wd wp Пошук:
    ⬜

    Дуб скальны

    Дуб скальны ці Дуб сядзячакветны (Quercus petraea) — дрэва, від роду Дуб (Quercus) сямейства Букавыя (Fagaceae), які расце ў краінах Еўропы і у Анатоліі. З’яўляецца адным з нацыянальных сімвалаў Уэльса, дзе яго таксама называюць Валійскім дубам.

    Біялагічнае апісанне

    Дуб скальны — вялікае лістападныя дрэва 20 — (30) 40 м вышынёй, са ствалом, апранутым такой жа карой, як і ў дуба звычайнага (Quercus robur), і з такой жа магутнай шатрападобнай кронай.

    Парасткі і галінкі голыя, раўнамерна пакрыты лісцем.

    Пупышкі 0,5-1,5 см даўжынёй, падоўжаныя або круглява-авальныя, з расніцавай па краі лускай.

    Лісце

    Хвосцікі 1-2,5 см даўжынёй. Лісты (7) 8-12 (14) см даўжынёй і (3,5) 6-7 (8) см шырынёй, глыбока і няправільна лопасцевыя, зверху голыя, ярка-зялёныя, знізу больш бледныя, амаль голыя або з тонкім апушэннемм і з больш доўгімі валасінкамі па жылкам, з закругленым або больш-менш клінаватым аснаваннем, на канцы з падоўжанай тупой лопасцю, па баках з 5-7 парамі цэльнакрайніх або часам буйназубчатых, падоўжаных, тупых, няроўных і найбольш доўгіх у сярэдняй частцы пласцінкі лопасцяў, паглыбленні паміж імі роўныя ¼ — 1⁄5 або больш шырыні пласцінкі. Бакавыя жылкі больш-менш выгнутыя, паміж сабой значна выдалены і не паралельна, акрамя жылак, накіраваных у лопасці, ёсць жылкі, накіраваныя ў паглыбленні паміж лопасцямі; прамежкавых жылак, якія ідуць ў выемкі 1-2, галоўным чынам у ніжняй частцы ліставай пласцінкі. Прылісткі хутка ападаюць.

    У падвіда Дуб грузінскі лісце неглыбока і коратка лопасцевае з прамымі або дугападобна выгнутымі паралельнымі паміж сабой бакавымі жылкамі, накіраванымі ў лопасці; жылак, накіраваных у паглыбленні паміж лопасцямі, няма або яны слабей выяўленыя толькі ў ніжняй частцы пласцінкі. Прылісткі ў верхавінных пупышак доўга не ападаюць.

    Кветкі і плады

    Песцічныя кветкі і жалуды па 1,5, часцей за 2-3, з месцамі ці на кароткіх пладаносах не даўжэйшых за хвосцікі. Кветкі дробныя, сабраныя ў вісячыя завушніцы, з’яўляюцца вясной.

    Плод — жолуд (1,5) 2-3 (3,5) см даўжынёй і 1-2 см шырынёй, акружаны сашападобнай дравяністай плюскай на ½ — 1⁄3 даўжыні, спее на працягу шасці месяцаў; плюска каля 1 см вышынёй і 1,5 см у дыяметры, з амаль плоскай або трохі ўздутай трохкутна-ланцэтнай, шэра-опушеннай лускай, выцягнутай у бураваты кончык.

    Злева направа: ствол, пупышкі, тычачкавыя завушніцы, лісце і жалуды

    Распаўсюджанне

    Лес з дуба скальнага, Ахнакары, Хайленд, Шатландыя

    Вобласць распаўсюджання паказваецца таксама для Літвы; арэал цягнецца ад Заходняй Украіны на ўсход да верхняга Буга, сярэдняй плыні Дняпра і Прута, уключае Паўночны Крым і Паўночны Каўказ; ў Заходняй Еўропе ад Паўднёвай Нарвегіі і Паўднёвай Швецыі да паўночнай часткі Балканскага паўвострава, поўначы Італіі, поўдня Францыі і поўначы Іспаніі[5].

