wd wp Пошук:
    ⬜

    122-мм гаўбіца Д-30

    122-мм гаўбіца Д-30
    Трафейная гаўбіца Д-30 у музеі Батэй ха-Асэф, Тэль-Авіў

    122-мм гаўбіца Д-30 (Індэкс ГРАУ— 2А18) — савецкая буксіруемая 122-мм гаўбіца, прынятая на ўзбраенне УС СССР 12 мая 1960 года.

    У 1978 годзе была мадыфікавана і складаецца на бягучы момант на ўзбраенні многіх дзяржаў пад назвай Д-30А (Індэкс ГРАУ — 2А18М).

    Гісторыя стварэння

    Гаўбіца Д-30 з’явілася як замена дывізіённай 122 мм гаўбіцы М-30, распрацаванай АКБ Мотавіліхінскага завода пад кіраўніцтвам Фёдара Фёдаравіча Пятрова ў 1938 годзе. Практыка выкарыстання М-30 у гады Вялікай Айчыннай вайны выявіла як станоўчыя бакі гарматы, так і недахопы. Да недахопаў М-30 ставіліся нізкая кучнасць стральбы і канструкцыя лафета, якая не дазваляла весці кругавы абстрэл[1].

    Як і распрацоўка М-30, праектаванне яе замены ў канцы 1950-х гадоў было даверана Фёдару Пятрову, які ўзначальваў АКБ завода № 9. Першапачатковая распрацоўка атрымала назву Д-30 (2А18). Галоўным адрозненнем ад гармат, якія складаліся раней на ўзбраенні Савецкай Арміі, стала ўстаноўка гарматы на лафет з трох станін, якія расстаўляліся на кут 120°, што падвышала ўстойлівасць зброі пры кругавым абстрэле. Таксама навінай стала буксіраванне наперад ствалом. Зачэп фаркопа цягача вырабляўся за шкворневую бэльку, прымацаваную да дульнага тормаза на шарніры. Пры прывядзенні гарматы ў баявое становішча (да адкрыцця агню), корпус прылады прыўздымаўся дамкратам з упорам на грунт апорнай плітой. Колы на паваротных восях адкідваліся ўверх.

    Наступная мадыфікацыя Д-30, якая з’явілася ў 1978 годзе, атрымала абазначэнне Д-30А і адрознівалася жорсткай канструкцыяй шкворневай бэлькі, якая з’яўлялася адзіным цэлым з дульным тормазам. У дульным тормазе замест 5 пар вялікіх шчылін і 1 малой былі выкарыстаныя 2 камеры. На бронешчытку было ўстаноўлена электраабсталяванне для зручнасці транспарціроўкі гарматы ў калоне (паказальнікі павароту і габарытныя агні)[2].

    Прызначэнне

    Гаўбіца калібрам 122-мм Д-30А (2А18М) прызначана для выканання наступных задач:

    На ўзбраенні 35 краін, без уліку краін СНД[3], знаходзіцца каля 3600 гармат.

    У гаўбіцы ўжыта паасобнае гільзавое зараджанне.

    Канструкцыя лафета гаўбіцы забяспечвае кругавы абстрэл пры кутах ўзвышэння ствала ад -5° да + 18° і стральбу пры кутах ўзвышэння ад -7° да + 70°, калі казённая частка знаходзіцца ў сектарах паміж сумежнымі станінамі.

    Цягавы сродак гаўбіцы — аўтамабіль Урал-4320. Найбольшая дапушчальная хуткасць па добрых дарогах з асфальтавым або бетонным пакрыццём да 80 км/г. Гаўбіца рыштуецца таксама лыжнай устаноўкай для транспартавання па глыбокім снежным покрыве. Стральба з лыжнай ўстаноўкі немагчыма.

    У рамках расійскіх вучэнняў «Цэнтр-2019» была прадэманстраваная магчымасць перакідання гаўбіц д-30 пры дапамозе верталётаў Мі-8[4].

