wd wp Пошук:
    ⬜

    Валійская мова

    Кельцкія мовы ў 20 стагоддзі

    Валійская мова, уэльская мова або кімрская мова (вал.: Cymraeg або y Gymraeg) — у адрозненне ад валійскай англійскай (варыянту англійскай мовы, што сфарміравалася ва Уэльсе), належыць да брыцкай групы кельцкіх моў, распаўсюджана ў заходняй частцы Брытаніі — Уэльсе (вал.: Cymru), а таксама ў Чубуце, калоніі валійцаў-імігрантаў у рэгіёне Патагонія ў Аргенціне. Родная мова валійцаў. У мінулым была аб’ектам дыскрымінацыі з боку англійскай улады, сёння знаходзіцца пад пагрозай знікнення.

    Статус

    Паводле перапісу 2011 года, 583 000 чалавек, або 20 % насельніцтва, ведае валійскую мову (у параўнанні з 20,8 % у 2001 годзе)[2]. Пры гэтым, паводле перапісу, 25 % жыхароў Уэльса нарадзіліся за яго межамі. Колькасць носьбітаў валійскай мовы ва ўсёй Вялікабрытаніі пэўна невядомая, але яна параўнальна вялікая ў буйных гарадах і ўздоўж мяжы з Уэльсам. Паводле тэлеканала S4C, у 1993 годзе ў Англіі жыло каля 133 000 чалавек, якія разумелі валійскую мову, і каля траціны з іх было засяроджана ў раёне Вялікага Лондана[3]. Акрамя таго, носьбіты валійскай мовы жывуць у Канадзе (3160 чалавек паводле Ethnologue[4]) і ў ЗША (2 655[5]).

    Доля носьбітаў валійскай мовы ў розных графствах Уэльса

    Сярод носьбітаў валійскай мовы мала тых, хто не ведае англійскай (не лічачы валійцаў даліны Чубут, для якіх другая мова іспанская)[6]. Аднак, вельмі многія аддаюць перавагу менавіта валійскай мове, а не англійскай. Выбар мовы можа мяняцца залежна ад прадметнай вобласці (з’ява, вядомая ў лінгвістыцы як «код-свічынг», або пераключэнне кодаў).

    Станам на 14 сакавіка 2017 года валійскі раздзел Вікіпедыі налічвае 90 873 артыкулаў і займае па гэтым крытэрыі 60 месца з усіх 295 раздзелаў.

    Літаратура

    Граматыкі

    1. Arwyn Watkins T. Welsh // Ball, MJ, Fife, J (ed.) The Celtic Languages. London, N. Y., 1993
    2. King G. A Comprehensive Grammar of Modern Welsh. London, N.Y., 1994
    3. Morris-Jones J. An Elementary Welsh Grammar. Oxford, 1931.
    4. Morris-Jones J. A Welsh Grammar. Historical and Comparative. Oxford, 1977 [1913].
    5. Thomas, P. W. Gramadeg y Gymraeg. Caerdydd, 1996
    6. Thorne, D. A Comprehensive Welsh Grammar. Oxford, 1993

    Дыялекты

    1. Arwyn Watkins T. Some phonological features of the Welsh dialect of Llansamlet (West Glamorgan) // Festschrift J. Pokorny. Innsbruck, 1967, pp. 315-324.
    2. Fynes-Clynton O. H. The Welsh Vocabulary of the Bangor District. Oxford, 1913.
    3. Ruddock G. E. Rhai enghreifftiau o golli seiniau yn nhafodiaith Hirwaun / Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1970, v. 23, pt. 4, pp. 295-308.
    4. Sommerfelt A. Studies in Cyfeiliog Welsh. Oslo, 1925.
    5. Sweet H. Spoken North Welsh // Transactions of the Philological Society. London, 1882—1884, pp. 409-485.
    6. Thomas B. Cyweiriau iaith siaradwaig o Ddyffryn Afan /Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1980, v. 28, pt. 4, pp. 579-592.
    7. Thomas A. R. The linguistic geography of Wales. Cardiff, 1973.
    8. Oftedal M. A new approach to North Welsh vowels // Lochlann. Oslo, 1969, v. 4, pp. 243-269.

