wd wp Пошук: ⬜

Строй

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Строй (значэнні).

Строй — назва традыцыйнага комплексу беларускага народнага адзення на тэрыторыі Беларусі і прылеглых краін: Польшчы, Украіны і Расіі. Строі былі сфарміраваныя і існавалі ў канцы XIX — сярэдзіне XX стагоддзяў.

Беларускі нацыянальны касцюм пачаў сваё фармаванне ў часы Сярэднявечча, да XIV-XVI стагоддзяў займеў свае адрозныя рысы, а да XIX стагоддзя цалкам сфармаваўся[1][2].

На тэрыторыі Беларусі вылучаюць зоны лакальных асаблівасцей традыцыйнага адзення ў тэхніцы выканання, у спосабе нашэння дэталяў вопраткі, у характары арнаменту і да т. п. Такія мясцовыя адмены касцюму і вызначаюцца тэрмінам «строй»[3]. Пры вылучэнні асобнага строю ўлічваюць супольнасць паўсядзённае і святочнае вопраткі, верхняй адзежы, абутку, галаўных убораў і ўпрыгажэнняў. Унутры строю адрозніваюць мужчынскі і жаночы касцюмы.

Даследчыкі вылучаюць больш за 30 строяў[3]. Асноўныя з іх[4]:

• Мсціслаўска-Клімавіцкі строй[2]
• Брагінскі строй[5] — тэрыторыя Усходняга Палесся, пераважна паўднёва-ўсходнія раёны Гомельскай вобласці;
• Буда-Кашалёўскі строй[6] — Падняпроўе, пераважна Буда-Кашалёўскі, Гомельскі, Рэчыцкі раёны
• Быхаўскі строй[2]
• Ваўкавыска-Камянецкі строй[7] — Панямонне: Ваўкавыскі, Пружанскі і Камянецкі раёны;
• Вілейскі строй — Цэнтральная Беларусь: паўночны захад Мінскай і паўночны ўсход Гродзенскай абласцей;
• Давыд-Гарадоцка-Тураўскі строй — усход Заходняга Палесся: Тураў, Давыд-Гарадок і Столін;
• Дамачаўскі строй[8][9] — Заходняе Палессе: Дамачава, паўднёвы захад Брэсцкага і Маларыцкага раёнаў (уздоўж ракі Буг), на тэрыторыі Польшчы (ваколіца г. Владава) і ў паўднёва-заходніх раёнах Валынскай вобласці;
• Дзісенскі строй — Падзвінне:Пастаўскі,Шаркаўшчынскі,Мёрскі ,Глыбоцкі раёны Віцебскай вобласці
• Дубровенскі строй[10] — Падзвінне (Віцебская вобласць), часткова Смаленшчына;
• Калінкавіцкі строй[11] — Усходняе Палессе: Калінкавіцкі, Светлагорскі, Жлобінскі раёны;
• Капыльска-Клецкі строй[12] — Цэнтральная Беларусь: Капыльскі, Клецкі, Уздзенскі, Нясвіжскі;
• Кобрынскі строй[13] — Жабінкаўскі і Кобрынскі раёны;
• Краснапольскі строй[14] — Падняпроўе: Краснапольскі, Касцюковіцкі, Клімавіцкі, Хоцімскі, Чачэрскі, Чэрыкаўскі раёны;
• Лепельскі строй — Падзвінне: Лепельскі, Ушацкі, Чашніцкі раёны;
• Лунінецкі строй[15][16]
• Ляхавіцкі строй — Цэнтральная Беларусь: Ляхавіцкі, Нясвіжскі, Клецкі раёны;
• Магілёўскі строй — Падняпроўе: Магілёўскі, Быхаўскі, Шклоўскі, Слаўгарадскі, Рагачоўскі раёны;
• Маларыцкі строй — Заходняе Палессе: Маларыцкі і поўдзень Кобрынскага раёна;
• Мастоўскі строй — Панямонне: Мастоўскі, Шчучынскі, Зэльвенскі раёны;
• Мотальскі строй[17] — Заходняе Палессе: невялікая тэрыторыя Іванаўскага раёна (в. Моталь, в. Цішкавічы, в. Асаўніца);
• Навагрудскі строй — Панямонне: Наваградскі, Карэліцкі, Слонімскі, Лідскі раёны;
• Неглюбскі строй — Падняпроўе: Веткаўскі, поўдзень Краснагорскага і паўднёвы захад Новазыбкаўскага раёнаў Бранскай вобласці Расіі;
• Пінска-Івацэвіцкі строй[18] — Заходняе Палессе: Бярозаўскі, Ганцавіцкі, Драгічынскі, Івацэвіцкі і Пінскі раёны;
• Пухавіцкі строй — Цэнтральная Беларусь між Слуцкам і Асіповічамі па берагох ракі Пціч;
• Расонскі строй[2]
• Слуцкі строй — Цэнтральная Беларусь: г. Слуцк і вакольныя вёскі.
• Смаленскі строй[2][19][20]
• Турава-Мазырскі строй[2]

