«Кало́жскі дабраве́ст» — міжнародны фестываль праваслаўных песняспеваў, які штолюты ладзіцца ў Гродне з 2002 года.
Суарганізатарамі фестывалю выступаюць Гродзенская епархія і Гродзенскі абласны выканаўчы камітэт пры адначасным дафінансаванні Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь. Адкрыццё і закрыццё прымае Гродзенскі абласны драматычны тэатр[1]. Папярэдне ў студзені праводзіцца адборачнае праслухоўванне хароў Гродзенскай епархіі. Конкурснае праслухоўванне з удзелам замежных хароў прымае сабор Пакрова Багародзіцы[2].
Лік удзельнікаў абмяжоўвалі 45 харамі. Працягласць выступу мела складаць да 20 хвілін для дарослых і да 15 хвілін для дзіцячых хароў. Песняспевы мелі ўключаць: 1) духоўныя творы беларускіх кампазітараў; 2) творы Аляксандра Архангельскага, Сяргея Рахманінава, Пятра Чайкоўскага і Паўла Часнакова (рамантычны перыяд); 3) партэсныя спевы Дзмітрыя Бартнянскага, Максіма Беразоўскага і Сцяпана Дзегцярова (харавая класіка); 4) хатнія спевы; 5) распеў не ў гарманізацыі — балгарскі, грэчаскі, знакавы, кіеўскі або хатні[3].
На 2021 год на «Каложскім дабравесце» прысуджалі ўзнагароды ў 8 намінацыях:
На 2021 год міжнароднае журы «Каложскага дабравесту» з 10 асоб ад пачатку ўзначальваў клірык сабору Пакрова Багародзіцы Андрэй Бандарэнка. У склад журы ўваходзіў старшыня аргкамітэта фестывалю Анатоль Ненартовіч, які ўзначальваў царкву Сабору ўсіх беларускіх святых, а таксама музыказнаўцы і святары з 6 краін Еўропы: Латвіі, Польшчы, Расіі, Румыніі, Украіны і Францыі[5].
У 2002 годзе ў Гродне прайшоў 1-ы фестываль «Каложскi дабравест», прымеркаваны да 10-годдзя адраджэння Гродзенскай епархіі. У лютым 2008 года 7-ы абласны фестываль праваслаўных песняспеваў, які ў той год атрымаў назву «Каложскі дабравест», сабраў 39 царкоўных і свецкіх хароў з 6 краін Еўропы — Беларусі, Літвы, Польшчы, Расіі, Украіны і Сербіі. У склад журы ўвайшлі прадстаўнікі 4-х краін. Нязменным старшынёй журы быў святар і кампазітар Андрэй Бандарэнка. Пасля дня Божага Нараджэння цягам калядных святаў журы адбірала ўдзельнікаў фестывалю сярод усіх царкоўнапрыходскіх хароў Гродзенскай вобласці. Свецкія хоры дасылалі заяўкі на ўдзел самі. У межах «Каложскага дабравесту» ладзілі навуковую канферэнцыю з удзелам спецыялістаў Мікалай Шыманскага з Мінска і Мікалая Дзянісава з Масквы. Працягласць фестывалю павялічылі да 4-х дзён за кошт урачыстага адкрыцця з гала-канцэртам. Пастаяннымі членамі журы былі начальнікі ўпраўлення культуры Гродзенскага аблвыканкама Аляксандр Лойка і кіраўнік Гайнаўскага фестывалю на Падляшшы пратаярэй Міхаіл Нігярэвіч. Членам аргкамітэта фестывалю быў начальнік аддзела ў справах рэлігій і нацыянальнасцей Гродзенскага аблвыканкама Ігар Папоў. З Літвы прыехаў хор Клайпедскага дабрачыння «Іверская свечка» пры Свята-Мікалаеўскай царкве ў Цельшах. З Сербіі — хор Дзбюрдава. У рамках фестывалю ў Гарадской выставачнай зале Гродна правялі фотавыставу «Праваслаўны храмы Гродзеншчыны». Гала-канцэрт закрыцця прайшоў з аншлагам. Спаборніцтва праходзіла ў намінацыях сярод хароў святароў і духоўных школ, царкоўных ансамбляў Гродзенскай епархіі, дзіцячых царкоўных калектываў, а таксама свецкіх аматарскіх асобна для дарослых і дзіцяча-юнацкіх. Пераможцаў узнагароджвалі тэлевізарамі, магнітафонамі і прагравальнікамі лічбавых відэадыскаў. Галоўную ўзнагароду атрымаў Нацыянальны акадэмічны народны хор Беларусі імя Генадзя Цітовіча пад кіраўніцтвам Міхася Дрынеўскага, які выканаў творы беларускіх кампазітараў Аляксея Туранкова, Мікалая Шчаглова, Андрэй Бандарэнкі і Мікалая Бутомы[6].
