wd wp Пошук: ⬜

Фларыда-Кіс

.mw-parser-output .t-geoinfobox td,.mw-parser-output .t-geoinfobox th{min-width:120px}.mw-parser-output .t-geoinfobox td:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox th:only-child{text-align:center}.mw-parser-output .t-geoinfobox-name{font-size:110%;padding:2px}.mw-parser-output .t-geoinfobox-nickname{font-style:italic}.mw-parser-output .t-geoinfobox-cave th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-mount th:only-child{background:#e7dcc3}.mw-parser-output .t-geoinfobox-surface th:only-child{background:#ffe4c4}.mw-parser-output .t-geoinfobox-blue th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-water th:only-child{background:#c0daff}.mw-parser-output .t-geoinfobox-underwater th:only-child{background:#b0e0e6}.mw-parser-output .t-geoinfobox-green th:only-child{background:#d0f0c0}.mw-parser-output .t-geoinfobox-tomb th:only-child{background:#bbbbbb}.mw-parser-output .t-geoinfobox-yellow th:only-child{background:#fdeaa8}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:only-child{background:#cbd5c4;border:1px solid #aaaaaa}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:first-child:not(:only-child){background:#cbd5c4;text-align:right;padding:0 0.5em}.mw-parser-output .t-geoinfobox-grey th:only-child{background:#eaecf0}

Фларыда-Кіс (англ.: Florida Keys) — архіпелаг на поўдзень ад Фларыды. Складаецца з 1700 каралавых астравоў і скал. Плошча — 355,6 км². Насельніцтва — 79 535 чал. (2000 г.)

Геаграфія

Астравы Фларыда-Кіс выцягнуты паўмесяцам уздоўж паўднёвай часткі паўвострава Фларыда на 354 км. Прынята ўмоўна вылучаюць Верхнія астравы (Upper Keys) — доўгія вузкія масівы вапняковай сушы, а на заходні поўдзень ад вострава Лонг-Кі — Ніжнія астравы (Lower Keys). Найбуйнейшым востравам архіпелага з’яўляецца Кі-Ларга, які займае плошчу 150 км². Значная частка астравоў злучана мастамі і шашой.

Верхнія астравы Фларыда-Кіс уяўляюць сабою рэшткі старажытных атолаў, што пачалі ўтварацца на пясчаных плыткаводдзях каля 3 - 2 млн гадоў таму[1]. На працягу сваёй геалагічнай гісторыі яны некалькі разоў пакрываліся вадой. 20 - 6 тысяч гадоў таму з-за нізкага ўзроўню акіяна яны былі злучаны з паўвостравам Фларыда. Ніжнія астравы ўяўляюць невялікія пясчаныя водмелі[2], якія сфарміраваліся значна пазней у выніку наносаў на плыткаводдзе.

Для архіпелага характэрны трапічны клімат. Сярэдняя тэмпература на працягу года трымаецца на ўзроўні 23 °C — 28,3 °C. Найбольш спякотны месяц — жнівень, каля сярэдняя тэмпература часцяком не апускаецца ніжэй за 29 °C і можа дасягаць 32,2 °C. Сярэднегадавая колькасць ападкаў — 989,2 мм, прычым большасць дажджлівых месяцаў прыходзіцца на летні сезон з мая да кастрычніка. Архіпелаг Фларыда-Кіс знаходзіцца ў зоне фарміравання і дзеяння моцных трапічных цыклонаў.

Прырода

Дзякуючы спрыяльнаму клімату, архіпелаг Фларыда-Кіс мае багатую трапічную флору. Тут распаўсюджаны такія расліны, як мангры, гумба-лімба, чырвонае дрэва, капусная пальма, марскі вінаград, хвоі, фіга і інш. У выніку дзейнасці чалавека на астравы былі ўвезены і шырока распаўсюджаны какосавая пальма, манга і лайм [3].

На астравах і скалах Фларыда-Кіс спыняюцца пералетныя птушкі. На ўзбярэжжы трапляюцца ігуаны, крабы, марскія чарапахі. Найбуйнейшы сысун — мясцовы карлікавы алень Odocoileus virginianus clavium[4], які дасягае 76 см і важыць каля 20 - 29 кг. На востраве Кі-Уэст і суседніх астравах сустракаюцца здзічэлыя куры — нашчадкі кур, завезеных еўрапейскімі першапасяленцамі[5]. Вельмі багаты жывёльны свет навакольных марскіх прастораў. Мясціны каля астравоў насяляюць некалькі відаў рэдкіх каралаў, ламанціны, дэльфіны, акулы і г. д.

Для аховы прыроды Фларыда-Кіс створаны шэраг запаведнікаў і нацыянальных паркаў.

Гісторыя

Да прыбыця еўрапейцаў архіпелаг быў населены індзейцамі. Археолагамі знойдзены рэшткі штучных доўгіх каралавых муроў (да 4,57 м у вышыню), якія нагадваюць падобныя ўмацаванні на іншых карыбскіх астравах [6]. Аднак даследаванні на Верхніх астравах дазваляюць вызначыць мясцовых індзейцаў як перасяленцаў з суседняй Фларыды, а не Карыбаў. Відавочна, яны належылі да племені паляўнічых калуса[7].

Астравы Фларыда-Кіс былі адкрыты іспанцамі 15 мая 1513 года[8]. Назва keys паходзіць ад іспанскага слова cayo (літаральна “рыф”). У іспанскіх дакументах узгадваюцца як сутычкі, так і мірны гандаль з тубыльцамі. У XVII ст. астравы часцяком станавіліся прыбежышчам для піратаў, якіх цікавілі караблі, што ішлі ў Еўропу з Вест-Індыі праз Фларыдскі праліў. Індзейцы Фларыда-Кіс маглі стаць ахвярамі эпідэмій або піратаў, якія насуперак іспанскім законам не грэбвалі продажам мясцовых насельнікаў у рабства. Іх колькасць стала скарачалася, і ў 1711 г. па загаду біскупа Гаваны рэшткі індзейцаў былі эвакуяваны на Кубу, дзе многія з іх памерлі ад прынесеных еўрапейцамі захворванняў.

У пачатку XIX ст. астравы Фларыда-Кіс былі фактычна далучаны да ЗША. У 1822 г. была пабудавана першая база амерыканскага ваеннага флота [9]. Сюды перасяляліся каланісты, якія займаліся рыбалоўствам і земляробствам. У пачатку XX ст. пачалося будаўніцтва мастоў і дарог, якія злучалі астравы паміж сабою і з Фларыдай. Мясцовыя пасяленцы былі ўцягнуты ў актыўныя рынкавыя адносіны. Асабліва прыбытковымі сталі вырошчванне ананасаў і продаж рыбнага тлушчу. У другой палове XX ст. архіпелаг Фларыда-Кіс стаў важным напрамкам развіцця турыстычнай сферы.

Зноскі

↑ Jerry Wilkinson, KEYS GEOLOGY
↑ The Florida Keys are made of limestone
↑ Keys Plants Архівавана 12 снежня 2015.
↑ Key Deer Архівавана 12 снежня 2015.
↑ Key West Chickens Архівавана 12 снежня 2015.
↑ James Kerr, The Lost Civilization Of Key Largo Were There Mayans In The Florida Keys? Probably, Says Archaelogist Indiana Irv But Don`t Go Looking For The Temple Of Doom. Архівавана 2 красавіка 2015.
↑ Jerry Wilkinson, HISTORIC FLORIDA INDIANS
↑ History Lives in The Florida Keys
↑ History of the Florida Keys

Спасылкі