wd wp Пошук:
    ⬜

    Казялец едкі

    Казялец е́дкі[3], Курыная слепата, Кураслеп (Ranúnculus ácris) — расліна, адзін з відаў роду Казялец сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

    Назва

    Казялец едкі, гладышнік, курачча слепата, ладышнік[4], казлы, казялкі[5][6], зараза, казелец[7], казялец лугавы[8][9], казлы, курыная сляпата[10], казялец[11].

    Апісанне

    Казялец едкі. Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

    Казялец едкі — шматгадовая травяністая расліна, дасягае ў вышыню 30-100 см[12].

    Лісце — ніжняе — доўгачаранковае, даўжынёй 5—10 см, пяцівугольныя, пальчатараздзельнае; верхняе — сядзячае, трохраздзельнае з лінейнымі, зубчастымі долямі[12].

    Кветкі — ярка-жоўтага колеру, дасягаюць 2 см у дыяметры, адзіночныя ці сабраны ў суквецце паўпарасонік. Чашалісцікаў пяць; пялёсткаў — пяць; мноства тычачак і песцікаў. Цвіце з мая да восені[12] Формула кветкі:

    ∗

    K

    5

    C

    5

    A

    ∞

    G

    ∞

    {\displaystyle \ast K_{5};C_{5};A_{\infty };G_{\infty }}

    \{\displaystyle \ast K_\{5\}\;C_\{5\}\;A_\{\infty \}\;G_\{\infty \}\}[13].

    Плод — шматарэшак.

    Агульны выгляд

    Кветка

    Плод

    Арэал

    Распаўсюджаны ў Беларусі, Украіне, еўрапейскай частцы Расіі, на Каўказе, у Сібіры, на Далёкім Усходзе. У Беларусі сустракаецца паўсюдна[12].

    Таксанамія

      яшчэ 9 сямействаў (па Сістэме APG II), у тым ліку Макавыя   яшчэ каля 400 відаў
           
      парадак Казяльцовакветныя     род Казялец    
                 
      аддзел Кветкавыя, ці Пакрытанасенныя     сямейства Казяльцовыя     від Казялец едкі
               
      яшчэ 44 парадка кветкавых раслін
    (па Сістэме APG II)    		   яшчэ каля 50 родаў  
         

    Хімічны склад

    Расліна змяшчае лятучае едкае рэчыва з рэзкім пахам — протаанеманін (анеманол) тыпу камфары, што раздражняе слізістыя абалонкі вока, носа, гартані і ўнутраных органаў, каратыноід флаваксантын, сапапіны, алкалоіды, аскарбінавую кіслату, сардэчныя гліказіды і флавонавыя злучэнні.

    Вельмі ядавіты. На скуры чалавека трава казяльца выклікае пачырваненне, сверб, бурбалкі і пухліны[14].

    Ужыванне

    Меданос.

    Ужываецца ў народнай медыцыне для лячэння апёкаў, ран, пры фурункулах, а таксама пры рэўматызме, галаўных болях, сухотах, захворваннях печані. Маззю з кветак са свіным тлушчам шаруюцца пры прастудзе. Водным адварам расліны паліваюць рэчы ад блашчыц і прусаў[12].

    Сок лісця казяльца едкага праяўляе актыўнасць у дачыненні да дызентэрыйных мікроба Зонне[15].

    Свежая трава выкарыстоўваецца ў гамеапатыі пры скурных захворваннях, падагры, неўралгіях, пры скурных сухотах[16].

    Махрыстая форма (сорт Flore pleno) з буйнымі ярка-жоўтымі кветкамі вырошчваецца як дэкаратыўная садовая расліна.

    Зноскі

    1. ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
    2. ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
    3. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 108. — 160 с. — 2 350 экз.
    4. ↑ Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
    5. ↑ Анненков Н.(руск.) бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
    6. ↑ Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. Витебск, 1888
    7. ↑ З. Верас, Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік, Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра. Вiльня, Субач 2, 1924
    8. ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927
    9. ↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
    10. ↑ Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. Мінск, 1929
    11. ↑ Добровольский В. Н. Смоленский областной словарь. Смоленск, 1914
    12. 1 2 3 4 5 Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. «Наука и техника». Мн., 1974. 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)
    13. ↑ Экафлора Украіны = Екофлора України (укр.) / Відпов. редактор Я.П. Дідух. — Київ: Фітосоціоцентр, 2004. — Т. 2. — 480 с..
    14. ↑ Верещагин В. И., Соболевская К. А., Якубова К. И. Полезные растения Западной Сибири. М. —Л., 1959
    15. ↑ Гавриленко А. В. Антимикробное действие лекарственных растений в Прикарпатье. В кн.: Фитонциды. Киев, 1967
    16. ↑ Павлов Н. В. Растительное сырьё Казахстана. М., 1947

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (9):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Лекавыя расліны
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
    Катэгорыя·Ядавітыя расліны
    Катэгорыя·Расліны паводле алфавіта
    Катэгорыя·Казялец
    Катэгорыя·Расліны лугоў
    Катэгорыя·Флора Еўразіі
    Катэгорыя·Дэкаратыўныя расліны