wd wp Пошук: ⬜

Ланды

.mw-parser-output .t-geoinfobox td,.mw-parser-output .t-geoinfobox th{min-width:120px}.mw-parser-output .t-geoinfobox td:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox th:only-child{text-align:center}.mw-parser-output .t-geoinfobox-name{font-size:110%;padding:2px}.mw-parser-output .t-geoinfobox-nickname{font-style:italic}.mw-parser-output .t-geoinfobox-cave th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-mount th:only-child{background:#e7dcc3}.mw-parser-output .t-geoinfobox-surface th:only-child{background:#ffe4c4}.mw-parser-output .t-geoinfobox-blue th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-water th:only-child{background:#c0daff}.mw-parser-output .t-geoinfobox-underwater th:only-child{background:#b0e0e6}.mw-parser-output .t-geoinfobox-green th:only-child{background:#d0f0c0}.mw-parser-output .t-geoinfobox-tomb th:only-child{background:#bbbbbb}.mw-parser-output .t-geoinfobox-yellow th:only-child{background:#fdeaa8}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:only-child{background:#cbd5c4;border:1px solid #aaaaaa}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:first-child:not(:only-child){background:#cbd5c4;text-align:right;padding:0 0.5em}.mw-parser-output .t-geoinfobox-grey th:only-child{background:#eaecf0}

Ла́нды (англ.: Lundy, вал.: Ynys Wair) — найбуйнейшы востраў Брыстальскага заліва. Уваходзіць у склад графства Дэваншыр (Вялікабрытанія). Агульная плошча — 4,45 км². Насельніцтва (2007 г.) - 28 чал.

Геаграфія

Востраў Ланды месціцца ў заходняй частцы Брыстальскага заліва за 17,9 км ад паўночна-заходняга ўзбярэжжа Дэваншыра, за 47 км ад паўднёвага ўзбярэжжа Уэльса. Выцягнуты з поўначы на поўдзень на 4,89 км. Найбольшая шырыня на поўдні — 1,66 км.

Суша складзена гранітамі эацэнавага перыяда. На поўдні вылучаецца вобласць, пакрытая сланцамі. Берагі высокія, скалістыя. На паўднёва-ўсходнім беразе вылучаецца невялікая гавань з пляжам. Адметная рыса паверхні — шырокая расколіна[1]. Згодна сведчанняў мясцовых жыхароў, яна ўзнікла ў 1755 г. падчас Лісабонскага землятруса.

Клімат мяккі, вельмі вільготны[2]. У лютым, найбольш прахалодным месяцы, сярэдняя дзённая тэмпература трымаецца каля +6,3 °C, хаця былі вядомы паніжэнні да −4,5 °C. У жніўні сярэдняя тэмпература — каля +16 °C. Сталыя вятры рухаюць паветраныя масы і перашкаджаюць хуткаму ахаладжэнню або награванню паверхні.

Прырода

Сярод голых скал вылучаюцца невялікія прагаліны пашаў. На Ланды зарэгістравана каля 300 відаў раслін, пераважна травяністых, і 350 відаў лішайнікаў [3]. На востраве гняздуе шмат марскіх птушак. Адзіны абарыгенны від сысуноў — землярыйка. Ланды таксама насяляюць завезеныя сюды алені, здзічэлыя авечкі і козы. Каля ўзбярэжжа вострава сустракаюцца кіты, марскія свінні, акулы, цюлені [4].

Гісторыя

Чалавечыя паселішчы з’явіліся на Ланды каля 3 000 гадоў таму[5]. Згодна паданням, у 878 г. на востраве спыняўся правадыр вікінгаў Хуба Дан. Сцвярджалася, што тут быў знойдзены яго шкілет [6]. Лічыцца, што сучасная назва вострава паходзіць ад стараскандынаўскіх слоў lundi («тупікі») і ey («востраў»).

У сярэдзіне XII ст. Ланды апынуўся ў маёмасці нарманскай сям’і Марыска, што займалася пірацтвам. Спроба Генрыха II перадаць востраў тампліерам прывяла да канфлікта паміж уладальнікамі і каронай. У 1238 г. Вільям дэ Марыска быў абвінавачаны ў змове супраць караля. У 1242 г. ён разам з 16 паплечнікамі быў захоплены на востраве, перавезены ў Лондан і пасля допытаў закатаваны. У 1244 г. па загаду Генрыха III на Ланды быў пабудаваны каралеўскі замак. Аднак у 1281 г. Вільям Марыска, сваяк пакаранага, упэўніў Эдуарда I, што мае законныя правы на востраў[7]. Сям’я Марыска працягвала валодаць Ланды да 1321 г.

Піраты працягвалі спыняцца на востраве да XVII ст., хаця гэта часам выклікала супраціўленне мясцовых жыхароў. У 1620 г. Ланды стаў апошнім прыбежышчам для Льюіса Стаклі, сябры, а потым асабістага ворага знакамітага пірата Уолтэра Рэйлі [8]. У 1627 г. востраў быў на 5 гадоў захоплены берберскімі карсарамі.

Пасля Англійскай рэвалюцыі Ланды належыў розным прыватным уладальнікам. Асабліва спрыяльным для яго развіцця стаў час уладання сям’ёй Хэйван (1834 — 1918 гг.), калі адбывалася ўзвядзенне найбольш славутых гістарычных будынкаў. Уладальнік Марцін Коўлс Харман (1925 — 1954 гг.) абвясціў сябе каралём вострава, нават стварыў асобную пошту і адчаканіў манеты. У 1969 г. Ланды быў выкуплены Нацыянальным фондам і перададзены ў арэнду дабрачыннай арганізацыі Landmark Trust.

Сярэднявечныя магільныя камяні
Замак Марыска, пабудаваны ў 1244 г.
Касцёл Святой Алены, узведзены сям’ёй Хэйван
Манета «караля» М. К. Хармана (1929 г.)

Інфраструктура

Насельніцтва складае меней за 30 чалавек, якія заняты маніторынгам навакольнага асяроддзя і ў сферы абслугоўвання. Востраў штогод наведваюць каля 20 000 турыстаў [4]. На Ланды няма вадаправода, адчуваецца недахоп электрычнасці.

Дзейнічае паромная пераправа ў Ілфрэкум і Бідэфорд.

Зноскі

Спасылкі

Lundy Island The Landmark Trust
The Lundy Field Society
Lundy Island - Explore the South West Coast Path
The Geology of Lundy Архівавана 3 сакавіка 2016.