8—21 лютага 2009 года на 8-ы фестываль «Каложскі дабравест» завіталі звыш 40 хароў з суседніх Літвы, Польшчы, Расіі і Украіны. Ад Беларусі выступілі хор тэалагічнага факультэта БДУ, прыходскія хоры епархій Беларусі і хоры з Брэста, Оршы і Гомлю. У склад журы ўвайшлі іерэй Андрэй Бандарэнка, народны артыст Міхась Дрынеўскі, мастацкі кіраўнік Міжнароднага харавога фестывалю ў Эстоніі Валерый Пятроў, сакратар Саюза кампазітараў Украіны Іван Тараненка і расійскі кампазітар Мікалай Дзянісаў. Заключны гала-канцэрт у зале Гродзенскага абласнога драматычнага тэатра прайшоў з аншлагам. Узнагароды атрымалі хоры з Гродна, Калініграда і Луцка (Валынская вобласць)[7].
10—13 лютага 2010 года ў 9-м фестывалі «Каложскі дабравест» удзельнічалі 39 хароў з Беларусі і суседніх Літвы, Польшчы, Расіі і Украіны. Упершыню завіталі жаночы ансамбль манастыра святога Герарда ў Ерэване (Арменія) і хор «Бранка» сабора ў Нішы (Сербія). На канцэртах фестывалю выступілі Дзяржаўны камерны хор Беларусі, Нацыянальны акадэмічны народны хор імя Цітовіча і хор святароў Гродзенскай епархіі пад кіраўніцтвам Андрэя Бандарэнкі[8]. Галоўную ўзнагароду атрымаў хор манастыра святога Герарда пад кіраўніцтвам Мгера Наваяна[9].
16—19 лютага 2011 года адбыўся 10-ы фестываль «Каложскі дабравест», які адкрываў Міхась Дрынеўскі[10]. У 2011 годзе фестываль атрымаў званне міжнароднага ад Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь. У лютым 2012 года 11-ы фестываль сабраў 45 хароў з 8 краін Еўропы — Беларусі, Грэцыі (упершыню), Літвы, Польшчы, Расіі, Румыніі, Сербіі і Украіны. Узнагароды прысудзілі ў 3-х ступенях па 9 намінацыях. Галоўную ўзнагароду атрымаў дзіцячы хор «Натхненне» музычна-харавой школы № 106 у Маскве (Расія), якім кіравала Вольга Скварцова[11]. Пераможцаў уганаравалі бронзавай статуэткай у выглядзе сімвала фестывалю, выкананай скульптарам Уладзімірам Панцялеевым. Спадарожна праводзіліся вечары паэзіі, выставы і кіналекторыі[12]. Фестываль «Каложскі дабравест» фінансавалі Гродзенскі аблвыканкам і Гродзенская епархія[13].
