wd wp Пошук: ⬜

Дораці Гарад

Дораці Эні Элізабет Гарад (англ.: Dorothy Annie Elizabeth Garrod; 5 мая 1892 — 18 снежня 1968) — брытанскі археолаг, першая жанчына, якая ўзначаліла кафедру ў Оксбрыджы, шмат у чым дзякуючы яе наватарскай навуковай працы ў вывучэнні перыяда палеаліта; з 1938 па 1952 год — дзіснэеўскі прафесар археалогіі(англ.) бел. ў Кембрыджскім ўніверсітэце. Яе бацькам быў Арчыбальд Гарад(англ.) бел., урач, вучоны, каралеўскі прафесар медыцыцны ў Оксфардзе.

Біяграфія

Гарад была выхаваная ў доме яе бацькоў у Мелтан, Сафалк, некалькімі гувернантками[6]. У 1913 годзе яна паступіла ў Ньюнхэмскі каледж у Кембрыджы, дзе была адной з нямногіх студэнтак жаночага полу. Гарад пакінула Ньюнхэм пасля заканчэння другога курса і паступіла на вайсковую службу, перайшоўшы перад гэтым у каталіцызм, у складзе валанцёрскай Каталіцкай жаночай лігі і займалася арганізацыяй палявых кухняў для французскіх салдатаў; была дэмабілізавана ў 1919 годзе. Да гэтага часу яна страціла на франтах Першай сусветнай вайны двух сваіх братоў, трэці ж памёр у 1919 годзе ад іспанскага грыпу. Затым яна паехала на Мальту, дзе працаваў яе бацька і дзе яна зацікавілася мясцовымі старажытнасцямі[7].

Калі яе бацька ў 1921 годзе быў прызначаны каралеўскім прафесарам медыцыны ў Оксфардзе, Гарад вырашыла атрымаць дыплом па антрапалогіі ў музеі Піт-Рыверса пры Оксфардскім універсітэце, дзе яе выкладчыкам стаў Роберт Рэйналф Марэт. Менавіта Марэт, як лічыцца, натхніў Гарад на тое, каб стаць археолагам і вывучаць дагістарычную эпоху, і пасля яна два гады працавала з вядучым французскім археолагам у галіне дагістарычнай эпохі абатам Анры Брэйлем [8]. Брэйль да таго часу ўжо наведваў Гібралтар і парэкамендаваў Гарад пачаць даследаванні ў пячоры Вежы Д’ябла, якая знаходзілася ўсяго ў 350 метрах ад Форбс-Куэры, дзе некалькі раней быў знойдзены чэрап неандэртальца. Пячора Вежы Д’ябла была выяўленая Брэйлем падчас яго папярэдняй экспедыцыі[7].

Менавіта Гарад выявіла важны для навукі чэрап неандэртальца, цяпер называецца «Гібралтар 2», у пачатку 1920-х гадоў[9]. Яна прыбыла ў Гібралтар для правядзення даследаванняў па парадзе абата Брэйля і выявіла чэрап у пячоры Вежы Д’ябла сумесна з Уільямам Уілаўбі Коулам Вернэрам[10].

У 1925-1926 гадах яна займалася раскопкамі ў Гібралтары, а ў 1928 годзе ўзначаліла экспедыцыю ў Паўднёвы Курдыстан, якая займалася раскопкамі пячор Хазар-Мерд і Зарзі. У 1938 годзе ёй быў уведзены навуковы тэрмін «Гравеціянская культура» для абазначэння культуры палеаліту, якая існавала 19-26 тысяч гадоў таму, узоры якой былі выяўленыя ў многіх краінах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы.

Важнасць гары Кармель у якасці археалагічнага помніка дагістарычнай эпохі была адкрыта толькі па той прычыне, што англічане палічылі яе добрай крыніцай якаснага каменя для рэалізацыі іх планаў па ператварэнні Хайфы ў галоўны порт у Палестыне. У ходзе папярэдніх даследаванняў, аднак, былі знойдзеныя не толькі ўзоры натуфійскай культуры, але і дагістарычныя прадметы мастацтва, аб чым было надрукавана ва ўплывовым выданні Illustrated London News. У Лондане вырашылі, што тут не будзе зроблена ніякай каменяломні, а Гарад было прапанавана праводзіць далейшыя даследаванні ў трох навакольных пячорах[7].