Гл. таксама

• Беларускія нацыянальныя галаўныя ўборы
• Брыль (капялюш)

Зноскі

1. ↑ Народны традыцыйны касцюм (руск.)
2. 1 2 3 4 5 6 Беларускія народныя строі Архівавана 27 кастрычніка 2012.
3. 1 2 Беларускае традыцыйнае адзенне Архівавана 16 чэрвеня 2013. (руск.)
4. ↑ Этнаграфія Беларусі: Энцыкл. (Беларус. Сав. Энцыкл.; Э91 Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1989. — 575 с.:іл. ISBN 5-85700-014-9
5. ↑ Брагінскі строй
6. ↑ Буда-Кашалёўскі строй
7. ↑ Белавежская пушча як гістарычна-культурны рэгіён Беларусі (руск.)
8. ↑ Дамачаўскі строй
9. ↑  Дамачаўскі строй // Tradycyja / Belarusian Traditional Culture 12 декабря 2020.
10. ↑ Выява
11. ↑ Калінкавіцкі строй
12. ↑ Капыльска-Клецкі строй
13. ↑ Кобрынскі строй
14. ↑ Краснапольскі строй
15. ↑ Лялька-грэлка на імбрык у намітцы лунінецкага строю (руск.)
16. ↑ Фрагмент фартуха (Лунінецкі раён, ХІХ ст.) (руск.)
17. ↑ Мотальскі строй. Выява Архівавана 4 сакавіка 2016.
18. ↑ Пінска-Івацэвіцкі строй. Выява Архівавана 4 сакавіка 2016.
19. ↑ Смаленскі народны касцюм (руск.)
20. ↑ Жаночы сялянскі касцюм Смаленскай губерні кан. XIX — пач. XX ст. Архівавана 5 мая 2009. (руск.)

Літаратура

• Беларускі народны касцюм / Л. І. Маленка; [маст. Э. Э. Жакевіч]. — Мінск : Ураджай, 2001.
• Бялявіна, В. М. Жаночы касцюм на Беларусі / В. М. Бялявіна, Л. В. Ракава. — Мінск : Беларусь, 2007. — 350 с.
• Бялявіна, В. М. Мужчынскі касцюм на Беларусі / В. М. Бялявіна, Л. В. Ракава. — Мінск : Беларусь, 2007. — 303 с.
• Кацар, М. С. Беларускі арнамент: Ткацтва. Вышыўка. — Мінск, 1996.
• Маленко, Л. И. Белорусский костюм XIX—XX вв. / Л. И. Маленко. — Минск : Белорусская наука, 2005.
• Маслова, Г. С. Народная одежда русских, украинцев, белорусов в XIX — нач. XX вв. / Г. С. Маслова // Восточно-славянский этнографический сборник. — М., 1956.
• Романюк М. Ф. Белорусская народная одежда. — Мн., 1981. — 473 с.
• Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Рэдкалегія: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. . — Мн.: БелСЭ, 1989. — 575 с. — ISBN 5-85700-014-9. — С. 166.

Спасылкі

• Беларускія народныя строі Архівавана 27 кастрычніка 2012.
• Мапка беларускіх строяў Архівавана 4 сакавіка 2016.
• Строі Магілёўскай вобласці Архівавана 23 лістапада 2010.
• Беларускае традыцыйнае адзенне (англ.)
• Строі, ці Cвяточнае традыцыйнае адзенне беларусаў(недаступная спасылка)

Тэмы гэтай старонкі (3):
Вікіпедыя:Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі
Беларускі касцюм
Іншыя значэнні: старонка не існуе