Лакмэ
«Лакмэ» (фр.: Lakmé) — опера ў трох дзеях, напісаная Леа Дэлібам на лібрэта Эдмона Гандзінэ і Філіпа Жыля, заснаваным на рамане П’ера Лоці «Рараю, або Жаніцьба Лоці».[1] Як многія іншыя французскія оперы канца XIX стагоддзя, у тым ліку «Шукальнікі жэмчугу[ru]» Бізэ і «Кароль Лахорскі» Маснэ, «Лакмэ» напаўняе ўсходні каларыт, яна была напісана адмыслова для Марыі ван Зант.[2]
Прэм’ера адбылася 14 красавіка 1883 года ў Апера-Камік ў Парыжы са сцэнічнымі дэкарацыямі, створанымі Агюстам Альфрэдам Рубэ і Філіпам Шаперонам (дзея 1), Эжэнам Карпезам і (Жазефам) Антуанам Лавастрам (дзея 2) і Жанам-Батыстам Лавастрам (дзея 3).
У оперу ўваходзіць папулярны «Кветкавы дуэт» (фр.: Sous le dôme épais) для сапрана і мецца-сапрана, выкананы ў 1-й дзеі Лакмэ, дачкой брахмана-святара, і яе слугой Малікай.[2] Імя Лакмэ з’яўляецца французскім варыянтам санскрыцкага імя Лакшмі, імя індуісцкай багіні багацця. Самая вядомая арыя оперы — «Песня званоў» (фр.: «L’Air des clochettes») у другой дзеі.
Змест
Дзеянне адбываецца ў канцы XIX стагоддзя ў брытанскай Індыі. Многія індусы вымушаныя верыць у сваіх багоў таемна. Джэральд, англійская афіцэр, выпадкова трапляе ў храм брахманаў. Ён сустракае Лакмэ (яе імя паходзіць ад санскрыцкага Лакшмі), дачку вярхоўнага жраца Нілаканты. Паміж маладымі ўзнікае каханне. Нілаканта заклікае адпомсціць англічаніну, які зганьбіў храм.
На базары Нілаканта прымушае Лакмэ панадліва спяваць («Песня званоў» — фр.: «L’Air des clochettes»), каб англічанін выкрыў сябе. Калі Джэральд выступае наперад, Лакмэ губляе прытомнасць, а Нілаканта раніць Джэральда. Лакмэ адводзіць каханага ў сакрэтнае сховішча ў лясах, дзе лечыць яго.
Калі Лакмэ сыходзіць за святой вадой, якая павінна падмацаваць клятвы маладой пары, Фрэдэрык, іншы афіцэр, з’яўляецца перад Джэральдам і нагадвае яму пра яго абавязак перад каралевай. Вярнуўшыся, Лакмэ бачыць, як змяніліся паводзіны каханага, і разумее, што страціла яго. Яна канчае жыццё самагубствам, з’еўшы атрутнае лісце дурнап’яна.
Дзеючыя асобы
| Персанажы | Галасы | |||
|---|---|---|---|---|
| Джэральд, англійскі афіцэр | тэнар | |||
| Нілаканта, старэйшы індыйскі брамін | бас | |||
| Лакмэ, дачка індыйскага браміна Нілаканты | каларатурнае сапрана | |||
| Фрэдэрык, сябар Джэральда | барытон або бас | |||
| Хаджы, слуга Нілаканты | тэнар | |||
| Маліка, прыслужніца Лакмэ | мецца-сапрана | |||
| Алена, дачка англійскага губернатара ў Індыі | сапрана | |||
| Роза, яе сястра | сапрана | |||
| Місіс Бенсан, гувернантка Алены | мецца-сапрана | |||
| Аракул (тэнар), кішэнны злодзей (барытон), кітайскі купец (тэнар), шэсць маракоў (басы), афіцэры, дамы, гандляры, брахманы, музыканты (хор) | ||||
Музыка
- Prelude
Дзея I
- No. 1 Introduction: «À l’heure accoutumée» (Nilakantha)
- Prière: «Blanche Dourga» (Lakmé, Nilakantha)
- No. 1 Bis — Scène: «Lakmé, c’est toi qui nous protégeons!» (Nilakantha, Lakmé)
- No. 2 — Duetto: «Viens, Malika» (Lakmé)
- Scène: «Miss Rose, Miss Ellen» (Gérald)
- No. 3 — Quintette & Couplets: «Quand une femme est si jolie» (Gérald)
- Récitatif: «Nous commettons un sacrilege» (Gérald)
- No. 4 — Air: «Prendre le dessin d’un bijou» (Gérald)
- No. 4 Bis — Scene: «Non! Je ne veux pas toucher» (Gérald, Lakmé)
- No. 5 — Récitatif & Strophes: «Les fleurs me paraissent plus belles» (Lakmé)
- No. 5 Bis — Récitatif: «Ah! Malika! Malika!» (Lakmé)
- No. 6 — Duo: «D’où viens-tu? Que veux-tu?» (Lakme, Gérald)
- No. 6 Bis — Scene: «Viens! La! La!» (Nilankantha, Lakmé)
- Entr’acte
Дзея II
- No. 7 — Choeur & Scène du marche: «Allons, avant que midi sonne»
- No. 7 Bis — Récitatif: «Enfin! Nous aurons du silence!»