27 лютага — 2 сакавіка 2013 года прайшоў 12-ы «Каложскі дабравест». Папярэдне ў студзені падчас калядных святаў зладзілі адбор сярод прыходскіх хароў Гродзенскай епархіі. З-за мяжу да ўдзелу запрасілі хары з 7 краін Еўропы — Літвы, Польшчы, Расіі, Румыніі, Сербіі і Францыі. Агулам у фестывалі ўдзельнічала 45 хароў. Пераважна выконваліся творы беларускіх аўтараў і мясцовых напеваў, а таксама знакавы, шляхавы, хатні, кіеўскі, балгарскі і грэчаскі распеў, як і штодзённы песняспеў. Спадарожна праводзіліся: выстаўка з фондаў Гродзенскага дзяржаўнага музея гісторыі рэлігіі, вечар духоўнай паэзіі і аўтарскай песні, кіналекторый, мастацкія выставы ў Гродзенскай выставачнай залі і музеі Гродзенскага абласнога метадычнага цэнтра народнай творчасці, а таксама фотавыстава «Праваслаўны свет». 28 лютага ладзілі канцэрт студэнцкага хору Маскоўскай дзяржаўнай кансерваторыі (Расія), а 1 сакавіка — Архірэйскага хору сабору Аляксандра Неўскага ў Парыжы (Францыя) і хору спеўных стараверскіх прыходаў Сібіры[14].
19—22 лютага 2014 года адбыўся 13-ы «Каложскi дабравест»[15]. У фестывалі прынялі ўдзел 37 хароў з 6 краін[16]. Адкрыццё і закрыццё правялі ў Гродзенскім абласным драмтэатры, а спаборнае праслухоўванне — у саборы Пакрова Багародзіцы. 20—21 лютага ў Гродзенскім музычным каледжы і Новым замку ладзілі канцэрты хароў з Арменіі, Расіі і Украіны. У спаборніцтве ўдзелічалі 4 хары з Расіі, 3 з Польшчы, 2 з Украіны і па 1 з Арменіі і Румыніі[17]. На адкрыцці выступіў студэнцкі хор Маскоўскай кансерваторыі пад кіраўніцтвам Станіслава Калініна. Ладзіліся фотавыстава «Нашыя храмы» фотаклуба «Гродна», асабістая фотавыстава Уладзіміра Лябецкага «Праваслаўная Сербія вачыма беларусаў» і выстаўка абразоў Міколы Цудатворцы ў Гродзенскім музеі рэлігіі. У закрыцці ўзяў удзел беларускі экзарх Павел[18]. Таксама ладзілі кінапаказы фільмаў «Вялікі пост» і «Ікона». У межах фестывалю прадставілі кнігу Ларысы Густавай «Царкоўны спевы. Беларуская спеўная культура праваслаўнай традыцыі»[19]. Сярод іншага выступілі мужчынскі хор стараабрадніцкага сабора Пакрова Багародзіцы ў Маскве і жаночы хор «Аватамк» царквы Рыгора Асветніка Эміядзінскага манастыра (Арменія)[20]. Галоўную ўзнагароду атрымаў студэнцкі хор Казанскай дзяржаўнай кансерваторыі (Рэспубліка Татарстан, Расія).
11—14 лютага 2015 года «Каложскі дабравест» сабраў 20 хароў з Беларусі і яшчэ 20 з 6 іншых краін Еўропы — Літвы, Малдовы (упершыню, свецкі і царкоўны), Польшчы, Расіі, Румыніі і Украіны. Сярод іншых запрасілі студэнцкі хор Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі і хор «За веру і айчыну» інжынерных войскаў Расіі. 8—12 студзеня праводзілі адборачнае праслухоўванне хароў Гродзенскай епархіі ў Свіслачы, Росі (Ваўкавыскі раён), Мастах і Азёрах (Гродзенскі раён). Спадарожна ў Каложскай царкве Барыса і Глеба праходзіла выстаўка сучасных абразоў з Беларусі, Літвы, Польшчы і Украіны. Таксама прадставілі альбом Алёны Шацько «Званы праваслаўных храмаў Заходняй Беларусі». У склад журы ўвайшлі выкладнікі і святары Беларусі, Расіі, Румыніі і Францыі. Пераможцаў вызначалі ў 8 намінацыях[21].
