Гэта старонка — інфармацыйны спіс.
У дадзеным спісе пералічаныя жанчыны, якія былі ўзнагароджаны Нобелеўскай прэміяй (у тым ліку і прэміяй памяці Нобеля па эканоміцы).
Па стане на 2020 год 57 жанчын атрымалі Нобелеўскую прэмію, і ў агульнай складанасці 58 Нобелеўскіх прэмій былі прысуджаныя жанчынам. Хоць поўны падлік па стане на 2020 год яшчэ не завершаны, у 2019 годзе было падлічана, што Нобелеўскія прэміі былі прысуджаныя ў агульнай складанасці 866 мужчынам, 53 жанчынам і 24 арганізацыям (лічачы тых, хто атрымаў некалькі прэмій толькі адзін раз). [1]
Пры гэтым, першая жанчына-лаўрэат Марыя Кюры выйграла яе двойчы: у 1903 годзе па фізіцы (сумесна з П’ерам Кюры і Анры Бекерэлем) і ў 1911 годзе па хіміі. Дачка Марыі Кюры Ірэн Жаліё-Кюры таксама была ўзнагароджана Нобелеўскай прэміяй па хіміі ў 1935 годзе. Самай маладой лаўрэаткай з’яўляецца Малала Юсуфзай з Пакістану, якая атрымала Нобелеўскую прэмія міру 2014 года ў 17 гадоў; самай старэйшай — брытанка Дорыс Лесінг (Нобелеўская прэмія па літаратуры ў 2007), 88 гадоў. Лаўрэатка прэміі міру 1991 году Аун Сан Су Чжы атрымала прэмію знаходзячыся пад арыштам. Найбольшая колькасць жанчын (5 лаўрэатак) з’явілася ў 2009 годзе. Таксама Нобелеўская прэмія прысуджалася адразу некалькім жанчынам у 1976, 1991, 2004, 2011, 2014, 2015, 2018 і 2020 гадах.
Катэгорыя | Колькасць лаўрэатак | Гады прысуджэння[2] |
---|---|---|
Нобелеўская прэмія міру | 1905, 1931, 1946, 1976 (двое), 1979, 1982, 1991, 1992, 1997, 2003, 2004, 2011 (трое), 2014, 2018, 2021 | |
Нобелеўская прэмія па літаратуры | 1909, 1926, 1928, 1938, 1945, 1966, 1991, 1993, 1996, 2004, 2007, 2009, 2013, 2015, 2018, 2020, 2022 | |
Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне | 1947, 1977, 1983, 1986, 1988, 1995, 2004, 2008, 2009 (двое), 2014, 2015 | |
Нобелеўская прэмія па хіміі | 1911, 1935, 1964, 2009, 2018, 2020 (двое), 2022 | |
Нобелеўская прэмія па фізіцы | 1903, 1963, 2018, 2020 | |
Нобелеўская прэмія па эканоміцы | 2009, 2019 |
Краіна | Колькасць лаўрэатак |
---|---|
![]() | 21 |
![]() | 6 |
![]() | 4 |
![]() | 3 |
![]() ![]() | 2 |
![]() | 2 |
![]() | 2 |
![]() | 2 |
![]() | 2 |
![]() | 2 |
![]() | 2 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
![]() | 1 |
Год | Партрэт | Імя | Краіна | Галіна | Абгрунтаванне | Пр. |
---|---|---|---|---|---|---|
1903 | ![]() |
Марыя Кюры (¼) (1867—1934) (Сумесна з П'ерам Кюры і Анры Бекерэлем) |
![]() |
Фізіка | У знак прызнання выдатных заслуг, звязаных з агульнай даследаваннем радыяцыйных з'яў, адкрытых Анры Бекерэлем Арыгінальны тэкст (англ.)
In recognition of the extraordinary services they have rendered by their joint researches on the radiation phenomena discovered by Professor Henri Becquerel |
[3] |
1905 | ![]() |
Берта фон Зутнер (1843—1914) |
![]() |
Міру | Аўтар рамана "Далоў зброю!»"; ганаровы прэзідэнт Міжнароднага бюро міру, Берн, Швейцарыя[4] Арыгінальны тэкст (англ.)
