«Што Расія павінна зрабіць з Украінай» (руск.: Что Россия должна сделать с Украиной)[1] — артыкул, напісаны Цімафеем Сяргейцавым і апублікавана расійскім дзяржаўным інфармацыйным агенцтвам РИА Новости.[2] Артыкул заклікае да поўнага знішчэння Украіны як дзяржавы і ўкраінскай нацыянальнай ідэнтычнасці з мэтай «дэнацыфікацыі» апошняй.[3][4]
Ён быў апублікаваны 3 красавіка 2022 года ў кантэксце працяглага ўварвання Расіі ва Украіну[2], у той жа дзень, калі пасля адступлення расійскіх войскаў з украінскага горада Буча былі знойдзены целы дзясяткаў мірных жыхароў.[3] [5]
Артыкул выклікаў міжнародную крытыку і абурэнне[3][6][7] і быў асуджаны як доказ генацыдных намераў.[8][9][10]
Артыкул выступае за «жорсткую цэнзуру» ўкраінскай культуры, маштабнае «перавыхаванне» і «дэўкраінізацыю» ўкраінцаў на тэрыторыях, акупаваных Расеяй падчас уварвання ва Украіну ў 2022 годзе.[4][11][7]
Аўтар настойвае на тым, што этнацэнтрызм Украіны з’яўляецца штучным вычварэнствам[12], што існаванне Украіны як нацыянальнай дзяржавы «немагчыма»[11], і што нельга дапусціць існавання самога слова «Украіна».[3][4] На думку аўтара, Украіна павінна быць дэмантаваная і замененая некалькімі дзяржавамі пад непасрэдным кантролем Расеі.[13] Ён дадае, што «этнічны складнік самаідэнтыфікацыі» Украіны таксама будзе адкінуты пасля яе акупацыі Расеяй.[11]
Аўтар сцвярджае, што «хутчэй за ўсё, большасць» украінскага мірнага насельніцтва — «нацысты»[11], якія «тэхнічна» не могуць быць пакараныя як ваенныя злачынцы, але могуць быць падвергнутыя «дэнацыфікацыі».[14] У той час як Сяргейцаў адзначае, што не існуе нацысцкіх партый, сімвалаў, расісцкіх законаў або іншых доказаў сапраўднага нацызму, ён парыруе гэта, сцвярджаючы, што « ўкраінскі нацызм унікальны дзякуючы сваёй аморфнасці і неадназначнасці», што, паводле Цімаці Снайдэра, эквівалентна «асаблівае расійскае вызначэнне нацызму».[15] Аўтар сцвярджае, што бандэраўцы насамрэч маргінальныя для «ўкранацызму», а сапраўдная пагроза — праеўрапейства.
Ён сцвярджае, што ўкраінцы павінны «засвоіць вопыт» вайны «як гістарычны ўрок і адкупленне [сваёй] віны». Пасля вайны ў якасці пакарання бы выкарыстаны прымусовыя работы, турэмнае зняволенне і смяротнае пакаранне. Пасля гэтага насельніцтва будзе «інтэгравацца» ў «рускую цывілізацыю».[11] Аўтар апісвае запланаваныя дзеянні як «дэкаланізацыю» Украіны.[12][13]
Як піша ў Haaretz Антон Шэхаўцоў, артыкул з’яўляецца пашыранай версіяй артыкула 2016 года расійскага аглядальніка Аляксандра Жучкоўскага, якога звязваюць з расійскім імперскім рухам . У гэтым артыкуле Жучкоўскі заклікаў да дэгуманізацыі ўкраінцаў, кажучы: «Гэта натуральна і правільна, бо мы ваюем не супраць людзей, а супраць ворагаў, […] не супраць людзей, а супраць украінцаў».[16]
Намесьнік старшыні Рады бясьпекі Расеі Дзьмітры Мядзьведзеў паўтарыў асноўныя тэзы артыкулу празь некалькі дзён пасьля яго публікацыі. Па словах Мядзведзева, «гарачая частка ўкраінскага грамадства малілася Трэцяму рэйху»[17], Украіна — нацысцкая дзяржава, падобная да Трэцяга рэйху, якую трэба «дэнацыфікаваць» і «выкараніць», а вынікам гэтага будзе крах Украіны як дзяржавы.[18] Мядзведзеў сцвярджае, што калапс - гэта шлях да «адкрытай Еўразіі ад Лісабона да Уладзівастока».[18]
26 красавіка 2022 года Мікалай Патрушаў заявіў, што «амерыканцы з дапамогай сваіх стаўленікаў у Кіеве вырашылі стварыць антыпод нашай краіны, цынічна выбраўшы для гэтага Украіну, спрабуючы раз’яднаць адзіны па сутнасці народ» і што «вынік палітыкі Захаду і падкантрольнага яму кіеўскага рэжыму можа быць толькі распад Украіны на некалькі дзяржаў».[19]
Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі заявіў, што артыкул з’яўляецца доказам планаў РФ правесці генацыд грамадзян Украіны.[9] Ён адзначыў, што для абазначэння генацыду ўкраінцаў у артыкуле выкарыстоўваюцца тэрміны «дэўкраінізацыя» і «дэеўрапеізацыя». На яго думку, гэта адзін з доказаў для будучага трыбунала над расейскімі ваеннымі злачынствамі ва Украіне.[8][20]
Па словах прадстаўніка Украіны на расійска-ўкраінскіх мірных перамовах Міхаіла Падаляка, гэты артыкул з’яўляецца афіцыйным заклікам да масавых забойстваў украінцаў з-за іх нацыянальнай прыналежнасці і будзе разглядацца як такі міжнароднымі крымінальнымі судамі.[10]
У Германіі ў красавіку дэпутат бундэстага Томас Хайльман падаў у суд на аўтара артыкула. На думку Хайльмана, артыкул можа быць парушэннем Канвенцыі аб папярэджанні генацыду і пакаранні за яго.[21]
Ва Украіне ў траўні Генпракуратура распачала дасудовае расследаванне па гэтай справе.[22]
Па словах Мікі Аалтолы, дырэктара Фінскага інстытута міжнародных адносін, артыкул паказаў, што расейская ваенная прапаганда «развіваецца ў трывожным кірунку». [23]
Як піша Meduza, артыкул з’яўляецца «па сутнасці планам генацыду ўкраінцаў».[12]
Паводле оксфардскага эксперта па справах Расеі Сэмюэла Рамані, артыкул «адлюстроўвае мэйнстрым крамлёўскага мыслення».[17]
Амерыканскі гісторык Цімаці Снайдэр напісаў, што тэкст «прапагандуе ліквідацыю ўкраінскага народа як такога».[24] Пазней ён адзначыў, што ў ім выкарыстоўваецца спецыяльнае вызначэнне слова «нацыст»: «нацыст — гэта ўкраінец, які адмаўляецца прызнаць сябе рускім». На ягоную думку, артыкул раскрывае генацыдныя намеры Расеі.[15]
«Шанец на рэванш»: Росквіт і падзенне «метадалогіі» — школы, якая спарадзіла ідэю «рускага свету» — артыкул на Meduza з кароткай біяграфіяй Сяргейцава
Что Россия должна сделать с Украиной (нявызн.). RIA Novosti.