    Асноўныя тэхнічныя дадзеныя Д-30А (2А18М)

    Балістычныя

    Пачатковая хуткасць

    Канструктыўныя

    Габарытныя

    Масавыя

    Эксплуатацыйныя

    Прылада гаўбіцы

    Гаўбіца складаецца з ствала, супрацьадкатных прылад, лафета і прыцэльных прылад. Ствол — з трубы, дульнага тормазу, захопаў, казенніка і клінавай засаўкі з вертыкальным ходам. Супрацьадкатныя прылады складаюцца з гідрапнеўматычнага накатніка (46 атм) і гідраўлічнага тормазы адкатных частак. Лафет складаецца з калыскі, верхняга станка, ніжняга станка, ўраўнаважванага механізму, прывадаў вертыкальнай і гарызантальнай наводкі, колавага ходу, механізмаў падрэсарывання, механізму мацавання гарматы па-паходнаму. Прыцэльныя прылады складаюцца з панарамнага прыцэла ПГ-1 і тэлескапічнага прыцэла ОП-4М. Ствол, Калыска, супрацьадкатныя і прыцэльныя прылады складаюць пампаваную частка гармату, якая прыводзіцца ў вярчальны рух адносна восі цапфаў калыскі ствала пры наводцы ствала ў вертыкальнай плоскасці. Хісткай частка, верхні станок з баявым шчытом і колавым ходам, ўраўнаважвае механізм і прывада наводкі ўтвараюць круцільную частку, якая прыводзіцца ў вярчальны рух адносна восі баявой загваздкі[5] верхняга станка пры наводцы ствала ў гарызантальнай плоскасці. Ніжні станок з трыма станінамі і гідрадамкратам (у ранняй мадыфікацыі механічным дамкратам) утвараюць нерухомую пры навядзенні ствала частку гарматы. Дамкрат выкарыстоўваецца для ўздыму гаўбіцы для гадоўлі і звесткі станін з паходнага становішча ў баявое і назад.

    Прымяненне

    Гаўбіца Д-30 ў вялікіх колькасцях складаецца на ўзбраенні ў многіх краінах свету. Яна ўжывалася і ўжываецца ў многіх ваенных канфліктах. Выраблялася, акрамя СССР, у Іраку, Егіпце, Югаславіі і Кітаі. На базе Д-30 створана некалькі самаходных артылерыйскіх установак: 2С1 «Гваздзік», Semser. У паветрана-дэсантных войсках гаўбіцу дэсантуюць з паветра на спецыяльнай платформе.

    З 23 чэрвеня 2009 года дзве гаўбіцы (Д-30 1968 года выпуску і Д-30А 1978 года выпуску) выкарыстоўваюцца для правядзення традыцыйнага паўдзённага стрэлу ў Санкт-Пецярбургу.

    З лістапада 2017 года 68 гаўбіца Д-30 выкарыстоўваюцца супрацьлавіннай службай Расгідрамета[6].

    Месца ў арганізацыйна-штатнай структуры

    1-й этап конкурса «Майстар-збройнік»

    УС СССР

    У мотастралковых і танкавых дывізіях УМ СССР гаўбіца Д-30А з’яўлялася штатным гарматай як палкавы і дывізіённай артылерыі. У залежнасці ад тыпу палка (мотастралковы або танкавы) у яго артылерыйскім дывізіёне магло быць ад 2 да 3 гаўбічных батарэй па 6 гармат у кожным. У артылерыйскім палку мотастралковай дывізіі, у залежнасці ад прыналежнасці да ваеннай акругі або групе войскаў, магло быць да 2 гаўбічных артылерыйскіх дывізіёнаў па 18 гармат у кожным[7].

    У дэсантна-штурмавых брыгадах у складзе сухапутных войскаў, штатны артылерыйскі дывізіён складаўся з 3 гаўбічных батарэй па 4 адзінкі Д-30А ў кожным[7].

    У артылерыйскіх палках у складзе паветрана-дэсантных дывізій з 70-х гадоў, 1 з 3 штатных дывізіёнаў меў на сваім узбраенні 12 адзінак Д-30А ў 2 гаўбічных батарэях[8].

