wd wp Пошук:
    ⬜

    Федэрыка Феліні

    Федэры́ка Фелі́ні (італ.: Federico Fellini; 20 студзеня 1920 — 31 кастрычніка 1993) — выбітны італьянскі рэжысёр. Уладальнік пяці прэмій «Оскар» і «Залатой пальмавай галіны» Канскага кінафэстываля.

    Біяграфія

    Раннія гады

    Федэрыка Феліні нарадзіўся 20 студзеня 1920 года ў Рыміні. Яго бацькі, Урбана Феліні (1894—1956) і Іда Барбіані (1896—1984), пажаніліся ў 1918 годзе ў Рыме, пасля чаго пераехалі ў Рыміні, дзе бацька стаў працаваць каміваяжорам. У сям’і Федэрыка было яшчэ двое дзяцей: Рыкарда (1921—1991) і Марыя Мадалена (1929—2002).

    Федэрыка рос хваравітым дзіцём. У дзяцінстве Феліні любіў уладкоўваць уяўленні: вырабляў маскі, размалёўваў лялек, шыў касцюмы. Вялікае ўражанне на яго вырабіў цырк, які прыехаў на гастролі.

    Адукацыю Федэрыка атрымаў класічную, скончыўшы манастырскую школу ў Фаа. У 1937 годзе ён пераехаў ва Фларэнцыю, дзе вучыўся на рэпарцёра, падзарабляючы карыкатурыстам у фірме «Феба» свайго прыяцеля Дэмаса Баніні. У 1938 годзе Феліні прыехаў у Рым. Жыў недалёка ад вакзала, у мэбляваных пакоях, суседнічаючы з гандлярамі-кітайцамі, зладзеямі і прастытуткамі. За сваю худнечу Федэрыка атрымаў мянушку «Гандзі». У гэты час ён зарабляў на жыццё малюнкамі для газет і часопісаў, пісаў тэксты для вар’етэ, рэкламы і невялікіх радыёпастановак.

    З 1938 па 1942 год Феліні публікуецца ў знакамітым гумарыстычным часопісе «Марк Аўрэлій», вядомым сваім антыфашызмам. Каля сямісот яго твораў убачылі свет, перш чым яму прапанавалі пісаць сцэнарыі.

    Ваенныя гады

    Каб ухіліцца ад службы ў войску, Федэрыка даводзілася сімуляваць хваробы.

    У 1943 годзе на адным рымскім радыё гучалі пацешныя перадачы пра жыццё закаханых — Чыка і Паліны, напісаныя Федэрыка Феліні. Неўзабаве яму прапанавалі паказаць гэтыя гісторыі на экране, і Феліні ўзяў на сябе пастаноўку. Адной з выканаўцаў была чароўная Джульета Мазіна. Яна і стала адзінай жонкай Федэрыка Феліні. Ён зваў яе сваёй галоўнай крыніцай натхнення.

    Праз некалькі тыдняў пасля вяселля Джульета зацяжарыла, але з-за выпадковага падзення ў яе здарыўся выкідак. У сакавіку 1945 года ў Феліні нарадзіўся сын, які быў названы ў гонар бацькі. Але маленькі Федэрыка быў вельмі слабым і праз два тыдні пасля нараджэння памёр. Больш дзяцей у сям’і Феліні не было.

    Творчыя гады

    Калі ў Рым увайшлі саюзныя войскі, Феліні са сваім сябрам гандлявалі ў невялікай крамцы шаржамі на пераможцаў. Аднойчы да іх зайшоў Раберта Раселіні. Ён збіраўся зняць кароткаметражку пра дона Маразіні — рымскага святара, расстралянага немцамі. Феліні пашырыў тэму і разам з Серджа Амідэі і Раберта Раселіні напісаў сцэнарый да фільма «Рым, адкрыты горад». Поспех быў грандыёзны. Фільм паклаў пачатак неарэалізму. Федэрыка стаў вядомым сцэнарыстам. Феліні напісаў яшчэ некалькі сцэнараў, прыкладам, да фільма Раберта Раселіні «Пайза». Таксама Феліні здымаецца ў 1948 годзе ў Раселіні ў стужцы «Любоў».

    У 1950 годзе Федэрыка ставіць свой першы фільм разам з Альберта Латуада пад назвай «Агні вар’етэ». Феліні напісаў сцэнарый для новага фільма «Белы шэйх» (1952), рэжысёрам якога павінен быў стаць Антаніёні, але той адмовіўся здымаць па такім сцэнарыі. Таму Феліні зняў фільм сам. Поспеху гэты фільм не меў, але наступныя два — «Сынкі-пестункі» і «Любоў у горадзе» (абодва — 1953 года) былі прыняты публікай і крытыкамі цяплей. «Сынкі-пестункі» атрымаў прэмію «Срэбны леў» на Венецыянскім кінафестывалі 1953 года і быў намінаваны на прэмію «Оскар» за найлепшы арыгінальны сцэнарый.