25—27 лютага 2016 года на 15-ы «Каложскі дабравест» завіталі 35 хароў з Арменіі, Беларусі, Малдовы, Польшчы, Расіі, Сербіі, Узбекістана (упершыню) і Францыі. З Ташкента прыехаў хор сабора Успення Багародзіцы[22]. 6—11 лютага 2017 года на 16-м фестывалі выступіла 38 хароў з 7 краін[23] — Арменіі, Беларусі, Польшчы, Расіі, Румыніі, Сербіі і Украіны[24]. Спадарожна ў Гродзенскім абласным метадычным цэнтры народнай творчасці прайшла выстаўка графікі, керамікі і жывапісу «Прыгажосць Боскага свету», якую ладзіў Цэнтр творчасці дзяцей і моладзі «Прамень» Кастрычніцкага раёна Гродна[25]. Галоўную ўзнагароду атрымаў Акадэмічны хор Расійскай акадэміі музыкі з Масквы пад кіраўніцтвам Дзмітрыя Анегіна. Таксама лаўрэатамі сталі 9 хароў Гродзенскай вобласці[26]. У Сеціве спевы хароў паглядзела звыш 5000 чалавек[27].
7—10 лютага 2018 года на 17-ы «Каложскі дабравест» завіталі 35 хароў з 8 краін — Беларусі, Македоніі (упершыню), Польшчы, Расіі, Румыніі, Узбекістана, Украіны і Чарнагорыі (упершыню). Сярод іншага выступіла 10 дзіцячых хароў[28]. 20—23 лютага 2019 года ў 18-м фестывалі ўзялі ўдзел звыш 40 хароў з 8 краін — Беларусі, Латвіі (упершыню), Літвы, Польшчы, Расіі, Румыніі, Сербіі і Украіны[29]. На адкрыцці выступіла Дзяржаўная акадэмічная харавая капэла імя Рыгора Шырмы[30]. Перамогу на спаборніцтве здабыў Усіхсвяцкі хор Храма ўсіх святых у Мінску[31].
19—22 лютага 2020 года 19-ы фестываль сабраў 37 хароў з 11 краін, у тым ліку ўпершыню з Нідэрландаў, Фінляндыі і Эстоніі. У папярэднім адборы ўзялі ўдзел звыш 800 хароў[32]. Кіраўніцай фестывалю выступіла Наталля Гаплінчык[33]. Сярод іншага ў межах фестывалю святар Павел Каспяровіч прадставіў зборнік беларускай паэзіі «Каложскі дабравест» пад рэдакцыяй Анатоля Брусевіча. Зборнік уключыў вершы 9 паэтак і паэтаў, у тым ліку такіх як Данута Бічэль, Юрка Голуб, Андрэй Мельнікаў, Ала Нікіпорчык, Рычард Белячыц, Аліна Паўлоўская і манах Ян Бембель пад псеўданімам Зніч[34].
Год | № | Хор | Краіна |
2020 | 19 | ||
2019 | 18 | Хор Храма ўсіх святых (Мінск) | ![]() |
2018 | 17 | ||
2017 | 16 | Акадэмічны хор Расійскай акадэміі музыкі (Масква) | ![]() |
2016 | 15 | ||
2015 | 14 | ||
2014 | 13 | Студэнцкі хор Казанскай дзяржаўнай кансерваторыі (Татарстан) | ![]() |
2013 | 12 | ||
2012 | 11 | «Натхненне» музычна-харавой школы № 106 (Масква) | ![]() |
2011 | 10 | ||
2010 | 9 | Хор манастыра святога Герарда (Ерэван) | ![]() |
2009 | 8 | — | |
2008 | 7 | Народны хор імя Цітовіча | ![]() |
2007 | 6 | ||
2006 | 5 | ||
2005 | 4 | ||
2004 | 3 | ||
2003 | 2 | ||
2002 | 1 |