wd wp Пошук:
    ⬜

    Каралішчавічы

    Каралі́шчавічы[1] (трансліт.: Karališčavičy, руск.: Королищевичи) — вёска ў Мінскім раёне Мінскай вобласці, на рацэ Свіслач. Уваходзіць у склад Навадворскага сельсавета. Месцяцца на шашы H9050, за 4 км на паўднёвы ўсход ад Новага Двара.

    Гісторыя

    У 1582 годзе сяло маёнтка Гатава і панскі двор, уласнасць князёў П. Крышынскага і Ю. Масальскага, у Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. У 1597—1598 гадах сяло, двор, уласнасць Д. С. Тышкевіча, Г. М. Масальскай, А. Крушынскага. У другой палове XVI ст. вядомы як прыватнае ўладанне на тэрыторыі Менскага павета[2]. У 1667 годзе маёнтак, уласнасць Ф. К. Друцкага-Горскага. У 1778 годзе былі царква, фальварак, 2 сырабойні, уласнасць І. Прушынскага. У 1785 годзе з фундацыі Станіслава Прушынскага ў Каралішчавічах збудавалі драўляны касцёл Апекі Маці Божай. У 1791 годзе сяло — цэнтр маёнтка, 2 карчмы, уласнасць Менскай парафіі і Прушынскіх.

    Пасля Другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года ў складзе Расійскай імперыі. У 1800 годзе сяло ў Ігуменскім павеце Мінскай губерні, ёсць драўляны касцёл Святой Тройцы, капліца, карчма, панскі двор з пабудовамі, драўляны мост цераз Свіслач, уласнасць С. Прушынскага і каталіцкай царквы. У 1858 годзе сяло, уласнасць К. Прушынскага і М. Прушынскага. У 1861 годзе Каралішчавічы, у сувязі з пабудовай у касцёле новага аргана, наведаў кампазітар Станіслаў Манюшка[3]. Магчыма, Станіслаў Манюшка не раз быў у Каралішчавічах, нейкім чынам з Каралішчавічамі быў звязаны яго стрыечны брат (сын цёткі Міхаліны з Манюшак) Ян Эдвард Ваньковіч, які тут і пахаваны.

    У 1897 годзе ёсць хлебазапасны магазін, касцёл, капліца, піцейны дом, у Пярэжырскай воласці Ігуменскага павета. З 1907 года працавала народнае вучылішча.

    У канцы лютага 1918 года тэрыторыя акупіравана войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час Польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 года пад акупацыяй Польшчы.

    З 31 ліпеня 1920 года ў БССР. З 20 жніўня 1924 года цэнтр Каралішчавіцкага сельсавета[4] Самахвалавіцкага раёна Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930). У 1926 годзе працавалі кузня і шавецкая майстэрня. З 26 траўня 1935 года ў Менскім раёне. З 20 лютага 1938 года ў Менскай вобласці.

    У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 да пачатку ліпеня 1944 года вёска акупаваная войскамі нацысцкай Германіі. Нямецкія войскі спалілі 56 двароў, забілі 6 жыхароў і 3 вывезлі на прымусовую працу ў Германію.

    З 1956 года паблізу Каралішчавічаў дзейнічаў Дом творчасці беларускіх пісьменнікаў імя Якуба Коласа. З 5 сакавіка 1959 года па 20 студзеня 1960 года вёска ў складзе Трасцянецкага сельсавета[5]. З 20 студзеня 1960 года ў Навадворскім сельсавеце.

    У 2010 годзе дзейнічалі клуб-бібліятэка, магазін.

    Вядомыя асобы

    Краявід над Свіслаччу. Генрых Семірадскі, 1873, Каралішчавічы

    Славутасці

    Зноскі

    1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
    2. ↑ Спірыдонаў, М.Ф. Беларусь у другой палове XVI ст. [Карта] / М.Ф. Спірыдонаў // Нацыянальны атлас Беларусі. — Мінск: Белкартаграфія, 2002. — С. 266—267.
    3. ↑ Ruch muzyczny, 1861.
    4. ↑ Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 5 сакавіка 1959 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1959, № 4.
    5. ↑ Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 20 студзеня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 2.

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Навадворскі сельсавет (Мінскі раён)
    Вёскі Беларусі, цалкам або часткова знішчаныя нацыстамі
    Населеныя пункты паводле алфавіта
    Каралішчавічы
    Населеныя пункты Мінскага раёна