wd wp Пошук: ⬜

Спіс кіраўнікоў Беларусі

Гісторыя беларускай дзяржаўнасці пачынаецца з Полацкага княства. З XIII стагоддзе стагоддзя землі сучаснай Беларусі былі асноўнай часткай Вялікага Княства Літоўскага, якое пазней разам з Польшчай склала Рэч Паспалітую. У канцы XVIII стагоддзя Беларусь разам з Літвой сфарміравалі Паўночна-Заходні край Расійскай Імперыі. У пачатку XX стагоддзя пад нямецкай акупацыяй год праіснавала Беларуская Народная Рэспубліка, а ў 1919 годзе была абвешчана Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь, якая ў 1922 годзе стала часткай СССР — Беларускай ССР. У 1991 годзе Беларусь канчаткова здабыла незалежнасць.

Легендарныя кіраўнікі

Упершыню кіраўнікі старажытнага насельніцтва Беларусі згадваюцца Герадотам. Ён паведамляў пра племя неўраў, якое пражывала на тэрыторыі сучаснай Беларусі, і іх цароў. Цары неўраў бралі ўдзел у знакамітым Савеце цароў Скіфіі. Гэта сведчыць пра іх высокі ўплыў. У беларусаў з старажытнасці існавалі паданні пра князёў. Адно паданне распавядае пра з’яўленне беларусаў ад першачалавека - Бая, які стаў першым князем беларусаў. Пасля Бая князем стаў яго сын Белаполь. Ад Бая і Белаполя, згодна паданню, паходзілі ўсе князі беларускіх плямёнаў. Таксама існавала паданне пра князя славянскага племені Дулебаў (жылі на захадзе сучаснай Беларусі) Кумара. Гэты князь загінуў пад час барацьбы з готамі. Пра беларускіх князёў таксама паведамляюць і скандынаўскія сагі. Саксон Граматык у сваім творы “Дзеі данаў” паведамляе пра князя Полацка Веспасія (магчыма V-VI стст.), які змагаўся супраць данаў. У Сазе аб Оддзе Страле згадваецца князь Полацка Палтэс. Сага аб Тыдрэке Бернскім паведамляе пра князя Русі і Полацка Уладзіміра (Вальдэмара), які кіраваў Полацкам падчас вайны з гунамі.

Князі далетапіснага перыяду (да 862 года)

Першапачаткова князь у славян быў ваенным правадыром. Але паступова ўлада князя ўмацоўвалася і ён стаў кіраўніком протадзяржаўных утварэнняў (княжанняў), ад якіх утварыліся пазнейшыя княствы. З-за таго, што пісьменнасць у ўсходніх славян з’явілася толькі з прыняццем хрысціянства (а гэта адбылося ў 988 годзе), згадкі пра першых князёў усходніх славян пачынаюцца з 862 года. Некаторыя даследчыкі мяркуюць, што назвы трох беларускіх плямёнаў крывічоў, дрыгавічоў і радзімічаў, паходзяць ад імён іх правадыроў: Крывічы ад Крывойта, Дрыгавічы ад Дрыгавіта, Радзімічы ад Радзіма (пра яго нават паведамляе летапіс).

Князі да Рагвалода і Тура

Неглядзячы на тое, што першым Полацкім князем згаданым у летапісе з’яўляецца Рагвалод, князі ў Полацку былі і да яго. Пад 862 годам згадваецца, што Рурык пасадзіў у Полацк свайго намесніка, але імя намесніка не згадваецца. У дагаворы Русі з Візантыяй 907 года згадваецца светлы князь Полацка, імя якога зноў не абазначана. На думку некаторых даследчыкаў княгіня Прадслава, якая згадваецца ў дагаворы Русі з Візантыяй 944 года, магла быць Полацкай княгіняй, але гэта спрэчнае пытанне. Таксама выдвігаюцца гіпотэзы пра наяўнасць у Полацку да Х ст. дынастыі мясцовых князёў.

Князі полацкія

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Рагвалод	920	978	945	977

Князі тураўскія

Пасля забойства Рагвалода і разбурэння Полацка, цэнтрам беларускай зямлі ў 978—986 быў Тураў да вяртання Ізяслава на полацкую зямлю.

