wd wp Пошук: ⬜

Рок-музыка

Рок, рок-музыка (англ.: Rock) — абагульняючая назва шэрагу напрамкаў папулярнай музыкі другой паловы стагоддзя, што паходзяць ад рок-н-ролу і рытм-энд-блюзу. Тэрмін Rock відавочна ёсць скарачэннем ад Rock’n’roll і літаральна перакладаецца як «хістаць(ца); трэсці(ся)», што намякае на характэрныя дзеля гэтага накірунку рытмічныя адчуванні, звязаныя з пэўнай формай рухаў, па аналогіі з roll, twist, swing, shake… Такія рысы рок-музыкі, як выкарыстанне электрамузычных інструментаў, творчая самадастатковасць (многія рок-музыкі выконваюць песні ўласнага аўтарства) з’яўляюцца другаснымі і ўводзяць у памылку. Таму прыналежнасць некаторых стыляў да року можа аспрэчвацца.

Такія субкультуры, моды, які хіпі, панкі, готы, металісты, эма, інды-рокеры, ска непарыўна звязаныя ў пэўнымі жанрымі рок-музыкі.

Рок-музыка ўключае мноства накірункаў: ад досыць «лёгкіх» жанраў (танцавальны рок-н-рол, ад якога ў свой час і пайшоў увесь накірунак, поп-рок, брыт-поп) да брутальных і агрэсіўных жанраў (дэт-метал, блэк-метал, грайндкор). Змест песень вар’іруецца ад лёгкага і нязмушанага да змрочнага, глыбокага і філасоўскага. Рок-музыка часта супрацьпастаўляецца поп-музыцы, «папсе». Крыху болей дакладна можна казаць аб так званай «музычнай экспрэсіі», якая, з прычыны падвышанай (у параўнанні з іншымі жанрамі музыкі) дынамікі (гучнасці) выканання (паводле розных крыніц, ад 110 да 155 дБ), з’яўляецца асабістай для многіх рок-стыляў (накірункаў), паколькі нават гучанне вялікага сімфанічнага аркестра знаходзіцца ў межах ад 85 дБ і рэдка даходзіць да 115 лБ. Канкурэнцыю ў сэнсе гучнасці могуць скласці толькі накірункі музыкі, якія выкарыстоўваюць электраакустычнае гучанне.[1][2][3][4]

Вытокі рок-музыкі ляжаць у блюзе, з якога і выйшлі першыя рок-жанры — рок-н-рол і рокабілі. Першыя паджанры рок-музыкі ўзніклі ў цеснай сувязі з народнай і эстраднай музыкай таго часу — найперш гэта фолк, кантры, скіфл, мюзік-хол. З час існавання рок-музыкі яго спрабавалі спалучыць амаль з усімі магчымымі жанрамі музыкі — з акадэмічнай музыкай (арт-рок, які з’явіўся ў канцы 1960-х, болей позні сімфа-метал), джазам (джаз-рок, які з’явіўся ў канцы 60-х — пачатку 70-х, панк-джаз), лацінскай музыкай (лаціна-рок, з’якіўся ў канцы 60-х), індзійскай музыкай (рага-рок, з’явіўся ў сярэдзіне 60-х). У 60-70-х гг. сфарміраваліся амаль усе найбуйнейшыя паджанры музыкі, найболей важныя з іх, акрамя пералічаных — хард-рок, панк-рок, рок-авангард. У канцы 70-х — пачатку 80-х з’явіліся такія жанры рок-музыкі, як постпанк, новая хваля, альтэрнатыўны рок (але ў канцы 60-х з’явіліся раннія ўяўленні пра гэты жанр), хардкор (буйны паджанр панк-рока), а пазней і экстрымальныя поджанры метала — дэт-метал, блэк-метал. У 90-х атрымалі шырокі распаўсюд жанры гранж (з’явіўся ў сярэдзіне 80-х), брыт-поп (з’явіўся ў сярэдзіне 60-х), альтэрнатыўны метал (з’явіўся ў канцы 80-х).

