн.: Беларусь, 1991. — 262 с. — ISBN 5-338-00611-1. (руск.)
↑ «Мастацтва» № 5 (410). 2017
↑ «Мастацтва» № 7 (412). 2017
1 2 3 4 http://belisrael.info/?p=15421
↑ https://belisrael.info/?p=26935
↑ Зуборев Л. Как создавалось «Общество еврейской культуры»
↑ Рубинчик В. О Левине и левинщине

Літаратура

Левин Леонид Менделевич // Кто есть Кто в Республике Беларусь. Архитекторы Беларуси. / Редакционный совет: И. В. Чекалов (пред.) и др. Минск: Энциклопедикс, 2014. −140 с. ISBN 978-985-7090-29-7. (руск.)

Спасылкі

Партрэт аўтарства І. В. Мядзведзева — НАЦИОНАЛЬНОЕ СВОЕОБРАЗИЕ В ТВОРЧЕСТВЕ АРХИТЕКТОРА-ХУДОЖНИКА И. В. МЕДВЕДЕВА. С. 85