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Тур	каля 920	980-я	980-я	980-я

Князі полацкія

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Ізяслаў	979	1001	986	1001
Усяслаў Ізяславіч	990-я	1003	1001	1003
Брачыслаў	997	1044	1003	1044
Усяслаў Брачыславіч	ок. 1029	1101	1044	1101
Мсціслаў Ізяславіч	?	1069	1069	1069
Святаполк Ізяславіч	1050	1113	1069	1071
Рагвалод ІІ-Барыс	да 1057	1128	1101	1128
Давыд	паміж 1047 і 1057	1129	1128	1128
Рагвалод ІІІ-Васіль	?	пасля 1171	1128	1129
Ізяслаў Мсціславіч	1097	1154	1129	1132
Святаполк Мсціславіч	?	1154	1132	1132
Васілька Святаславіч	?	1144	1132	1144
Рагвалод ІІІ-Васіль	?	пасля 1171	1144	1151
Расціслаў Глебавіч	?	1165	1151	1159
Рагвалод ІІІ-Васіль	?	пасля 1171	1159	1162
Усяслаў Васількавіч	?	каля 1186	1162	1167
Валадар Глебавіч	1090-я	пасля 1167	1167	1167
Усяслаў Васількавіч	?	каля 1186	1167	1180
Барыс Давыдавіч	?	пасля 1184	1180	1186
Уладзімір Валадаравіч	?	1216	1186	1216
Васілька Валадаравіч	?	1220-я	1216	1222
Святаслаў Мсціславіч	?	пасля 1238	1222	1232
Брачыслаў	?	пасля 1242	1232	1242

Вялікія князі Літоўскія

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Міндоўг	1195	1263	1240	1263
Транята	?	1264	1263	1264
Войшалк	1223	1267	1264	1267
Шварн	1230	1269	1267	1268
Від	?	1270	1268	1270
Трайдзень	1220	1282	1270	1282
Даўмонт	?	1285	1282	1285
Будзікід	?	1290	1285	1290
Будзівід	?	1294	1290	1294
Віцень	?	1316	1294	1316
Гедымін	1275	1341	1316	1341
Яўнут	1300	1366	1341	1345
Альгерд	1296	1377	1345	1377
Ягайла	1362	1434	1377	1381
Кейстут	1297	1382	1381	1382
Ягайла	1362	1434	1382	1392
Скіргайла(як намеснік)	1354	1397	1386	1392
Вітаўт	1350	1430	1392	1430
Свідрыгайла	1370	1452	1430	1432
Жыгімонт I	1365	1440	1432	1440
Казімір Ягелончык	1427	1492	1440	1492
Аляксандр Ягелончык	1461	1506	1492	1506
Жыгімонт II Стары	1467	1548	1506	1544
Жыгімонт III Аўгуст	1520	1572	1544	1572

Рэч Паспалітая

Інтэрэкс Рэчы Паспалітай

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Якуб Уханьскі	1502	1581	1572	1574

Выбарныя Вялікія князі літоўскія

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Генрык Валезы	1551	1589	1574	1574

Інтэрэкс Рэчы Паспалітай

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Якуб Уханьскі	1502	1581	1574	1576

Выбарныя Вялікія князі літоўскія

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Стэфан Баторы	1533	1586	1576	1586

Інтэрэкс Рэчы Паспалітай

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Станіслаў Карноўскі	1520	1603	1586	1587

Выбарныя Вялікія князі літоўскія

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Жыгімонт IV Ваза	1566	1632	1587	1632
Уладзіслаў Ваза	1595	1648	1632	1648
Ян Казімер Ваза	1609	1672	1648	1668

Інтэрэкс Рэчы Паспалітай

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Мікалай Пражмоўскі	1617	1673	1668	1669

Выбарныя Вялікія князі літоўскія

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Міхал Вішнявецкі	1640	1673	1669	1673

Інтэрэкс Рэчы Паспалітай

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Казімір Чарторыйскі	1620	1674	1673	1674

Выбарныя Вялікія князі літоўскія

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Ян Сабескі	1629	1696	1674	1696

Інтэрэкс Рэчы Паспалітай

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Міхаіл Радзіёўскі	1645	1705	1696	1697