    Дарога

    Асноўны артыкул: Дарога (фільм, 1954)

    Яшчэ ў 1949 годзе Федэрыка Феліні напісаў сцэнар да фільма «Дарога», але ніяк не мог знайсці сродкі для здымак. Нарэшце, калі прадзюсар быў знойдзены, Феліні пачынае працу, з канца 1953 года да вясны 1954 года, прытым большую частку часу ён здымаў на прыродзе. У галоўных ролях Федэрыка зняў сваю жонку Джульету Мазіну і актора Энтані Куіна. Пасля працы над гэтым фільмам у Федэрыка Феліні здарыўся псіхічны надлом, як сам рэжысёр пазней зваў «Чарнобыль душы». Ва ўзнагароду за ўсе пакуты — поўны і безумоўны поспех фільма. Больш пяцідзесяці ўзнагарод, у ліку якіх «Срэбны леў» на Венецыянскім кінафестывалі і прэмія «Оскар» 1957 года за найлепшы замежны фільм. Дзіўны па сіле і таленавітасці твор італьянскага рэжысёра азначаў адыход ад рэалізму ўбок сімвалічнай прыпавесці; з’яўляецца безумоўным кінематаграфічным шэдэўрам і сёння. Фільм меў камерцыйны поспех, што дазволіла мужам Феліні купіць сабе добрую кватэру ў Паролі, фешэнэбельным зялёным раёне Рыма.

    Ночы Кабірыі

    Асноўны артыкул: Ночы Кабірыі, фільм Пасля менш вядомай стужкі «Махляры» (1955) Феліні стварае яшчэ адзін шэдэўр — «Ночы Кабірыі» (1957).

    У жаласнай дабрыні і трагічнай даверлівасці гераіні фільма (яе іграла Джульета Мазіна) Феліні шукаў нейкі містычны сэнс вечнага змагання Дабра і Зла.

    Салодкае жыццё

    Асноўны артыкул: Салодкае жыццё, фільм Вяршыняй творчасці Федэрыка Феліні стаў фільм 1960 года «Салодкае жыццё». Яго вынікае разглядаць як філасофскую прыпавесць пра італьянскае грамадства, што хвалюецца «эканамічнае дзіва» пасля некалькіх гадоў галечы. Лічаць, што Феліні, перадусім, хацеў паказаць, як бестурботнае, пустое, бессэнсоўнае жыццё, у якім пануюць адзінота, адчужэнне, раз’яднанне людзей. Сам Феліні не згаджаўся з тым, як трактавалі назву яго фільма. Рэжысёр меў на ўвазе, што жыццё складаецца з чароўных імгненняў, якія хочацца піць, як салодкае віно. Але многія ўспрынялі фільм як выклік грамадству. Хіба можна аддавацца празмернасцям, калі вакол гэтулькі беднякоў? Але Феліні спрабаваў вытлумачыць, што саладосць жыцця даступная кожнаму, трэба проста ўмець яе распазнаць.

    У Ватыкане да карціны паставіліся негатыўна, адменнае абурэнне выклікала сцэна са стрыптызам. Газета L’Osservatore Romano пераназвала фільм у «Агіднае жыццё» і змяшчала адзін за адным разгромныя артыкулы, патрабуючы яго забараніць, а кожнага, хто яго паглядзіць, адлучваць ад царквы.

    5 лютага 1960 года на прэм’еру ў Капітэль дэ Мілан адзін з гледачоў плюнуў рэжысёру ў твар. Сцвярджаюць, што ў той вечар ён і Мастраяні ледзь уніклі лінчавання. Героя Марчэла звалі п’яніцай, распуснікам, дармаедам… Нехта прапанаваў фільм спаліць, а Феліні пазбавіць італьянскага грамадзянства. Аднак поспех «Салодкага жыцця» ў дэмакратычных пластоў Італіі і за мяжой прымусіў апанентаў замоўкнуць. Вельмі хутка «Салодкае жыццё» назвалі знакам вялікай эпохі ў італьянскім кіно.

    Карціна атрымала «Залатую пальмавую галіну» на кінафестывалі ў Канах і зрабіла значны ўплыў на кінематаграфістаў усяго свету. У гэтым фільме цудоўную акторскую гульню паказаў Марчэла Мастраяні, пасля чаго ў яго з Федэрыка складаецца на ўсё жыццё сяброўства і супрацу. «Марчэла і я — гэта адно цэлае», — сцвярджаў Феліні.

    Бакача-70

    Асноўны артыкул: Бакача-70, фільм У 1962 годзе выйшаў фільм адразу чатырох рэжысёраў — «Бакача-70». Спрабуючы ўзнавіць дух «Дэкамерона», кожны аўтар зняў навелу, якая з’яўляецца скончаным фільмам у фільме.