- No. 8 — Airs de danse: Introduction
- No. 8 — Airs de danse: Terana
- No. 8 — Airs de danse: Rektah
- No. 8 — Airs de danse: Persian
- No. 8 — Airs de danse: Coda avec Choeurs
- No. 8 — Airs de danse: Sortie
- Récitatif: «Voyez donc ce vieillard»
- No. 9 — Scène & Stances: «Ah! Ce vieillard encore!» (Nilankantha, Lakmé)
- No. 9 Bis — Récitatif: «Ah! C’est de ta douleur» (Lakmé, Nilankantha)
- No. 10 — Scène & Legende de la fille du Paria (Air des Clochettes): «Ah!… Par les dieux inspires… Où va la jeune indoue» (Lakmé, Nilankantha)
- No. 11 — Scène: «La rage me dévore» (Nilankantha, Lakmé)
- No. 12 — Scène & Choeur: «Au milieu des chants d’allegresse» (Nilankantha, Lakmé)
- No. 12 Bis — Récitatif: «Le maître ne pense qu’à sa vengeance»
- No. 13 — Duo: «Lakmé! Lakmé! C’est toi!» (Lakmé, Gérald)
- No. 14 — Finale: «O Dourga, toi qui renais» (Gérald)
- Entr’acte
Дзея III
- No. 15 — Berceuse: «Sous le ciel tout étoile» (Lakmé)
- No. 15 Bis — Récitatif: «Quel vague souvenir alourdit ma pensée?» (Gérald, Lakmé)
- No. 16 — Cantilène: «Lakmé! Lakmé! Ah! Viens dans la forêt profonde» (Gérald)
- No. 17 — Scène & Choeur: «La, je pourrai t’entendre» (Lakmé, Gérald)
- No. 18 — Scène: «Vivant!» (Gérald)
- No. 19 — Duo: «Ils allaient deux à deux» (Lakmé, Gérald)
- No. 20 — Finale: «C’est lui! C’est lui!» (Nilankantha, Lakmé, Gérald)
_1901_as_Nilakanta.jpg)
Вядомыя аўдыёзапісы
- 1940 — Спектакль Метрапалітэн-опера, партыя Лакмэ — Лілі Понс (The Golden Age; live)
- 1946 — Надзея Казанцава, Сяргей Лемешаў, Ганна Малюта
- 1952 — Спектакль Нацыянальнага тэатра «Апера-Камік», партыя Лакмэ — Мадо Рабэн (Decca)
- 1968 — Спектакль Нацыянальнай оперы Монтэ-Карла, партыя Лакмэ — Джаан Сазерленд (Decca)
- 1971 — Спектакль Нацыянальнага тэатра «Апера-Камік», партыя Лакмэ — Мадзі Меспле (EMI)
- 1998 — Хор і аркестр Капітолія Тулузы, партыя Лакмэ — Наталі Дэсэ (EMI Classics)
- 2012— Оперны аўстралійскі хор і аўстралійскі аркестр оперы і балета, партыя Лакмэ — Эма Мэцьюс (Opera Australia OPOZ56021BD (Blu-ray), OPOZ56020DVD (DVD), OPOZ56022CD)
Зноскі
- ↑ Charles P. D. Cronin and Betje Black Klier (1996), «Théodore Pavie’s ‘Les babouches du Brahmane’ and the Story of Delibes’s Lakmé», The Opera Quarterly 12 (4): 19-33.
- 1 2 «Lakmé by Leo Delibes», NPR. Retrieved 15 January 2011
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы са спасылкамі на элементы Вікідадзеных без беларускага подпісу
Катэгорыя·Оперы паводле алфавіта
Катэгорыя·Оперы Леа Дэліба