«Асновы геапалітыкі: геапалітычная будучыня Расіі» — рашысцкая геапалітычная кніга Аляксандра Дугіна. Яе публікацыя ў 1997 годзе была добра прынята ў Расіі; яна мела значны ўплыў у расійскіх вайсковых, паліцэйскіх і знешнепалітычных элітах[1][2] і выкарыстоўвалася ў якасці падручніка ў Акадэміі Генеральнага штаба расійскіх вайскоўцаў.[1][3] Пазней магутныя расійскія палітычныя дзеячы зацікавіліся Дугіным[4], расійскім палітолагам, які прытрымліваецца ультранацыяналістычнай і неафашысцкай ідэалогіі, заснаванай на сваёй ідэі неаеўразійства[5], які склаў цесныя адносіны з Расійскай Акадэміяй Генеральнага штаба.[6]
Дугін лічыць сааўтарам і сваім галоўным натхняльнікам генерала Мікалая Клакатава з Акадэміі Генеральнага штаба[7], аднак Клокатаў гэта адмаўляе.[8] Дапамог у падрыхтоўцы кнігі генерал-палкоўнік Леанід Івашоў, начальнік міжнароднага дэпартамента Міністэрства абароны Расіі.[9]
Кніга сцвярджае, што Украіна павінна быць анэксаваная Расійскай Федэрацыяй, таму што нібыта «Украіна як дзяржава не мае геапалітычнага значэння, асаблівага культурнага імпарту або агульначалавечага значэння, геаграфічнай унікальнасці, этнічнай выключнасці, яе пэўныя тэрытарыяльныя амбіцыі ўяўляюць велізарную небяспеку для ўсёй Еўразіі і без рашэння праблемы «ўкраінскага пытання», казаць пра кантынентальную палітыку ўвогуле бессэнсоўна. У параграфе «Геапалітычная дэкампазыцыя Ўкраіны» Дугін пісаў, што нельга дазволіць Украіне заставацца незалежнай, калі яна не будзе санітарнай мяжой, што таксама было б недапушчальна».[10]
Клокотаў заявіў, што ў будучыні кніга “паслужыць магутным ідэйным падмуркам для падрыхтоўкі новага ваеннага камандавання”.[10] Дугін сцвярджае, што кніга прынята ў якасці падручніка ў многіх расійскіх навучальных установах.[11] Былы спікер Дзярждумы РФ Генадзь Селязнёў, дарадцам якога па геапалітыцы быў Дугін[12], «настойліва заклікаў зрабіць геапалітычную дактрыну Дугіна абавязковай часткай школьнай праграмы».[10]
Магчыма, кніга паўплывала на знешнюю палітыку Уладзіміра Пуціна, што ў выніку прывяло да расейскага ўварвання ва Украіну ў 2022 годзе.[13]
У «Асновы геапалітыкі» Дугін заклікае ЗША і атлантызм страціць свой уплыў у Еўразіі, а Расею аднавіць свой уплыў шляхам анэксій і саюзаў.[14]
У кнізе сцвярджаецца, што «бітва за сусветнае панаванне рускіх» не скончылася і Расея застаецца «арэалам новай антыбуржуазнай, антыамерыканскай рэвалюцыі». Еўразійская імперыя будзе пабудаваная «па фундаментальным прынцыпе агульнага ворага: непрыманне атлантызму, стратэгічнага кантролю ЗША і адмовы дазволіць ліберальным каштоўнасцям дамінаваць над намі».[15][10]
Ваенныя дзеянні адыгрываюць адносна нязначную ролю. Падручнік адстойвае выдасканаленую праграму падрыўной дзейнасці, дэстабілізацыі і дэзінфармацыі, якую ўзначальваюць расейскія спецслужбы.[16] Аперацыям павінна спрыяць жорсткае, цвёрдае выкарыстанне расейскіх газу, нафты і прыродных рэсурсаў для здзекі і ціску на іншыя краіны.[10]
У кнізе гаворыцца, што «максімальная задача [будучыня] — гэта «фінляндізацыя» ўсёй Еўропы».[10]
У Еўропе:
На Блізкім Усходзе і ў Цэнтральнай Азіі:
Ва Усходняй і Паўднёва-Усходняй Азіі:
У кнізе падкрэсліваецца, што Расея павінна паўсюдна распаўсюджваць антыамерыканізм: «галоўным «казлом адпушчэння» будуць менавіта ЗША»
У Злучаных Штатах:
Еўразійскі праект можа быць пашыраны на Паўднёвую і Цэнтральную Амерыку.[10]
Старэйшы навуковы супрацоўнік Інстытута Гувера Джон Б. Данлоп заявіў, што «ўплыў гэтага падручніка «еўразійцаў» на ключавыя расійскія эліты сведчыць пра трывожны рост неафашысцкіх ідэй і настрояў у перыяд позняга Ельцына і Пуціна».[11]
Гісторык Цімаці Д. Снайдэр пісаў у The New York Review of Books, што на асновы геапалітыкі ўплываюць працы Карла Шміта, прыхільніка кансерватыўнага міжнароднага парадку, чыя дзейнасць паўплывала на нацыстаў. Ён таксама адзначыў ключавую ролю Дугіна ў прасоўванні ідэалогій еўразійства і нацыянал-бальшавізму.[17]
Кнігу Foreign Policy ахарактарызаваў як «адну з самых цікаўных, уражлівых і жахлівых кніг, якія выйшлі з Расеі за ўсю постсавецкую эпоху», і «больш цвярозую, чым папярэднія кнігі Дугіна, больш аргументаваныя і пазбаўленыя акультызму спасылкі, нумаралогія, традыцыяналізм і іншыя эксцэнтрычныя метафізікі».[14] У 2022 годзе Foreign Policy таксама адзначала: «Нядаўняе ўварванне ва Украіну з’яўляецца працягам прасоўванай Дугіным стратэгіі паслаблення міжнароднага ліберальнага парадку».[18]
Па словах Антона Шэхаўцова, на вокладцы кнігі намаляваная зорка хаосу — сімвал, які прадстаўляе магію хаосу ў сучасных акультных рухах, і выкарыстанне сімвала адпавядае агульнай цікавасці Дугіна да акультнай і акультнай сімволікі. Пасля выхаду кнігі Дугін таксама выкарыстаў сімвал у якасці лагатыпа сваёй партыі Еўразія.[19]