wd wp Пошук: ⬜

Сіхатэ-Алінь

.mw-parser-output .t-geoinfobox td,.mw-parser-output .t-geoinfobox th{min-width:120px}.mw-parser-output .t-geoinfobox td:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox th:only-child{text-align:center}.mw-parser-output .t-geoinfobox-name{font-size:110%;padding:2px}.mw-parser-output .t-geoinfobox-nickname{font-style:italic}.mw-parser-output .t-geoinfobox-cave th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-mount th:only-child{background:#e7dcc3}.mw-parser-output .t-geoinfobox-surface th:only-child{background:#ffe4c4}.mw-parser-output .t-geoinfobox-blue th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-water th:only-child{background:#c0daff}.mw-parser-output .t-geoinfobox-underwater th:only-child{background:#b0e0e6}.mw-parser-output .t-geoinfobox-green th:only-child{background:#d0f0c0}.mw-parser-output .t-geoinfobox-tomb th:only-child{background:#bbbbbb}.mw-parser-output .t-geoinfobox-yellow th:only-child{background:#fdeaa8}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:only-child{background:#cbd5c4;border:1px solid #aaaaaa}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:first-child:not(:only-child){background:#cbd5c4;text-align:right;padding:0 0.5em}.mw-parser-output .t-geoinfobox-grey th:only-child{background:#eaecf0}

Сіхатэ́-Алі́нь (руск.: Сихотэ-Алинь) — горная краіна на Далёкім Усходзе Расіі.

Даўжыня звыш 1200 км, шырыня каля 200 км. Працягваецца на паўднёвы захад ад вусця Амуру да Уладзівастоку ўздоўж узбярэжжа Японскага мора.

Найвышэйшыя вяршыні — Тардокі-Яні (2077 м) і Анік (1933 м) на поўначы горнага масіву.

Прырода

Сіхатэ-Алінь з’яўляецца вялікім водападзелам. Складаецца з хрыбтоў, выцягнутых з паўночнага ўсходу на паўднёвы захад і падзеленых глыбокімі далінамі. Пераважае сярэднеўзгорысты рэльеф. Паўночная частка — высокае плато, складзенае галоўным чынам з базальтаў. На ўсходзе абрываецца да мора, утвараючы сярэднягорныя хрыбты са стромкімі схіламі. Асобныя невялікія базальтавыя плато характэрны і для паўночнай часткі гор. Цэнтральная частка складаецца з найбольш высокіх горных хрыбтоў паўночна-ўсходняга распасцірання. На захадзе паката паніжаецца да даліны ракі Усуры; характэрны вузкія падоўжаныя даліны і катлавіны, якія аддзяляюць перадавыя хрыбты (вышыня 900—1300 м): Сіні, Усходні Сіні, Халодны і інш. Вышэй за 900—1700 м — галыш. Рэшткі старажытнага зледзянення. Восевая частка складаецца з ніжнепалеазойскіх метамарфічных сланцаў і кварцытаў, перарваных інтрузіямі гранітаў, усходняя і заходняя — з мезазойскіх адкладаў (пясчанікі, кангламераты, алеўрыты). Пашыраны (асабліва на поўначы) андэзіта-базальтавыя пароды палеагенавага ўзросту. Сейсмічны раён, землетрасенні да 6—7 балаў. 3 інтрузіямі звязана арудзяненне (волава, золата, поліметалы, вальфрамавыя руды). У тэктанічных упадзінах паклады бурага і каменнага вуглёў.

Клімат мусонны. Сярэдняя тэмпература студзеня ад −12 да −26 °C; ліпеня 15—21 °C. Ападкаў 600—1000 мм за год. 3 заходняга схілу вытокі ракі Усуры і яе прытокаў Вялікая Усурка, Бікін, Хор, прытокаў Амура — Анюй, Гур; з усходу — малыя горныя рэкі, што ўпадаюць у Татарскі праліў.

Растуць жэньшэнь, кішміш, лімоннік. Схілы гор укрыты лясамі, на поўначы хвойнымі (аянская елка, белакорая піхта, даурская лістоўніца), на поўдні і ў цэнтральнай частцы (да вышыні 500 м) — хвойна-шыракалістымі (дуб мангольскі, ліпа, клён, маньчжурскі арэх, карэйскі кедр). На найбольш высокіх вяршынях — горная тундра.

Галоўны сімвал Сіхатэ-Алінь — усурыйскі (сібірскі, амурскі) тыгр (каля 90 % ад сусветнай папуляцыі). Вядомы эндэмік Сіхатэ-Аліня — далёкаўсходні леапард (каля 30 звяроў). Iншыя жывёлы — ізюбр, гімалайскі мядзведзь.

Насельніцтва

Жывуць абарыгінальныя народы — нанайцы на поўначы (менш у цэнтры), удэгейцы на поўдні і ў цэнтры (менш на поўначы). Найбуйнейшыя населеныя пункты — г.Дальнягорск (39,6 тыс. жых.) і г.п.Кавалерава (17,4 тыс. жых.).

Гаспадарка

У гарах iдзе здабыча золата, волава, поліметалаў, каменнага i бурага вугалю.

Ахова прыроды

Сіхатэ-Алінскі запаведнік з’яўляецца аб’ектам № 766 Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА [1]. Лазоўскі запаведнік.

Зноскі

↑ Гл. у Сеціве.

Літаратура

Сіхатэ-Алінь // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14), ISBN 985-11-0035-8.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сіхатэ-Алінь
Сіхатэ-Алінь у Вялікай Савецкай Энцыклапедыі