    Утварае лясы на свежых глебах, пераважна на схілах гор; на поўдні падымаецца да 1800 м над узроўнем мора. З’яўляецца важнай лесаўтваральных пародай на Паўночным Каўказе, на захадзе Украіны, у Заходняй Еўропе ў межах свайго арэалу. У Крыме і на Каўказе часта расце на сухіх паўднёвых схілах, на горных пародах, якія змяшчаюць вапну; на Паўночным Каўказе выходзіць на скалы і сухія плато; у Паўночным Крыму кантактуе са стэпамі. Меней патрабавальны да багацця і вільготнасці глебы, чым дуб звычайны (Quercus robur). На сухіх глебах утварае чыстыя дрэвастоі або з невялікай прымешкай берасту (Ulmus minor), Carpinus orientalis; у падлеску нярэдка сустракаюцца скумпія (Cotinus), кізіл (Cornus), глог (Crataegus) і Ligustrum; на сухіх кіслых глебах на Каўказе ў падлеску Azalea, на больш глыбокіх глебах характэрная прымешка ясеню (Fraxinus), клёну вастралістага (Acer platanoides) і Acer hyrcanum, каля ручаёў — падлесак з кізіла. У якасці прымешка сустракаецца ў лясах з панаваннем грабу (Carpinus), каштану (Castanea) і буку (Fagus).

    Дуб грузінскі сустракаецца ў Заходнім, Паўднёвым і Усходнім Закаўказзі, у Талышскіх гарах, на Паўночным Каўказе (басейны рэк Белая і Вялікая Лаба(руск.) бел.), у Паўночнай Анатоліі (па беразе Чорнага мора на захад да Трапезунда, па паўднёвым схіле Пантыйскага хрыбта(руск.) бел.), у Паўночным Іране. Утварае шырокія лясы на паўднёвых схілах гор і ўзвышшаў, на вышыні да 1100—1200 м над узроўнем мора, у Закаўказзе з’яўляецца найбольш звычайнай дрэваўтрараючай пародай.

    Выкарыстанне

    Драўніна

    Даўно ўведзены ў культуру, сустракаецца ў парках Украіны, у Крыму, на Апшароне, у Таліне, Тарту, Рызе. У Сярэдняй Азіі расце толькі пры паліве. Дуб грузінскі ўведзены ў культуру ў пачатку XVIII стагоддзя Нікіцкім батанічным садам, расце пад Пяцігорскам, у Таліне і Тарту, дзікарослыя асобнікі гэтага падвіда дуба часта сустракаюцца ў паркавых насаджэннях Закаўказзя.

    Драўніна гэтага дрэва з удзельнай вагой 0,65-0,75, мякчэй, чым у дуба звычайнага, таму лягчэй паддаецца сталярнай апрацоўцы, выкарыстоўваецца для вырабу будаўнічых матэрыялаў і вінных бочак. У кары ўтрымліваецца да 16 % дубільных рэчываў, яна, таксама як адходы драўніны і галы(руск.) бел., выкарыстоўваецца ў дубільнай вытворчасці.

    Класіфікацыя

    Падвіды

    У межах віду вылучаюцца чатыры падвіды[6]:

    Ахова

    Занесены ў Чырвоныя кнігі Беларусі, Украіны і Закарпацкай вобласці.

    Зноскі

    1. ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
    2. ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
    3. ↑ Беларуская навуковая тэрміналогія: слоўнік лясных тэрмінаў. — Мінск: Інбелкульт, 1926. — Т. Вып. 8. — 80 с.
    4. ↑ Паводле інфармацыі GRIN. Глядзі картку расліны
    5. ↑ Соколов С. Я., Стратонович А. И. Род 6. Quercus — Дуб // Деревья и кустарники СССР. Дикорастущие, культивируемые и перспективные для интродукции. / Ред. тома С. Я. Соколов. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1951. — Т. II. Покрытосеменные. — С. 476—479. — 612 с. — 2 500 экз.
    6. ↑ Паводле інфармацыі Каралеўскіх батанічных садоў К’ю, Вялікабрытанія. Гл. раздзел «Спасылкі»

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (7):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
    Катэгорыя·Дуб
    Катэгорыя·Расліны паводле алфавіта
    Катэгорыя·Флора Еўразіі
    Катэгорыя·Дэкаратыўныя расліны
    Катэгорыя·Дэкаратыўныя дрэвы