wd wp Пошук: ⬜

Ятрышнік мужчынскі

Ятры́шнік мужчынскі[3] (Orchis mascula) — від кветкавых раслін роду Ятрышнік (Orchis) сямейства Архідныя (Orchidaceae).

Батанічнае апісанне

Шматгадовая травяністая расліна вышынёй 20—50 см, з двума авальнымі клубнямі. Сцябло прамастойнае, мясістае, з фіялетавымі плямамі знізу. Лісце шырокаланцэтнае, звужанае да асновы, даўжынёй 7—12 см, часта з фіялетава-пурпуровымі плямамі, сабранае каля асновы сцябла. Кветкі светла-пурпуровага, ружовага або бледна-фіялетавага колеру. Суквецце — разрэджаны колас. Плод — каробачка.

Распаўсюджанне і экалогія

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўропы, Заходняй Азіі (Іран, Ірак, Ліван, Турцыя), Паўночнай Афрыкі (Алжыр, Марока), на Каўказе і Канарскіх астравах [4].

Ценевынослівая расліна, мезафіт і мезатроф [5]. Расце на вільготных лугах, узлесках і палянах, ускрайках балот, пераважна на карбанатных глебах. Цвіце ў канцы мая — пачатку чэрвеня [6]. Плады паспяваюць у чэрвені—ліпені [6]. Энтамафіл і анемахор [6]. Размнажаецца насеннем і вегетатыўна (клубнямі).

Ахоўны статус

Від занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь 1-га і 2-га выданняў[6]. Ахоўваецца на тэрыторыі Літвы, Латвіі, Расіі, Украіны, Фінляндыі, Эстоніі, Паўднёвай Асеціі [5]. Уключаны ў Дадатак II Канвенцыі CITES[6].

Гаспадарчае значэнне

Лекавая, меданосная і дэкаратыўная расліна.

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
↑ Taxon: Orchis mascula (L.) L.(англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)
1 2 Ятрышник мужской: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
1 2 3 4 5 Красная книга Республики Беларусь Архівавана 23 жніўня 2020.(руск.)

Літаратура

Швец І. У. Ятрышнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 472—473.
Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор и редактор тома акад. В. Л. Комаров. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. IV. — С. 683—684. — 760 + XXX с. — 5 175 экз.(руск.)
Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 407. Orchis mascula L. — Ятрышник мужской // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 517. — ISBN 8-87317-091-6.(руск.)

Спасылкі

Ятрышник мужской: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Orchis mascula (L.) L. // ИАС «ООПТ России»(руск.)