Author of Lay Down Your Arms, Honorary President of Permanent International Peace Bureau, Berne, Switzerland |
[5] |
1909 | ![]() |
Сельма Лагерлёф (1858—1940) |
![]() |
Літаратура | Як даніна высокаму ідэалізму, яркаму ўяўленню і духоўнаму пранікненню, якія адрозніваюць ўсе яе творы Арыгінальны тэкст (англ.)
In appreciation of the lofty idealism, vivid imagination and spiritual perception that characterize her writings |
[6] |
1911 | ![]() |
Марыя Кюры (1867—1934) |
![]() |
Хімія | За выдатныя заслугі ў развіцці хіміі: адкрыццё элементаў радыя і Палонія, вылучэнне радыя і вывучэнне прыроды і злучэнняў гэтага выдатнага элемента Арыгінальны тэкст (англ.)
In recognition of her services to the advancement of chemistry by the discovery of the elements radium and polonium, by the isolation of radium and the study of the nature and compounds of this remarkable element |
[7] |
1926 | ![]() |
Грацыя Дэледа (↓) (1871—1936) |
![]() |
Літаратура | За паэтычныя творы, у якіх з пластычнай выразнасцю апісваецца жыццё яе роднага вострава, а таксама за глыбіню падыходу да чалавечых праблемах у цэлым Арыгінальны тэкст (англ.)
For her idealistically inspired writings which with plastic clarity picture the life on her native island and with depth and sympathy deal with human problems in general |
[8] |
1928 | ![]() |
Сігрыд Унсет (1882—1949) |
![]() |
Літаратура | Перш за ўсё за яе выбітнае апісанне скандынаўскага жыцця Сярэднявечча Арыгінальны тэкст (англ.)
Principally for her powerful descriptions of Northern life during the Middle Ages |
[9] |
1931 | ![]() |
Джэйн Адамс (½) (1860—1935) (Сумесна з Нікаласом Батлером) |
![]() |
Міру | Сацыёлаг; прэзідэнтка Міжнароднай лігі жанчын за мір і свабоду[10] Арыгінальны тэкст (англ.)
International President, Women's International League for Peace and Freedom, Sociologist |
[11] |
1935 | ![]() |
Ірэн Жаліё-Кюры (½) (1897—1956) (Сумесна з Фрэдэрыкам Жаліё-Кюры) |
![]() |
Хімія | За выкананы сінтэз новых радыёактыўных элементаў Арыгінальны тэкст (англ.)
In recognition of their synthesis of new radioactive elements |
[12] |
1938 | ![]() |
Перл Бак (1892—1973) |
![]() |
Літаратура | За яе багатае і па-сапраўднаму эпічнае апісанне сялянскага жыцця ў Кітаі і біяграфічныя шэдэўры Арыгінальны тэкст (англ.)
For her rich and truly epic descriptions of peasant life in China and for her biographical masterpieces |
[13] |
1945 | ![]() |
Габрыела Містраль (1889—1957) |
![]() |
Літаратура | За яе лірычную паэзію, напоўненую магутнымі эмоцыямі, што зрабілі яе сімвалам ідэалістычнага памкнення ўсяго лацінаамерыканскага свету Арыгінальны тэкст (англ.)
For her lyric poetry which, inspired by powerful emotions, has made her name a symbol of the idealistic aspirations of the entire Latin American world |
[14] |
1946 | ![]() |
Эмілі Грын Болч (½) (1867—1961) (Сумесна з Джонам Мотам) |
![]() |
Міру | Былая прафесарка гісторыі і сацыялогіі; прэзідэнтка " Міжнароднай Лігі жанчын за мір і свабоду[15] Арыгінальны тэкст (англ.)
Honorary International President, Women's International League for Peace and Freedom, Formerly Professor of History and Sociology |
[16] |
1947 | ![]() |
Герці Тэрэза Коры (¼) (1896—1957) (Сумесна з Карлам Фердынандам Коры і Бернардам Альберта Усай) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыццё каталітычнага пераўтварэння глікагену Арыгінальны тэкст (англ.)