    Восем з паловай

    Асноўны артыкул: Восем з паловай, фільм Наступная, шмат у чым аўтабіяграфічная карціна «Восем з паловай» (1963) атрымала мноства прэмій, у тым ліку «Оскар» за найлепшы замежны фільм і Галоўны прыз на міжнародным кінафестывалі ў Маскве, дзякуючы якому Феліні першым разам наведалі Савецкі Саюз.

    Марчэла Мастраяні, чыя праца ў фільме стала неперасягненым шэдэўрам, гуляў самога Феліні: яго нуду, турботу, сумневы, сталыя пошукі праўды і жах штодзённасці, «яго адчуванне крызісу жыцця, пустой мішуры балагана і магію творчых ператварэнняў».

    Джульета і духі

    Асноўны артыкул: Джульета і духі, фільм Фільм «Джульета і духі» (1965) быў задуманы для Джульеты і пра Джульету. Феліні выношваў яго вельмі доўга, яшчэ з часоў «Дарогі». Выканаўцы галоўных роляў — Марыё Пізу і Мазіна — зыгралі тонка, пераканаўча, па-майстэрску, аднак фільм не выклікаў асаблівага захаплення ні ў крытыкаў, ні ў гледача. А самому Феліні прынёс нямала клопатаў: падатковыя органы звінавацілі яго ў фінансавых парушэннях. Суд пастанавіў, што ён павінен даплаціць у касу дзяржавы 200 тысяч долараў. Нягледзячы на тое, што прысуд быў выяўна несправядлівым, Федэрыка яму падначаліўся і разам з Джульетай перабраўся з шыкоўных апартаментаў у сціплую кватэрку.

    Тры крокі ў трызненню

    Асноўны артыкул: Тры крокі ў трызненні, фільм У пачатку 1967 года Феліні апынуўся ў лякарні, прытым ён думаў, што вось-вось памрэ, гэтак моцнымі былі болі ў грудзі. Але гэтым разам абыйшлося. Федэрыка пісаў, што жыццё для яго зараз стала важнейшым і каштоўным: «Сустрэча са смерцю мне давяла, як моцна я прывязаны да жыцця».

    У 1968 году Феліні разам з Луі Малем і Рожы Вадзімам экранізуе творы Эдгара Алана По «Духі смерці» (ці «Тры крокі ў трызненні»). Пад кіраўніцтвам такіх мэтраў кінематографа ўсе акцёры гуляюць проста бліскуча.

    Рым Феліні

    Асноўны артыкул: Рым Феліні, фільм У 1969 годзе вынікае карціна «Сатырыкон Феліні» — грандыёзная містэрыя, што ўзновіць на экране фантастычны свет Рымскай імперыі часоў заняпаду.

    Праз два гады з’яўляецца незаўважная камедыя «Блазны»

    Федэрыка часта задавалі пытанне, што для яго значыць Рым. Замест адказу ён зняў «Рым Феліні» (1972). Фільм пракрадуцца светлым пачуццём свята, феерыі, чароўнай казкі, у якой пераплецены ўласныя ўспаміны рэжысёра, уражання ад прачытаных кніг і ўбачаных спектакляў, рэпартажна знятыя кадры вуліц і вулачак Рыма.

    Амаркорд

    Асноўны артыкул: Амаркорд, фільм Наступны фільм Феліні «Амаркорд» (1973, прэмія «Оскар») таксама расказваў гісторыі пра горад, але зараз гэта быў Рыміні, горад яго дзяцінства. Сцэнар ён напісаў разам з паэтам Таніна Гуэрам. У карціне шмат смешных персанажаў і камічных сітуацый. На мясцовым дыялекце Раманні «амаркорд» азначае прыблізна «я ўспамінаю». Гэта і ёсць таемны ключ да творчасці Феліні, які ўжо ўстаў на вяршыню славы, патрэбу акунуцца ў свет свайго дзяцінства.

    Федэрыка падабалася вадзіць машыну. У яго быў выдатны «Ягуар», потым ён набыў «Шэўрале», крыху пазней «Альфа-Рамеа». Напачатку 1970-х пад колы яго аўтамабіля ледзь не трапіў хлопчык-раварыст. На шчасце, юны парушальнік правіл адкараскаўся лёгкім спалохам, але ўзрушаны Феліні тут жа за бесцань прадаў машыну нямецкаму турысту, а сам з тых часоў за руль больш не сядаў і аддаваў перавагу пешым прагулянкам.