    Даследаванні

    1. Awbery, G. The Syntax of Welsh: A Transformational Study of the Passive. Cambridge, 1976
    2. Ball, M. J., Müller, N. Mutation in Welsh. London, N. Y., 1992
    3. Ball, M. J., Jones, G. E. (ed.). Welsh Phonology: Selected readings. Cardiff, 1984
    4. Borsley, R., Tallerman, M., Willis D. The syntac of Welsh. Oxford: OUP, 2007
    5. Jones R. M. Tympau’r modd mynegol a ffurfiau cwmpasog y ferf / Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1966, v. 22, pt. 1, pp. 1-15.
    6. Lewis H. The sentence in Welsh. London, 1942.
    7. Roberts, I. Principles and Parameters in a VSO Language: A Case Study in Welsh. Oxford, 2005
    8. Rowlands E. I. Yr ymadrodd berfol / Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1976, v. 27, pt. 1, pp. 1-22.

    Слоўнікі

    1. Evans H. M, Thomas W. O. Geiriadur Newydd — The New Welsh Dictionary. Llandebie, 1953.
    2. Geiriadur Prifysgol Cymru: The Welsh University Dictionary. Caerdydd, 1950 (поўны слоўнік з часу першых помнікаў).
    3. Geiriadur yr Academi (самы вялікі англа-валійскі слоўнік). Caerdydd
    4. King, G. Pocket Modern Welsh Dictionary. Oxford, 2000

    Гісторыя мовы

    1. Jackson, K. H. Language and History in Early Britain. Edinburgh, 1954
    2. Lewis, H. Datblygiad yr iaith Gymraeg. Caerdydd, 1931
    3. Simon Evans, D. A Grammar of Middle Welsh. Dublin, 1961

    Спасылкі

    Вікіпедыя

    Вікіпедыя мае раздзел, напісаны

    Hafan валійскай

    Агульная інфармацыя

    Для вывучэння мовы

    Слоўнікі

    Зноскі

    1. ↑ Атлас зарожаных мовай свету Праверана 24 чэрвеня 2018.
    2. ↑ http://www.comisiynyddygymraeg.cymru/Cymraeg/Rhestr%20Cyhoeddiadau/Darlun%20ystadegol%20Cymraeg.pdf Darlun ystadegol o sefyllfa’r Gymraeg  (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 лютага 2016. Праверана 14 сакавіка 2017.
    3. ↑ Callaghan, Nigel. More Welsh Speakers than Previously Believed(англ.) . ibiblio.org. — Изложение результатов исследования S4C. Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2011. Праверана 18 кастрычніка 2009.
    4. ↑ Languages of Canada(англ.) . Ethnologue.com. — Данные по языкам Канады в онлайн версии Ethnologue. Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2011. Праверана 18 кастрычніка 2009.
    5. ↑ Many Languages, One America: Welsh(англ.)  (pdf) (недаступная спасылка). U.S. English Foundation Research. — Данные по валлийскому языку в США. Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2011. Праверана 18 кастрычніка 2009.
    6. ↑ Welsh: A language of United Kingdom(англ.)  (недаступная спасылка). Ethnologue.com. — Характеристика валлийского языка в онлайн версии Ethnologue, данные о двуязычности носителей, о валлийском в Аргентине. Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011. Праверана 18 кастрычніка 2009.
    Тэмы гэтай старонкі (10):
    Катэгорыя·Мовы з памылкай у ДАСТ 7.75–97
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Мовы і дыялекты паводле алфавіта
    Катэгорыя·Культура Уэльса
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле
    Катэгорыя·Мовы з памылкай у ISO 639-2
    Катэгорыя·Валійская мова
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы са спасылкамі на элементы Вікідадзеных без беларускага подпісу
    Катэгорыя·Мовы Вялікабрытаніі