Артыкул вымагае праверкі арфаграфіі Магчымы машынны пераклад, ужыванне ненарматыўнага правапісу або лексікону. Для праверкі ёсць адмысловыя праграмы. |
Чачэрскае староства (польск.: Starostwo Czeczerskie) — дзяржаўнае ўладанне, адміністрацыйная адзінка ў складзе Рэчыцкага павета Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага правінцыі Рэчы Паспалітай. Цэнтрам Чачэрскага староства было мястэчка Чачэрск.
Тэрыторыя Чачэрскага староства знаходзіцца на Палессі, на землях былых плямёнаў радзімічаў і дрыгавічоў[1]. У часы Рэчы Паспалітай на тэрыторыі староства размяшчаліся ўладанні г.зв. «сожскай шляхты» (ад ракі Сож, аналагічна «друцкай шляхце» ад ракі Друць), якая паходзіла ў асноўным з мясцовага баярства[2][3][4][5].
У сярэдзіне XIV ст. Чачэрск з навакольнымі землямі быў далучаны да Літвы, як цэнтр аднайменнай воласці, дзяржавы і староства да 1509 г.[6].
У Чачэрскае староства Рэчыцкага павета адміністрацыйна ўваходзілі воласці, войтаўства, асобныя баярскія паселішчы, фамільныя маёнткі, вёскі (польск.: wieś) і «дзяржавы» (польск.: dzierżawy). Чачэрскі замкам кіраваў Губернатар Чачэрскі (польск.: Gubernator Czeczerski). Замкавыя слугі жылі на ўскраіне горада Чачэрска. Сярод баяраў шляхты былі мастаўнічыя, дзясяцкія, войты. Царкоўны прычт меў зямельныя надзелы пры вёсках Вотар, Яцкевіч, Нізімковічы, Рыскава.
Кожная вёска па Інвентару 1726 г. мела надзел землі «вотруб’е» для сельскагаспадарчых культур і жывёлагадоўлі, млыны, рудні з плавільным печамі, кузні (кавальня), рыбалоўныя возера, сукнавальні, крупадзёркі, бондарства, піваварства (броварская) і г.д. Млыны былі ў Чачэрску і вёсках Дудзічы, Ліцвінавічы, Анісімковічы (па Інвентару 1704 г. млыны, сукнавальні, крупадзёркі — у вёсках Ліцвінавічы, Нізімковічы, Дудзічы). Рудня з плавільным печамі — у вёсках Дудзічы, Малін, Рэчкі, Стовбынь (па Інвентару 1704 г. Рудня з плавільным печамі — у вёсках Столбынь і Рэчкі). Рыбны промысел — у азёрах вёсак Вотор, Туріщанічы, Ліцвінавічы, Струмень, Валасовічы, Нізімковічы, Залессе, Столбынь, Дудзічы, Сябровічы.
У XIV—XVII ст. праз Чачэрскае староства праходзіла дарога з горада Торунь ва Уладзімір (старажытны шлях на Балтыйскае мора), за праезд па якой бралі пошліну «з каня» па 3 грыўні і 4 дынарыя[24].
Чачэрскае староства было прыпісана да Нежынскага палку казакоў у 1654—1657 г.. На яго тэрыторыі раскватараваліся казакі кіраваныя «беларускім, магілёўскім, гомельскім і чавускім» палкоўнікам Іванам Нячаем, і ваяводам магілёўскім князем Іванам Репнінам[25]. Пасля кіравання Івана Залатарэнка аб панаванні Івана Дарашэнка засталіся дакументальныя згадкі ваяводаў Магілёва і Смаленска, сведчанне беларускіх сялян і мяшчан Чачэрскага староства аб казаках у звароце да ўладаў для следства: «Тыя казакі двары ім бураць, саміх іх б’юць і мучаць, так што і праходу ад гэтых казакоў не стала, нават на торг да іх ніхто не смее ехаць»; «наязджаюць казакі, села знішчаюць і сялян сякуць, маёмасць адбіраюць»; казакі «не слухаюць, б’юць, рабуюць, вяжуць і садзяць»; казакі «прыходзяць з вялікім шумам і пагрозамі». За адмову беларускіх сялян ісці ў казакі іх «гандаль у горадзе знішчылі, сялян мучылі і рабавалі…і палілі»; «ад казацкага марадзёрства апусцелі паветы»; «людзям з гарадоў праехаць не можна»; «смуту чыняць»[26].
Староства — гэта дзяржаўны маёнтак, які вялікі князь ці кароль даваў у трыманне феадалам як натуральны юргельт за службу.