Асноўныя цэнтры ўзнікнення і развіцця рок-музыкі — ЗША і Заходняя Еўропа (асабліва Велікабрытанія). Большасць тэкстаў песень — на англійскай мове, але, з некаторым спазненнем, нацыянальная рок-музыка з’явілася амаль ва ўсіх краінах. У некаторых аўтарытарных дзяржавах рок-музыка з’яўлялася ці нават з’яўляецца аб’ектам пераследу. У СССР яе лічылі зброяй сусветнага капіталізму. У Грэцыі ў час дыктатуры Чорных Палкоўнікаў яе, насупраць, пераследвалі як праяву сацыялістычнай пагрозы

Таксама «рокам» называюць свайго рода лад жыцця некаторых прыхільнікаў рок-музыкі, што перарос у субкультуру.

Рок-музыка з музычна-тэярэтычнага пункту гледжання

Рок-музыка — адзін з жанрай музыкі, на адным узроўні з народнай мелодыяй, акадэмічнай, джазам. Адсюль вынікае, што яе можна аналізаваць з пункту гледжання выключна музычных адметных якасцяў.

Рок-музыка звычайна выконваецца рок-гуртом, які звычайна складаецца з вакаліста, гітарыста (які, як правіла, грае на электрагітары, бас-гітары), барабаншчыка, часам клавішніка. Бас-гітара, ударныя, рытм-гітара (не ва ўсіх калектывах), складае рытм-секцыю. Аднак існуюць прыклады выкарыстання ў рок-кампазіцыях амаль усіх відаў музычных інструментаў.

Адметная рыса рок-музыкі — нязменны рытм, які падтрымлівае рытм-секцыя. Аднак ужо пачынаючы з 60-х гг. шэраг накірункаў року выкарыстоўваюць кампазіцыі з ускладненымі структурамі і рытмамі. Саліруе звычайна электрагітара. Таксама ў большасці рок-гуртой прысутнічае вакаліст. Калі на пачатку свайго развіцця рок-музыка найчасцей ляжала ў межах блюзавай гармоніі, то цяпер гэтыя накірункі маюць мала агульнага ў музычным сэнсе.

Рок-музыка з соцыя-філасоўскага і псіхалагічнага пунктаў гледжання

Існуе меркаванне, якое сёння падзяляе большасць экспертаў, што рок-музыка — гэта не проста адзін з жанраў музыкі, а ўнікальны соцыа-культурны феномен другой палова ХХ стагоддзя, які стварыў сваю субкультуру і сістэму каштоўнасцяў.

Рок, — гэта, з аднаго боку, рупар моладзі, музычнае ўвасабленне супярэчнасцяў, якія раздзіраюць яе раздзіраюць, канфлікта з грамадскімі нормамі і шаблонамі. З іншага боку, рок — адзін з інструментаў шоу-бізнесу, скіраваны на камерцыйны прыбытак у індустрыі забаў. Гэта падвоеная прырода рока, яго ўнутраная супярэчлівасць, якая і абумоўлівае «пілавіднае» развіццё жанру. Па сутнасці, уся гісторыя рока — гісторыя ідэнтычных цыклаў, у пачатку кожнага з якіх — бунт, пратэст, нараджэне новых стыляў і новых каштоўнасцяў, узнікненне гуртой і выканаўцаў, а затым — паступовы працэс «падаўлення», камерцыялізацыі, часам — спрошчання, узнікнення другарадных рок-гуртоў.

Рок-музыка — культурны феномен, які стварыў так званы рок-н-рольны лад жыцця, сістэму паводзін і жыццёвых каштоўнасцяў, лад жыцця. Тым не менш, узніклыя на аснове розных плыняў рок-музыкі субкультуры маюць мала агульнага. Рок-музыка валодае адносна вялікай энергіяй (драйвам). Яна можа даць волю чалавеку ад закасцянелых грамадскіх прынцыпаў і стэрэатыпаў, ад навакольнай рэчаіснасці.