Выбарныя Вялікія князі літоўскія

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Аўгуст Моцны	1670	1733	1697	1706
Станіслаў Ляшчынскі	1677	1766	1706	1709
Аўгуст Моцны	1670	1733	1709	1733
Станіслаў Ляшчынскі	1677	1766	1733	1734
Аўгуст Саксонскі	1696	1763	1733	1763

Інтэрэкс Рэчы Паспалітай

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Уладзіслаў Любенскі	1703	1767	1763	1764

Выбарныя Вялікія князі літоўскія

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Станіслаў Аўгуст Панятоўскі	1732	1798	1764	1795

Прэзідэнты Часовага ўрада Вялікага княства Літоўскага

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Юзэф Сіракоўскі	1765	1831	18 ліпеня 1812 гады	24 жніўня 1812 гады
Станіслаў Солтан	27 жніўня 1756	1836	24 жніўня 1812 гады	верасень 1812
Дзірк ван Гогендорп	3 кастрычніка 1761	29 кастрычніка 1822	пачатак верасня 1812	сярэдзіна верасня 1812
Станіслаў Солтан	27 жніўня 1756	1836	сярэдзіна верасня 1812 гады	канец верасня 1812

Старшыні часовага ўрада ВКЛ пад час паўстання 1830-1831 гадоў

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Тадэвуш Тышкевіч	6 (17) верасня 1774	3 (15) красавіка 1852	1830	1831

Дыктатары Паўстання 1863—1864

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Людвік Мераслаўскі	17 студзеня 1814	22 лістапада 1878	22 студзеня 1863	люты 1863
Марыян Лангевіч	5 жніўня 1827	11 мая 1887	11 сакавіка 1863	18 сакавіка 1863
Рамуальд Траўгут	16 студзеня 1826	5 жніўня 1864	ліпень 1863	жнівень 1863

Старшыні Беларускага нацыянальнага камітэта

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Раман Аляксандравіч Скірмунт	25 красавіка 1868	7 кастрычніка 1939	сакавік 1917	ліпень 1917

Старшыні выканаўчага камітэта Цэнтральнай рады беларускіх арганізацый

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Аркадзь Антонавіч Смоліч	29 верасня 1891	17 чэрвеня 1938	ліпень 1917	кастрычнік 1917

Старшыні выканаўчага камітэта Вялікай беларускай рады

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Вячаслаў Антонавіч Адамовіч	19 лютага 1864	21 лютага 1939	кастрычнік 1917	снежань 1917

Старшыні СНК Заходняй вобласці і фронту

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Карл Іванавіч Ландэр	17 красавіка 1883	29 ліпеня 1937	лістапад 1917	снежань 1917
Аляксандр Фёдаравіч Мяснікоў	28 студзеня (9 лютага) 1886	22 сакавіка 1925	1-я дэкада студзеня 1918
Майсей Іосіфавіч Калмановіч	1888	27 лістапада 1937	2-я дэкада студзеня 1918
Калегія камісараў			пачатак 2-й дэкады студзеня — люты 1918

Старшыні Народнага сакратарыята

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Язэп Якаўлевіч Варонка	4 красавіка 1891	4 ліпеня 1952	21 лютага 1918	9 сакавіка 1918

Старшыні рады БНР

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Іван Серада	13 мая 1879	пасля 19 лістапада 1943	9 сакавіка 1918	14 мая 1918
	Язэп Лёсік	6 (18) лістапада 1883	1 красавіка 1940	14 мая 1918	13 снежня 1919

Старшыні Часовага рабоча-сялянскага ўрада

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Зміцер Жылуновіч	22 кастрычніка (4 лістапада) 1887	11 красавіка 1937	31 снежня 1918	3 лютага 1919

Першыя сакратары ЦК КП(б)Б

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Аляксандр Фёдаравіч Мяснікоў	9 лютага 1886	22 сакавіка 1925	3 лютага 1919	27 лютага 1919

Першыя сакратары ЦК КП(б)ЛіБ

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Вінцас Міцкявічус-Капсукас	7 жніўня 1879	8 сакавіка 1928	27 лютага 1919	25 жніўня 1919

Старшыні рады БНР пад час савецка-польскай вайны

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Пётр Антонавіч Крачэўскі	7 жніўня 1879	8 сакавіка 1928	13 снежня 1919	1920

Старшыня СНК Беларускай ССР

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Аляксандр Рыгоравіч Чарвякоў	8 сакавіка 1892	16 чэрвеня 1937	1920	1924

Першыя сакратары ЦК КПБ

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Яфім Барысавіч Генкін	10 снежня 1896	10 лютага 1938	11 лістапада 1920	25 лістапада 1920
Вільгельм Георгіевіч Кнорын	17 жніўня 1890	29 ліпеня 1938	25 лістапада 1920	май 1922
Вацлаў Антонавіч Багуцкі	1884	19 снежня 1937	май 1922	люты 1924
Аляксандр Мікалаевіч Асаткін-Уладзімірскі	3 кастрычніка 1885	2 верасня 1937	люты 1924	верасень 1924
Аляксандр Іванавіч Крыніцкі	28 жніўня 1894	30 кастрычніка 1937	верасень 1924	7 мая 1927
Вільгельм Георгіевіч Кнорын	17 жніўня 1890	29 ліпеня 1938	7 мая 1927	4 снежня 1928
Ян Барысавіч Гамарнік	2 чэрвеня 1894	31 мая 1937	4 снежня 1928	8 студзеня 1930
Канстанцін Веньямінавіч Гей	1896	25 лютага 1939	8 студзеня 1930	18 студзеня 1932
Мікалай Фёдаравіч Гікала	8 сакавіка 1897	25 красавіка 1938	18 студзеня 1932	18 сакавіка 1937
Васіль Фаміч Шаранговіч	20 лютага 1897	15 сакавіка 1938	18 сакавіка 1937	27 ліпеня 1937
Якаў Аркадзевіч Якаўлеў	9 чэрвеня 1896	29 ліпеня 1938	27 ліпеня 1937	11 жніўня 1937
Аляксей Аляксеевіч Волкаў	7 студзеня 1890	4 сакавіка 1942	11 жніўня 1937	19 чэрвеня 1938
Панцеляймон Кандратавіч Панамарэнка	9 жніўня 1902	18 студзеня 1984	19 чэрвеня 1938	7 сакавіка 1947
Мікалай Іванавіч Гусараў	3 жніўня 1905	17 сакавіка 1985	7 сакавіка 1947	5 жніўня 1950
Мікалай Сямёнавіч Патолічаў	10 верасня 1908	1 снежня 1989	5 ліпеня 1950	28 ліпеня 1956
Кірыл Трафімавіч Мазураў	7 красавіка 1914	19 снежня 1989	28 ліпеня 1956	30 сакавіка 1965
Пётр Міронавіч Машэраў	13 лютага 1918	4 кастрычніка 1980	30 сакавіка 1965	4 кастрычніка 1980
Ціхан Якаўлевіч Кісялёў	30 ліпеня 1917	11 студзеня 1983	21 кастрычніка 1980	11 студзеня 1983
Мікалай Мікітавіч Слюнькоў	26 красавіка 1929	9 жніўня 2022	11 студзеня 1983	1987
Яфрэм Яўсеевіч Сакалоў	25 красавіка 1926	5 красавіка 2022	1987	1990
Анатоль Аляксандравіч Малафееў	14 мая 1933	19 студзеня 2022	1990	1991

Старшыні Вярхоўнага Савета

Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
Станіслаў Станіслававіч Шушкевіч	15 снежня 1934	3 мая 2022	25 жніўня 1991	26 студзеня 1994
Вячаслаў Мікалаевіч Кузняцоў	21 лютага 1947		26 студзеня 1994	28 студзеня 1994
Мечыслаў Іванавіч Грыб	28 верасня 1938		28 студзеня 1994	9 студзеня 1996

Прэзідэнты

Партрэт	Імя	Дата нараджэння	Дата смерці	Пачатак кіравання	Канец кіравання
	Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка	30 жніўня 1954		20 ліпеня 1994	сённяшні час

Гл. таксама

Зноскі

Спасылкі

Усе манархі свету (на рускай мове)

Тэмы гэтай старонкі (4):
Катэгорыя·Гісторыя Беларусі
Катэгорыя·Спісы:Беларусь
Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
Катэгорыя·Спісы кіраўнікоў Еўропы