wd wp Пошук:

Качанная капуста

Качанная капуста — разнавіднасць віду Капуста агародная, распаўсюджаная сельскагаспадарчая культура.

Вырошчванне качаннай капусты

Як правіла, капусту вырошчваюць рассадным спосабам, у асаблівасці раннія сарты. Так, ва ўсходняй частцы Еўропы насенне для расады капусты пачынаюць высейваць ужо з канца студзеня. Гатовую расаду высаджваюць у адкрыты грунт адначасова з сяўбой ранніх збожжавых (для ранніх гатункаў капусты) з другой паловы сакавіка да пачатку красавіка. Ураджай капусты збіраюць выбарачна, гэта значыць, калі галоўкі раслін становяцца цвёрдымі і дасягаюць спелага нармальнага памеру (каля 1 кг). Пры аптымальных умовах навакольнага асяроддзя і наяўнасці неабходных угнаенняў (аміячнай салетры і іншых) можна атрымаць дадатковы, другі ўраджай капусты. Каб дамагчыся гэтага, трэба адразу пасля ўборкі першага ўраджаю ўносіць азотныя ўгнаенні з разліку 25 г аміячнай салетры на 15 раслін. У пучках лісця варта пакінуць па некалькі прарослых пупышак, а астатнія выдаліць.

Познія сарты качаннай капусты можна вырошчваць безрасадным спосабам, пры гэтым, каб атрымаць добрыя і выраўнаваныя ўсходы, гнязда з насеннем неабходна мульчыраваць перагноем, зачыняць поліэтыленавай плёнкай і г . д. Калі гэтага не зрабіць, то нават пры кароткачасовай засухі парасткі могуць не ўзысці.

Значэнне і прымяненне

Капуста агародная ў культуры

Капуста належыць да ліку найважнейшых гароднінных раслін. Старажытнагрэцкі філосаф і матэматык Піфагор вельмі цаніў лячэбныя ўласцівасці капусты і займаўся яе селекцыяй. Паўднёвыя плямёны славян ўпершыню даведаліся аб капусце ад грэка-рымскіх каланістаў, якія жылі ў раёнах Прычарнамор’я. З часам пазнаёміліся з гэтай агародніннай культурай і на Русі.

Качанная капуста вырошчваецца як аднагадовая расліна на агародах па ўсім свеце, за выключэннем крайніх паўночных раёнаў і пустыняў. Як культурнае харчовае расліна распаўсюджана ва ўсіх краінах з умераным кліматам. Культура капусты агароднай ў халодны час года або ў гарах магчымая і ў субтропіках.

Харчовае значэнне капусты абумоўліваецца яе складам, які адрозніваецца ў залежнасці ад гатунку: азоцістых рэчываў 1,27—3,78 %, тлушчаў 0,16—0,67 і вугляводаў 5,25—8,56 %[3]

Харчовая каштоўнасць на 100 г 24 ККал.

Вегетацыйны перыяд у ранніх сартоў 70-130 дзён, у сярэдніх сартоў 125-175 дзён, у позніх сартоў 153-245 дзён.

Лячэбныя ўласцівасці качаннай капусты

У якасці лекавага сыравіны выкарыстоўваюць лісце качаннай капусты (лац.: Folium Brassicae oleraceaeFolium Brassicae oleraceae). Яны ўтрымліваюць комплекс вітамінаў, у тым ліку вітамін C (да 70 мг%) і іншыя; каратын, поліцукрыды, бялкі, тиогликозид глюкобрассидин; багатыя мінеральнымі солямі[4].

Лячэбныя ўласцівасці капусты былі вядомыя яшчэ старажытным рымлянам. У навуковую медыцыну капуста была ўведзена пасля выяўлення противоязвенного фактару, названага вітамінам U. Сок з лісця рэкамендаваны для лячэння язвавай хваробы страўніка і дванаццаціперснай кішкі, гастрытаў і калітаў[5].

У народнай медыцыне свежы капусны сок здаўна выкарыстоўваюць для гаення якія гнояцца ран і язваў, пры паніжанай кіслотнасці, а таксама пры гастрытах, хваробах печані. Акрамя таго, лісце капусты спрыяюць выводзінам з арганізма халестэрыну. Капусны сок зніжае ўтрыманне цукру ў крыві, ўзмацняе вылучэнне залішняй вадкасці з арганізма і вельмі эфектыўны ў барацьбе з заваламі. Пры вострых энтэракалітах, падвышанай перыстальтыцы кішачніка, пры схільнасці да спазмаў кішачніка і жоўцевых хадоў ўжываць у ежу капусту не рэкамендуецца, так як, раздражняючы слізістую кішачніка і страўніка, капуста можа ўзмацніць спазмы і выклікаць болевыя адчуванні.

Капуста — каштоўны дыетычны прадукт, рэкамендуемы хворым падаграй, жоўцевакаменнай хваробай, атэрасклерозам, пры залішняй масе цела.

Хваробы і шкоднікі

Капусная тля (Brevicoryne brassicae), Phyllotreta cruciferae, Ceutorhynchus sulcicollis, Delia radicum, Mamestra brassicae, рэпавая (Pieris rapae) і капусная бялянкі (Pieris brassicae), Athalia rosae.

Зноскі

  1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. Синская Е. Н. Флора СССР / Ботанич. ин-т Акад. наук СССР; Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. VIII тома Н. А. Буш. — М.—Л.: Изд-во Академии наук СССР, 1939. — Т. VIII. — С. 459—466.
  4. Блинова К. Ф. и др. Ботанико-фармакогностический словарь: Справ. пособие. — м, 1990. — С. 193—194. — ISBN 5-06-000085-0.
  5. Качанная капуста (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі

Літаратура

Тэмы гэтай старонкі (10):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
Катэгорыя·Расліны паводле алфавіта
Катэгорыя·Капуста
Катэгорыя·Артыкулы з перасягнутай глыбінёй разгортвання
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Энцыклапедыю прыроды Беларусі без аўтара
Катэгорыя·Удакладненне арфаграфіі
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Энцыклапедыю прыроды Беларусі без нумароў старонак
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Энцыклапедыю прыроды Беларусі без назвы артыкула
Катэгорыя·Біялагічныя артыкулы, дзе адсутнічае перанакіраванне з лацінскай назвы таксона
Катэгорыя·Біялагічныя артыкулы без EOL