wd wp Пошук: ⬜

Стэфан Грабоўскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Грабоўскі. Стэфан Грабоўскі (24 чэрвеня 1767, вёска Асташына Наваградскага павета — 4 чэрвеня 1847) — ваенны і дзяржаўны дзеяч, генерал. Адзін з кіраўнікоў паўстання Т. Касцюшкі [4].

Біяграфія

Прадстаўнік шляхецкага роду Грабоўскіх герба «Окша», сын Тамаша Марыяна, генерал-маёра літоўскага войска, і Дароты з Отэнгаўзенаў. Стрыечны брат Паўла Яна Грабоўскага.

Пасля сканчэння Рыцарскай школы ў Варшаве харужы ў войску Вялікага Княства Літоўскага. У вайну Расіі з Рэччу Паспалітай (1792) падпалкоўнік, вызначыўся ў баях пад Мірам і Брэстам.

Член масонскай ложы «Шчаслівага вызвалення» ў Гродне, майстар цырыманіяла[5].

Па перамозе Таргавіцкай канфедэрацыі далучыўся да падрыхтоўкі паўстання ў Вільні, у часе вызвалення якой ад расійскай залогі (красавік 1794) падыход яго аддзела змусіў расійскія войскі пакінуць ваколіцы горада. Браў удзел у баях пад вёскамі Солы і Паляны ў складзе паўстанцкага войска пад камандай Я. Ясінскага. Удзельнічаў у абароне Вільні ў ліпені 1794 года[4]. У канцы жніўня 1794 года ўзначаліў рэйд 2-тысячнага аддзела паўстанцаў на Меншчыну [4] і Магілёўшчыну (Араны — Койданаў — Пухавічы — Бабруйск — Любань). У дарозе да яго далучалася дробная шляхта і сяляне[6]. Аднак пасля Любанскай бітвы (4 верасня 1794) вымушаны быў капітуляваць[4].

Улады Расійскай імперыі выслалі С. Грабоўскага ў Кастрамскую губерню [4]. Волю атрымаў дзякуючы амністыі паўстанцам ад Паўла I.

У расійскую-французскую вайну (1812) перайшоў на бок Напалеона [4]. Абіраўся берасцейскім маршалкам, дзе сабраў войска. У званні генерал-маёра ўзначальваў Ваенны камітэт Камісіі часовага ўраду Вялікага Княства Літоўскага. Па адступленні войскаў Напалеона змагаўся супраць антыфранцузскай кааліцыі разам з Ю. Панятоўскім. Пад Лейпцыгам трапіў у палон.

Дзякуючы падтрымцы Адама Чартарыйскага з захаваннем ваеннага звання ўвайшоў у склад найвышэйшай адміністрацыі Герцагства Варшаўскага. З 1825 міністр-сакратар Царства Польскага [4]. Бараніў інтарэсы свайго краю. З 1826 года генерал дывізіі. Браў удзел у руска-турэцкай вайне (1826—1829)[4]. У 1832—1839 гадах член Дзяржаўнага савета Расіі[4].

З 1839 года ў адстаўцы[7].

У шлюбе з Н. Гладкоўскай нашчадкаў не пакінуў.

Зноскі

↑ Stefan Grabowski // CERL Thesaurus — Consortium of European Research Libraries. Праверана 9 кастрычніка 2017.
↑ Stefan Grabowski // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
1 2 (unspecified title) Праверана 9 снежня 2021.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Грабовский Стефан // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 168. — 737 с.
↑ Швед, В. В. Грабоўскі Стэфан Тамашавіч // Масоны і ложы на землях Беларусі (канец XVIII — першая чвэрць XIX ст.) : біябібліягр. слоўн.. — Гродна: ГрДУ, 2007. — 275 с. — ISBN 978-985-417-866-0.
↑ ЭнцВКЛ, 2005, с. 550
↑ ЭнцВКЛ, 2005, с. 551

Літаратура

Емяльянчык У. Грабоўскі Стафан // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 550—551. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — 527 с.: іл. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
Швед, В. В. Грабоўскі Стэфан Тамашавіч // Масоны і ложы на землях Беларусі (канец XVIII — першая чвэрць XIX ст.) : біябібліягр. слоўн.. — Гродна: ГрДУ, 2007. — 275 с. — ISBN 978-985-417-866-0.

Спасылкі

Stefan Grabowski(польск.) . Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. Праверана 8 красавіка 2011.