For their discovery of the course of the catalytic conversion of glycogen |
[17] |
1963 | ![]() |
Марыя Гёперт-Маер (¼) (1906—1972) (Сумесна з Юджынам Вігнерам і Гансам Енсенам) |
![]() |
Фізіка | За ўклад у тэорыю атамнага ядра і элементарных часціц, асабліва з дапамогай адкрыцця і прыкладання фундаментальных прынцыпаў сіметрыі Арыгінальны тэкст (англ.)
For their discoveries concerning nuclear shell structure |
[18] |
1964 | ![]() |
Дораці Кроўфут-Ходжкін (1910—1994) |
![]() |
Хімія | За вызначэнне з дапамогай рэнтгенаўскіх прамянёў структур біялагічна актыўных рэчываў Арыгінальны тэкст (англ.)
For her determinations by X-ray techniques of the structures of important biochemical substances |
[19] |
1966 | ![]() |
Нэлі Закс (½) (1891—1970) (Сумесна з Шмуэлям Іосефам Агнанам) |
![]() |
Літаратура | За яе выбітныя лірычныя і драматычныя творы, якія даследуюць лёс яўрэйскага народа Арыгінальны тэкст (англ.)
For her outstanding lyrical and dramatic writing, which interprets Israel's destiny with touching strength |
[20] |
1976 | ![]() |
Бэці Уільямс (½) (↓) (1943—2020) (Сумесна з Мэйрыд Карыган) |
![]() |
Міру | Заснавальніцы "Паўночна-ірландскага руху за мір", пазней перайменаванага ў "Таварыства мірных людзей"(англ.: Community of Peace People)[21][22] Арыгінальны тэкст (англ.)
Founder of the Northern Ireland Peace Movement (later renamed Community of Peace People) |
[23] |
![]() |
Мэйрыд Карыган (½) (↓) (нар. 1944) (Сумесна з Бэці Уільямс) |
![]() | ||||
1977 | ![]() |
Разалін Сасмэн Ялау (½) (1921—2011) (Сумесна з Эндру Віктарам Шалі і Гілемэн Ражэ Гіймэнам) |
![]() |
Фізіологія ці медыцына | За развіццё радыёімуных метадаў вызначэння пептыдных гармонаў Арыгінальны тэкст (англ.)
For the development of radioimmunoassays of peptide hormones |
[24] |
1979 | ![]() |
Маці Тэрэза (1910—1997) |
![]() |
Міру | Лідэрка Ордэна міласэрнасці, Калькута, Індыя[25] Арыгінальны тэкст (англ.)
Leader of Missionaries of Charity, Calcutta |
[26] |
1982 | ![]() |
Альва Мюрдаль (½) (1902—1986) (Сумесна з Альфонса Гарсіяй Роблесам) |
![]() |
Міру | Пісьменніца, дыпламатка, палітык[27] Арыгінальны тэкст (англ.)
Writer, Diplomat, former Cabinet Minister |
[28] |
1983 | ![]() |
Барбара Мак-Клінтак (1902—1992) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыццё мабільных генетычных элементаў Арыгінальны тэкст (англ.)
For her discovery of mobile genetic elements |
[29] |
1986 | ![]() |
Рыта Леві-Мантальчыні (½) (1909—2012) (Сумесна з Стэнлі Коэнам) |
![]() ![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыццё фактараў росту Арыгінальны тэкст (англ.)
For their discoveries of growth factors |
[30] |
1988 | ![]() |
Гертруда Бэл Элаян (⅓) (1918—1999) (Сумесна з Джэймсам Блэкам і Джорджам Хітчынгсам) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыццё важных прынцыпаў медікаментознай тэрапіі Арыгінальны тэкст (англ.)
For their discoveries of important principles for drug treatment |
[31] |
1991 | ![]() |
Аун Сан Су Чжы (нар. 1945) |
![]() |
Міру | За негвалтоўную барацьбу за дэмакратыю і права чалавека Арыгінальны тэкст (англ.)
For her non-violent struggle for democracy and human rights |
[32] |
Надзін Гордымер (1923—2014) |
![]() |
Літаратура | Якая сваім пышным эпасам прынесла велізарную карысць чалавецтву Арыгінальны тэкст (англ.)