Стылі і накірункі рок-музыкі

Асноўны артыкул: Стылі і накірункі рок-музыкі Гісторыя развіцця рок-музыкі

Першыя крокі

Пачаткам рок-музыкі з’яўляецца фарміраванне жанру рок-н-рола, які ўвабраў у сябе рысы блюза, рытм-энд-блюза, бугі-вугі, кантры і музыкі госпел. Значны ўплыў на рок-н-рол здзейснілі блюзавыя выканаўцы Роберт Джонсам, Лідбелі, Маді Уотэрс. Назва рок-н-рол паходзіць з песень госпел-выканаўцаў 40-х гг. і з’яўляецца, па сутнасці, заклікам да танцу, уяўляе сабою сэксуальны эўфемізм. Упершыню выраз з’явіўся ў песні «Good Rockin’ Tonight» Роя Браўна ў 1947. У 1949 выходзіць песня «Rock And Roll» Уайлда Біла Мура.

Развіццё ранняга рок-н-ролу звязана ў асноўным з амерыканскімі выканаўцамі, аднак усталяваць, якая песня ці грампластынка можа быць першай у гэтым жанры, амаль немагчыма. Сярод магчымых варыянтаў — сінгл «Fat Man» Фэтса Доміна, які выйшаў у 1950 г. Паводле іншых версій, першы рок-н-рол запіс — «Rocket 88», створаная ў 1951 годзе Jackie Brenston and his Delta Cats.

Рок-н-рол у канцы 1950-х

Асноўны артыкул: Рок-н-рол

Сярод тых, хто заклаў падмурак рок-н-ролу як паўнавартаснага жанра асноўным выканаўцам з’яўляецца Фэтс Даміна, Бо Дыдлі і Чак Беры. Чак беры ўсур’ёз пачаў займацца музыкай у 1953 г, а ў 1955 запісаў свой першы сінгл. Чак Беры паклаў пачатак рок-стылю ў тэкстах песень, іміджы, гульні на гітары.

Сярод уплывовых музыкаў-афраамерыканцаў у жанры рок-н-рол можна вылучыць Літл Рычарда, які паўплываў на наступнае фарміраванне гаражнага рока і постпанка, бо яго манера спеваў і гульні на піяніна былі значна болей агрэсіўнымі і напорыстымі, чым у канкурэнтаў.

Спачатку рок-н-рол лічыўся спецыфічнай музыкай, характэрнай толькі афраамерыканскай аўдыторыі. Аднак ужо з’явіліся першыя белыя музыкі ў жанры рок-н-рол. Прарывам рок-н-рола ў мэйнстрым стала песня Біла Хейлі «Rock Around the Clock». Тытул «караля рок-н-рола» атрымаў белы артыст Элвіс Прэслі. Ён стаў першым, хто запісваў рок-н-рол на ўзроўні з афраамерыканцамі (калі дыджэі ставілі яго першыя запісы ў эфір, яны спецыяльна папярэджвалі, што спявае белы артыст).

Другім значным выканаўцам рок-н-рола стаў Джэры Лі Льюіс, які атрымаў мянушку «Killer» («Забойца») за апантаную манеру гульні на піяніна. Крыху пазней стала з’яўляцца болей мяккая форма «белага» рок-н-рола, якая звязана найперш з імёнамі Бадзі Холі і Everly Brothers.

Рокабілі

Асноўны артыкул: Рокабілі Сінтэз рок-н-рола і музыкі кантры (асабіста яго паджанра хілбілі) стварыў асабісты паджанр рок-музыкі — рокабілі. Найболей вядомыя выканаўцы 50-х — Эдзі Кокран, Джын Вінсэнт і Карл Перкінс. Сярод першых рокабілі вылучаюцца некаторыя раннія запісы знакамітага кантры-спевака Джоні Кэша. Уплыў на паджанр зрабілі першыя сінглы Чака Беры («Maybellene») і Элвіса Прэслі («That’s All Right»). Музыка рокабілі зноў стала папулярнай у 80-х гг. Сярод прадстаўнікоў нэа-рокалібі — Stray Cats, The Cramps, Heavy Trash, Містэр Твістэр.

Гл. таксама

Беларускі рок

Зноскі

Спасылкі

Англамоўныя рэсурсы

All Music Guide Архівавана 11 лютага 2010.
George Starostin’s Reviews
Rolling Stone.com

Тэмы гэтай старонкі (4):
Катэгорыя·Музычныя жанры
Катэгорыя·Рок
Катэгорыя·Вікіпедыя·Істотныя артыкулы
Катэгорыя·Вікіпедыя·Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай