wd wp Пошук: ⬜

Генрых VII Люксембургскі

У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Генрых VII.

Генрых VII (ням.: Heinrich VII, каля 1275, Валанс’ен, Францыя — 24 жніўня 1313, Буанканвента, каля Сіены, Італія) — граф Люксембурга з 1288 года, кароль Германіі (рымскі кароль) з 27 лістапада 1308 года, імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі з 29 чэрвеня 1312 года, з дынастыі Люксембургаў, сын Генрыха VI Люксембургскага і Беатрысы д’Авен.

Біяграфія

Генрых — першы германскі імператар з Люксембургскага дому, які вядзе свой пачатак з X стагоддзя, сын Генрыха VI, графа люксембургскага, і Беатрысы д’Авен, стаў спадчыннікам бацькі ў 1288 годзе. Сваім абраннем на германскі прастол у 1308 годзе Генрых быў абавязаны Філіпу IV Прыгожаму і авіньёнскай курыі. Нідэрландзец паводле паходжання, Генрых быў выгадаваны ў Францыі; Філіп IV пасвяціў яго ў рыцары, і Генрых, як яго васал, абяцаў служыць яму ў барацьбе з англічанамі.

Першыя меры новага імператара — аднаўленне рэйнскіх мытняў і прызнанне незалежнасці трох лясных кантонаў Швейцарыі — выявілі неспагаду яго да габсбургскай палітыкі. Елізавета, дачка апошняга Пржэмысла ў Чэхіі, Вацлава II, аддала сваю руку сыну Генрыха, Іаану, які і быў каранаваны ў Празе каралём багемскім. Усё сваё валадаранне Генрых VII быў спрабаваў аднавіць значэнне Германскай імперыі ў Італіі. У 1310 годзе на чале пяцітысячнага войска Генрых распачаў свой італьянскі паход, які меў важнае гістарычнае значэнне як рэакцыя супраць Баніфацыевай сістэмы. Носьбіт абстрактнай ідэі імператарства, Генрых VII стаяў вышэй партый і не аб’яўляў сябе ні прыхільнікам гвельфаў, ні прыхільнікам гібелінаў, чаго італьянцы ніяк не маглі зразумець. Абедзве партыі аднолькава яго не любілі. Ён пачаў з таго, што вярнуў выгнаннікаў, усё адно, ці былі яны гвельфы ці гібеліны; у Мілане ён імкнуўся прымірыць дэла Торэ з Вісконці. Рушыўшы ў Рым, ён прызначыў сваім вікарыем у паўночнай Італіі герцага Савойскага. Пасля таго, як Генрых пакінуў Італію, на поўдні на поўначы пачаліся беспарадкі, горад паўставаў за горадам; у Таскане толькі Піза падпарадкавалася Генрыху, Фларэнцыя, Сіена і Лука яму супрацівіліся. У Фларэнцыі ішла барацьба Чорных і Белых. Дантэ пераконваў усіх схіліць галаву перад імператарам; ён бачыў адно выратаванне для Італіі ў аднаўленні імператарства. Пасля Дантэ змясціў яго (пад імем Арыга) на высокае месца ў «Раі», апошняй кантыцы «Боскай камедыі».

29 чэрвеня 1312 года Генрых VII быў каранаваны ў Латэранскім саборы кардыналам Нікола дзі Прата, з прычыны таго, што сабор Святога Пятра, у якім звычайна праходзіла каранаванне, быў, як і шматлікія іншыя часткі Рыма, пад кантролем праціўнікаў Генрыха VII. Імператар тут у сваю карысць вырашыў пытанне аб тым, ці павінен імператар у свецкіх справах залежаць ад Папы ці не. Супраць Генрыха паўстаў Роберт Неапалітанскі; яго падтрымалі Папа і французскі кароль. Генрых VII вырашыў з гэтай прычыны злучыцца з Федэрыга Арагонскім, каралём сіцылійскім; 26 красавіка 1313 года ён выдаў апальную грамату, у сілу якой Роберт пазбаўляўся ўсіх сваіх уладанняў, адзнак і гонару. Падчас падрыхтовак да рашучай барацьбы з Робертам Генрых раптоўна памёр 24 жніўня, як кажуць — ад яду. Па прычыне страшнай спякоты найбліжаныя рыцары адсеклі галаву імператара, а цела па старажытным германскім звычаі аддалі павольнаму агню, пакуль не засталіся адны асмаленыя косці. Рэшткі Генрыха VII былі адданы зямлі на пізанскіх могілках Кампа Санта.

Генрых VII не быў вялікім чалавекам, але цвёрдым, міласцівым, захопленым носьбітам высокіх і бліскучых ідэй. Што асабліва цікава для характарыстыкі эпохі, ён быў антыкананістам. Валадаранне яго мае ўніверсальна-гістарычную цікавасць, з прычыны таго, што выявіла жывучасць імператарскай традыцыі і разам з тым абсалютную нездзяйсняльнасць яе.

У 1921 годзе, калі адзначаўся шасцісотгадовы юбілей Дантэ, італьянскі ўрад грабніцу і надмагільныя помнікі Генрыха VII, вылепленыя ў XIV стагоддзі Дзіна дзі Камаіна, перанеслі ў Пізанскі сабор. Магільны склеп упрыгожыў новы надпіс на латыні і вершы Дантэ з 13-ы песні «Рая».

Шлюб і дзеці

Жонка: (з 9 чэрвеня 1292 года) Маргарыта Брабанцкая (4 кастрычніка 1276 — 14 снежня 1311), дачка Жана I Пераможца і Маргарыты Фландрскай. У шлюбе нарадзіліся:
- Іаан (1296—1346) — кароль Чэхіі (з 31 жніўня 1310 года) і тытулярны кароль Польшчы (з 1310 года)
- Марыя (1304—1324) — жонка караля Францыі Карла IV Прыгожага (з 21 верасня 1322 года)
- Беатрыса (1305—1319) — жонка караля Венгрыі Карла Роберта (з 24 чэрвеня 1318 года)

Гл. Barthold, “Der Romerzug K. Heinrich von L ützelburg” (1830); J. C. Kopp, “König und Kaiser Heinrich und seine Zeit” (“Geschichte der eidgenössischen Bünde”, 1854); Wenck, “Clemens V und Heinrich VII” (1882).

Зноскі

1 2 Kindred Britain
↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.

Спасылкі

Ілюстраваная хроніка пра імператара Генрыху VII і курфюрста Балдуіна Люксембургскага 1308—1313

Пры напісанні гэтага артыкула выкарыстоўваўся матэрыял з Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Ефрона (1890—1907).

Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі (да Атона I — «рымскія імператары») (800—1806)

800		814		840		843		855		875		877		881		887		891
	Карл I		Людовік I		—		Лотар I		Людовік II		Карл II		—		Карл III		—

891		894		898		899		901		905		915		924		962		973		983
	Гвіда		Ламберт		Арнульф		—		Людовік III		—		Берэнгар I		—		Атон I		Атон II

983		996		1002		1014		1024		1027		1039		1046		1056		1084		1105		1111		1125		1133		1137		1155
	—		Атон III		—		Генрых II		—		Конрад II		—		Генрых III		—		Генрых IV		—		Генрых V		—		Лотар II		—

1155		1190		1197		1209		1215		1220		1250		1312		1313		1328		1347		1355		1378		1410
	Фрыдрых I		Генрых VI		—		Атон IV		—		Фрыдрых II		—		Генрых VII		—		Людовік IV		—		Карл IV		—

1410	1437		1452		1493		1508		1519		1530		1556		1564		1576		1612		1619		1637
	Жыгімонт	—		Фрыдрых III		—		Максіміліян I		—		Карл V		Фердынанд I		Максіміліян II		Рудольф II		Маціяс		Фердынанд II

1637		1657		1705		1711		1740		1742		1745		1765		1790		1792		1806
	Фердынанд III		Леапольд I		Іосіф I		Карл VI		—		Карл VII		Франц I		Іосіф II		Леапольд II		Франц II

Каралінгі — Саксонская дынастыя — Салічная дынастыя — Гогенштаўфены — Вітэльсбахі — Габсбургі