Who through her magnificent epic writing has - in the words of Alfred Nobel - been of very great benefit to humanity |
[33] | ||
1992 | Рыгаберта Менчу (нар. 1959) |
![]() |
Міру | У знак прызнання працы ў дачыненні да сацыяльнай справядлівасці і этнакультурнага прымірэння, заснаванага на павазе да правоў карэнных народаў Арыгінальны тэкст (англ.)
In recognition of her work for social justice and ethno-cultural reconciliation based on respect for the rights of indigenous peoples |
[34] | |
1993 | ![]() |
Тоні Морысан (1931—2019) |
![]() |
Літаратура | Якая ў сваіх поўных мары і паэзіі раманах ажывіла важны аспект амерыканскай рэальнасці Арыгінальны тэкст (англ.)
Who in novels characterized by visionary force and poetic import, gives life to an essential aspect of American reality |
[35] |
1995 | ![]() |
Хрысціяна Нюслайн-Фольхард (⅓) (нар. 1942) (Сумесна з Эдвардам Льюісам і Эрыкам Вішаўсам) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыццё, якое тычацца генетычнага кантролю на ранніх стадыях эмбрыянальнага развіцця Арыгінальны тэкст (англ.)
For their discoveries concerning the genetic control of early embryonic development |
[36] |
1996 | ![]() |
Віслава Шымборска (1923—2012) |
![]() |
Літаратура | За паэзію, якая з іранічнай дакладнасцю адлюстроўвае гістарычныя і біялагічныя з'явы ў кантэксце рэальнасці чалавецтва Арыгінальны тэкст (англ.)
For poetry that with ironic precision allows the historical and biological context to come to light in fragments of human reality |
[37] |
1997 | ![]() |
Джодзі Уільямс (½) (нар. 1950) (Сумесна з Міжнародным рухам за забарону супрацьпіхотных мін) |
![]() |
Міру | За іх працу па забароне і абясшкоджванню супрацьпяхотных мін Арыгінальны тэкст (англ.)
For their work for the banning and clearing of anti-personnel mines |
[38] |
2003 | ![]() |
Шырын Эбадзі (нар. 1947) |
![]() |
Міру | За ўнёса ў развіццё дэмакратыі і барацьбу за права чалавека, асабліва права жанчын і права дзяцей Арыгінальны тэкст (англ.)
For her contribution to sustainable development, democracy and peace |
[39] |
2004 | ![]() |
Вангары Маатаі (1940—2011) |
![]() |
Міру | За ўнёсак ва ўстойлівае развіццё і падтрыманне міру Арыгінальны тэкст (англ.)
For her contribution to sustainable development, democracy and peace |
[40] |
![]() |
Лінда Бак (½) (нар. 1947) (Сумесна з Рычардам Экселам) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За даследжванне нюхальных рэцэптараў і організацыі сістэмы органаў нюху]] Арыгінальны тэкст (англ.)
For their discoveries of odorant receptors and the organization of the olfactory system |
[41] | |
![]() |
Эльфрыдэ Елінек (нар. 1946) |
![]() |
Літаратура | За музычныя плыні галасоў і контар-галасоў у яе раманах і п’есах, якія з выключнай моўнай стараннасцю дэманструюць абсурднасць грамадскіх клішэ і іх прыгнятальную сілу Арыгінальны тэкст (англ.)
For her musical flow of voices and counter-voices in novels and plays that with extraordinary linguistic zeal reveal the absurdity of society's clichés and their subjugating power |
[42] | |
2007 | ![]() |
Дорыс Лесінг (1919—2013) |
![]() |
Літаратура | Гэты эпікіст жаночага вопыту, якая са скептыцызмам, агнём і празорчай сілай падвяргае крытыцы падзеленую цывілізацыю Арыгінальны тэкст (англ.)
That epicist of the female experience, who with scepticism, fire and visionary power has subjected a divided civilisation to scrutiny |
[43] |
2008 | ![]() |
Франсуаза Барэ-Сінусі (¼) (нар. 1947) (Сумесна з Люкам Мантанье і Харальдам цур Хаўзеном) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За вывучэнне папіломавірусаў, якія выклікаюць рак шыйкі маткі Арыгінальны тэкст (англ.)
For his discovery of human papilloma viruses causing cervical cancer |
[44] |
2009 | ![]() |
Ада Ёнат (⅓) (нар. 1939) (Сумесна з Томасом Стейцам і Венкатраманам Рамакрышнанам) |
![]() |
Хімія | За даследванне структуры і функцыі рыбасомы Арыгінальны тэкст (англ.)
For studies of the structure and function of the ribosome |
[45] |
![]() |
Элінар Острам (½) (1933—2012) (Сумесна з Оліверам Уільямсанам) |
![]() |
Экономіка | За даследванне ў галіне эканамічнай арганізацыі Арыгінальны тэкст (англ.)
For her analysis of economic governance, especially the commons |
[46] | |
![]() |
Элізабет Блэкбёрн (⅓) (нар. 1948) (Сумесна з Кэрал Грэйдэр і Джэкам Шостакам) |
![]() ![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыццё механізмаў абароны храмасом целамерамі і фермента целамеразы]] Арыгінальны тэкст (англ.)
For the discovery of how chromosomes are protected by telomeres and the enzyme telomerase |
[47] | |
Кэрал Грэйдэр (⅓) (нар. 1961) (Сумесна з Элізабет Блэкбёрн і Джэкам Шостакам) |
![]() | |||||
Герта Мюлер (нар. 1953) |
![]() |
Літаратура | Хто з засяроджанасцю ў паэзіі і шчырасцю ў прозе апісвае жыццё абяздоленых Арыгінальны тэкст (англ.)
Who, with the concentration of poetry and the frankness of prose, depicts the landscape of the dispossessed |
[48] | ||
2011 | ![]() |
Элен Джонсан-Серліф (⅓) (нар. 1938) (Сумесна з Леймай Гбові і Тавакуль Карман) |
![]() |
Міру | За негвалтоўную барацьбу за бяспеку жанчын і за правы жанчын на паўнапраўны ўдзел у пабудове міру Арыгінальны тэкст (англ.)
For their non-violent struggle for the safety of women and for women's rights to full participation in peace-building work |
[49] |
![]() |
Лейма Гбові (⅓) (нар. 1972) (Сумесна з Элен Джонсан-Серліф і Тавакуль Карман) | |||||
![]() |
Тавакуль Карман (⅓) (нар. 1979) (Сумесна з Леймай Гбові і Элен Джонсан-Серліф) |
![]() | ||||
2013 | ![]() |
Эліс Манро (нар. 1931) |
![]() |
Літаратура | Майстар сучаснага апавядання Арыгінальны тэкст (англ.)
Master of the contemporary short story |
[50] |
2014 | ![]() |
Май-Брыт Мозер (¼) (нар. 1963) (Сумесна з Джонам О'Кіфам і Эдвардам Мозэрам) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыццё клетак мозгу, якія адказваюць за сістэму арыентацыі чалавека ў прасторы Арыгінальны тэкст (англ.)
For their discoveries of cells that constitute a positioning system in the brain |
[51] |
![]() |
Малала Юсуфзай (½) (нар. 1997) (Сумесна з Кайлашам Сацьяртхі) |
![]() |
Міру | За барацьбу супраць прыгнёту дзяцей і моладзі і права дзяцей на адукацыю Арыгінальны тэкст (англ.)
For their struggle against the suppression of children and young people and for the right of all children to education |
[52] | |
2015 | ![]() |
Ту Юю (½) (нар. 1930) (Сумесна з Уільямам Кэмпбэлам і Сатосі Омурай) |
![]() |
Фізіялогія ці медыцына | За адкрыцці, якія тычуцца лячэння малярыі Арыгінальны тэкст (англ.)
For her discoveries concerning a novel therapy against Malaria |
[53] |
![]() |
Святлана Алексіевіч (нар. 1948) |
![]() |
Літаратура | За шматгалосую творчасць — помнік пакутам і мужнасці ў наш час Арыгінальны тэкст (англ.)