Гарад распачала раскопкі на гары Кармель у Палестыне, дзе, працуючы ў цесным кантакце з палеантолагам Даратэяй Бейт, яна адкрыла пласты перыядаў ніжняга палеаліту, сярэдняга палеаліту і эпіпалеаліта ў пячорах Табун, Эль-Вад, Схул, Шугба і Кебара. Яе праца стала важным унёскам у разуменне змены дагістарычных эпох у рэгіёне. Яна таксама прыдумала зацверджанае назва для натуфійскай культуры позняга эпіпалеаліта (ад Вадзі-ан-Натуф, раёна размяшчэння пячоры Шугба) пасля яе раскопак у Скхуле і Эль Вадзе. Храналагічныя рамкі, устаноўленыя ёй падчас раскопак у Ліване, застаюцца да гэтага часу асноватворнымі для разумення гэтага дагістарычнага перыяду[7]. Яе раскопкі ў пячорах Лівана праводзіліся сіламі амаль выключна працоўных-жанчын, набраных з мясцовых вёсак, хоць яна працавала з археолагам-мужчынам Францыскам Турвілем-Пятрэ на раскопках пячоры Кебара, помніка Кебарскай культуры.

Пасля працы на шэрагу іншых акадэмічных пасад яна стала дыснэеўскім прафесарам археалогіі ў Кембрыджы ў 1939 годзе, займаючы гэтую пасаду да 1952 года, за выключэннем перапынку ў канцы Другой сусветнай вайны, калі яна служыла ў Жаночым дапаможным корпусе брытанскіх ВПС у падраздзяленні аналізу фотаздымкаў. У 1949 годзе яна адправілася ў Францыю для ўдзелу ў раскопках на атлантычным узбярэжжы і пасля амаль да канца жыцця, нягледзячы на выхад на пенсію, удзельнічала ў археалагічных экспедыцыях у Францыі і паўднёвым Ліване.

Дораці Гарад стала першай жанчынай-прафесарам ў Кембрыджы. Першыя жанчыны-выкладчыкі з’явіліся ў Кембрыджскім універсітэце ў 1921 годзе, а ў 1926 Кембрыджскі універсітэт ўпершыню прысвоіў жанчынам вучоныя ступені, але без спадарожных прывілеяў (гэта значыць, без права ўдзелу ў адміністрацыі універсітэта). Такое становішча спраў захоўвалася да 1947 года, калі жанчынам у Кембрыджскім універсітэце было прадастаўлена паўнапраўнае членства ва ўсіх пытаннях.

Узнагароды і прызнанне

Гарад была абраная членам Брытанскай акадэміі навук , у 1952 годзе. У 1965 годзе яна была ўзнаГараджана Ордэнам Брытанскай імперыі. У 1969 годзе на яе сродкі быў заснаваны Фонд экспедыцый яе імя, створаны для фінансавай дапамогі археалагічных экспедыцыям[11].

Зноскі

1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #121885844 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 14 жніўня 2015.
↑ Dorothy Annie Elizabeth Garrod // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #121885844 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
↑ Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
↑ Bar-Yosef, Ofer (1970-80). “Garrod, Dorothy Annie Elizabeth”. Dictionary of Scientific Biography 21. New York: Charles Scribner’s Sons. pp. 103-108. ISBN 978-0-684-10114-9.
1 2 3 4 Garrod, Dorothy Annie Elizabeth. Complete Dictionary of Scientific Biography. Encyclopedia.com. Праверана 2 ліпеня 2013.
↑ Exhibition on Dorothy Garrod at the Pitt Rivers Museum, University of Oxford Архівавана {{{2}}}., accessed 2 July 2013
↑ Garrod, D. A. E., Buxton, L. H. D., Elliot-Smith, G., Bate, D.M. A. (1928). “Excavation of a Mousterian rock-shelter at Devil’s Tower, Gibraltar”. Journal of the Royal Anthropological Institute 58: 33–113.
↑ Devils Tower Cave, http://underground-gibraltar.com, accessed 24 Лютага 2013
↑ Price, K. M. 2009. One vision, faith one, one woman: Dorothy Garrod and the crystallisation prehistory of. In R. Hosfield, F. F. Wenban-Smith & M. Pope (eds.) Great Prehistorians: 150 Years of Palaeolithic Research, 1859 – 2009 (Special Volume 30 of Lithics: The Journal of the Lithic Studies Society):x–y. Lithic Studies Society, London