    УС РФ

    У лютым 2013 года міністр абароны РФ С. К. Шайгу распарадзіўся зняць з узбраення і перадаць на базы захоўвання да канца 2013 года гаўбіцы Д-30А, якія знаходзяцца ў сухапутных войсках. Узамен войскі атрымаюць буксаваныя гаўбіцы «Мста-Б» або самаходныя артустаноўкі «Акацыя» калібра 152 мм. Згодна з распараджэннем Д-30А павінны былі застацца толькі на ўзбраенні Паветрана-дэсантных войскаў і 56-й дэсантна-штурмавой брыгады Паўднёвай ваеннай акругі.[9] Але тым не менш, гаўбіца працягвала выкарыстоўвацца на 7-й ваеннай базе ў Абхазіі[10], а ў новастворануб ў 2016 годзе 30-ю мотастралковую брыгаду быў уключаны дывізіён гаўбіц[11]. Таксама выкарыстоўваецца 22-м армейскім корпусам берагавых войскаў ВМФ у Крыме[12].

    Мадыфікацыіт

    Д-30 у парке «Патрыёт».

    На ўзбраенні

    Па стане на 2016 год[15].

    Сучасныя аператары

    Былыя аператары

    Захаваныя экземпляры

    Зноскі

    1. ↑ А. Сорокин. 122-мм гаубица М-30 в исторической ретроспективе // Техника и вооружение, № 8, 9, 10, 2013 г.
    2. ↑ 122-мм гаубица Д-30 / 2А18
    3. ↑ Артиллерийский завод № 9 :: Продукция :: Военная :: Буксируемые орудия :: 122 мм Архівавана 30 красавіка 2013.
    4. ↑ Министерство обороны: Вертолёты Ми-8 впервые перебросили батарею гаубиц Д-30 на внешней подвеске в ходе СКШУ «Центр-2019»
    5. ↑ Боевой штырь // Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. В. Ф. Новицкого … [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. Д. Сытина, 1911—1915.
    6. ↑ Распоряжение Правительства Российской Федерации от 08.11.2017 № 2461-р
    7. 1 2 Феськов В.И., Голиков В.И., Калашников К.А., Слугин С.А. «Вооруженные Силы СССР после Второй мировой войны: от Красной Армии к Советской. Часть 1: Сухопутные войска».. — Томск: Издательство Томского университета, 2013. — С. 179—180, 245. — 640 с. — ISBN 978-5-89503-530-6.
    8. ↑ О причинах расформирования 105-й гвардейской воздушно-десантной Венской Краснознамённой дивизии
    9. ↑ Минобороны отказалось от легендарной гаубицы Д-30 - Известия (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 9 сакавіка 2013. Праверана 2 сакавіка 2013.
    10. ↑ http://structure.mil.ru/structure/forces/ground/news/more.htm?id=12082942@egNews
    11. ↑ Залп по «тачанке»: как артиллеристам ВС РФ помогает сирийский опыт (нявызн.). Российская газета (5 снежня 2019). Праверана 10 снежня 2019.
    12. ↑ http://function.mil.ru/news_page/country/more.htm?id=12119978@egNews
    13. ↑ Product Details (нявызн.) (недаступная спасылка). Mulitary Industry Corporation. Архівавана з першакрыніцы 25 чэрвеня 2016. Праверана 8 чэрвеня 2016.
    14. ↑ Суданская 122-мм самоходная гаубица Khalifa-1 с артчастью Д-30
    15. ↑ The Military Balance 2016.
    16. 1 2 3 4 5 6 Stockholm Internation Peace Research Institute — Arms Transfers Database
    17. ↑ Новакович К., Радич А., Соколов В. А. Сербское войско Краины в начале 1995 г. Организация, планирование, боевые возможности // Обозреватель. — 2021. — № 382. — С. 100.
    18. ↑ Гаубица, жанровая скульптура, Россия, Москва, улица Лескова — Яндекс. Карты
    19. ↑ Рузаев С.В. Артиллерийские системы из коллекции музея военной техники УГМК. — Екатеринбург: Уральский рабочий, 2017. — 80 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-85383-687-7.
    20. ↑ D-30 (нявызн.) (недаступная спасылка). Hərbi Qənimətlər Parkı. Архівавана з першакрыніцы 17 красавіка 2021. Праверана 18 лютага 2022.
    Тэмы гэтай старонкі (7):
    Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы
    Катэгорыя·Артылерыя калібра 122 мм
    Катэгорыя·Артыкулы пра зброю без ілюстрацый на Вікісховішчы
    Катэгорыя·Артыкулы пра зброю без ілюстрацый
    Катэгорыя·Гаўбіцы
    Катэгорыя·Зброя СССР
    Катэгорыя·Зброя паводле алфавіта