For her polyphonic writings, a monument to suffering and courage in our time |
[55] | |
2018 | ![]() |
Дона Стрыкленд (¼) (нар. 1959) (Сумесна з Артуром Эшкінам і Жэрарам Муру) |
![]() |
Фізіка | За распрацоўку метадаў генерацыі высокаэфектыўных, ультра кароткіх аптычных імпульсаў Арыгінальны тэкст (англ.)
For their method of generating high-intensity, ultra-short optical pulses |
[56] |
![]() |
Фрэнсіс Арнольд (½) (нар. 1956) (Сумесна з Джорджам Смітам і Грегорі Уінтерам) |
![]() |
Хімія | За даследванне эвалюцыі фермантаў Арыгінальны тэкст (англ.)
For the directed evolution of enzymes |
[57] | |
![]() |
Надзя Мурад (½) (нар. 1993) (Сумесна з Дэнісам Муквегэ) |
![]() |
Міру | За барацьбу супраць выкарыстання сэксуальнага гвалту як зброі вайны і ўзброеных канфліктаў Арыгінальны тэкст (англ.)
For their efforts to end the use of sexual violence as a weapon of war and armed conflict |
[58] | |
![]() |
Вольга Такарчук (↓) (нар. 1962) |
![]() |
Літаратура | За апавядальнае ўяўленне, якое з энцыклапедычным запалам адлюстроўвае скрыжаванне межаў, як форму жыцця Арыгінальны тэкст (англ.)
For a narrative imagination that with encyclopedic passion represents the crossing of boundaries as a form of life |
[59] | |
2019 | ![]() |
Эстэр Дзюфло (⅓) (нар. 1972) (Сумесна з Абхіджытам Банерджы і Майклам Крэмером) |
![]() ![]() |
Эканоміка | За эксперэментальны падыход да барацьбы з беднасцю Арыгінальны тэкст (англ.)
For their experimental approach to alleviating global poverty |
[60] |
2020 | Андрэа Гез (¼) (нар. 1965) (Сумесна з Роджэрам Пэнроўзам і Райнгардам Генцэлем) |
![]() |
Фізіка | За адкрыццё звышмасіўнага кампактнага аб'екта ў цэнтры нашай галактыкі Арыгінальны тэкст (англ.)
For the discovery of a supermassive compact object at the centre of our galaxy |
[61] | |
![]() |
Эманюэль Шарпанцье (½) (нар. 1968) (Сумесна з Джэніфер Даўдна) |
![]() |
Хімія | За развіццё метаду рэдагування генома Арыгінальны тэкст (англ.)
For the development of a method for genome editing |
[62] | |
![]() |
Джэніфер Даўдна (½) (нар. 1964) (Сумесна з Эманюэль Шарпанцье) |
![]() | ||||
![]() |
Луіза Глюк (нар. 1943) |
![]() |
Літаратура | За беспамылковы паэтычны голас, які суровай прыгажосцю робіць індывідуальнае існаванне універсальным Арыгінальны тэкст (англ.)
For her unmistakable poetic voice that with austere beauty makes individual existence universal |
[63] | |
2021 | ![]() |
Марыя Рэса (½) (нар. 1963) (Сумесна з Дзмітрыем Муратавым) |
![]() |
Міру | За намаганні па абароне свабоды выказвання, што з’яўляецца перадумовай дэмакратыі і трывалага міру Арыгінальны тэкст (англ.)
For their efforts to safeguard freedom of expression, which is a precondition for democracy and lasting peace |
[64] |
2022 | ![]() |
Каралін Бертоцы (⅓) (нар. 1966) (Сумесна з Бары Шарплесам і Мортэнам Мельдалем) |
![]() |
Хімія | За развіццё клік-хіміі і біяартаганальнай хіміі Арыгінальны тэкст (англ.)
For the development of click chemistry and bioorthogonal chemistry |
[65] |
![]() |
Анні Эрно (нар. 1940) | ![]() |
Літаратура | За мужнасць і клінічную вастрыню, з якімі яна раскрывае карані, адчужанасць і калектыўныя абмежаванні асабістай памяці Арыгінальны тэкст (англ.)
For the courage and clinical acuity with which she uncovers the roots, estrangements and collective restraints of personal memory |
[66] | |