    Казанова Феліні

    Асноўны артыкул: Казанова Федэрыка Феліні Яго новы фільм «Казанова Федэрыка Феліні» (1976) — вольнае пераасэнсаванне мемуараў знакамітага авантурніка XVIII стагоддзя — выклікаў некаторае расчараванне ў часткі крытыкаў і гледачоў, ці ці то незадаволеных трактоўкай выявы Казановы, то прыгнечаных надмерным буянствам фантазіі Феліні. Феліні з нехаццю ўзяўся за гэту пастаноўку і пазней прызнаваўся, што Казанова выклікае ў яго агіду, а мемуары «знакамітага палюбоўніка» здаюцца тэлефоннай кнігай.

    Рэпетыцыя аркестра

    Асноўны артыкул: Рэпетыцыя аркестра, фільм Феліні не любіў перапынкаў у працы. Тэлестужку «Рэпетыцыя аркестра» (1979) ён зняў усяго за шаснаццаць дзён. Яшчэ шэсць тыдняў пайшло на мантаж і агучванне. Гэта стужка на рэдкасць простая па сваёй сюжэтнай арганізацыі. Гэты фільм-прыпавесць выклікаў лавіну рэцэнзій і водгукаў у італьянскім друку, прытым кожны тлумачыў яго па-свойму.

    Познія гады

    У 1980-х Феліні паставіў усяго чатыры фільмы. У 1980 годзе выйшла драма «Горад жанчын» з Мастраяні у галоўнай ролі. Вар’яцтва, але шчырае і напоўненае асабістымі перажываннямі, адчуваннямі, выявамі і метафарамі. Тэма сур’ёзная, а знята так лёгка, з іроніяй.

    Прыпавесць 1983 года «І карабель плыве…». Узяты гістарычны факт, узяты цалкам рэальныя героі, але як усё згуляна, як усё здатнае аб’ёмней простай падзеі ў гісторыі, дзе замяшаны як чалавечыя стасункі, палітыка, адносіны паміж рознымі пластамі ў грамадстве… і як усё пакапай гэта ўсё адно і не трэба!

    «Джынджэр і Фрэд» (1986) пра італьянскіх танцораў Фрэду (Мастраяні) і Джынджэр (Мазіна), якія капіявалі знакамітую на ўвесь свет амерыканскую пару Астэр і Роджэрс, а таксама спавядальнае «Інтэрв’ю» (1987), у якім Мастраяні вяртаецца разам з Анітай Экберг у «Салодкае жыццё».

    У сваёй апошняй карціне «Галасы Месяца» (1990) па аповесці Кевацоні рэжысёр уявіў свет з пункту гледжання бяскрыўднага памяшанага, толькі што які выйшаў з псіхлякарні.

    Смерць

    Паказальнік у парка імя Федэрыка Феліні ў Рыміні

    У сакавіку 1993 года рэжысёр атрымаў ганаровага «Оскара» за ўнёсак у кінамастацтва. 30 кастрычніка Федэрыка і Джульета Мазіна збіраліся адсвяткаваць у коле сяброў залатое вяселле, аднак 15 кастрычніка Феліні шпіталізавалі з інсультам. 31 кастрычніка, праз 50 гадоў і адзін дзень пасля вяселля з Джульетай, Феліні сканаў.

    Калі Італія хавала вядомага рэжысёра, рух у Рыме быў спынены. Шматтысячны натоўп выпраўляў жалобны картэж апладысментамі па дарогах Італіі — ад Рыма да фамільнага склепа сям’і Феліні ў маленькім прыморскім мястэчку Рыміні (дзе майстар і нарадзіўся).

    Джульета Мазіна, хворая ракам лёгкіх, перажыла мужа на пяць месяцаў. Перад смерцю 23 сакавіка 1994 года яна выказала жаданне быць пахаванай з фатаграфіяй Федэрыка ў руцэ.

    Ушанаванне памяці

    Фільмаграфія

    Год Беларуская назва Арыгінальная назва Роля
    1950
    		 ф Агні вар'етэ Luci del Varietaрэжысёр (супольна з Альберта Латуадай), сцэнарыст
    1952
    		 ф Белы шэйх Lo Sceicco Biancoрэжысёр
    1953
    		 ф Сынкі-пестункі I Vitelloniрэжысёр, сцэнарыст
    1954
    		 ф Дарога La Stradaрэжысёр, сцэнарыст
    1955
    		 ф Махляры Il bidoneрэжысёр, сцэнарыст
    1957
    		 ф Ночы Кабірыі Le notti di Cabiriaрэжысёр, сцэнарыст
    1960
    		 ф Салодкае жыццё La Dolce Vitaрэжысёр, сцэнарыст
    1963
    		 ф Восем з паловай 8?рэжысёр
    1965
    		 ф Джульета і духі Giulietta degli Spiritiрэжысёр, сцэнарыст
    1969
    		 дак Дзённік рэжысёра Block-notes di un registaрэжысёр, сцэнарыст, камеа
    1969
    		 ф Сатырыкон Феліні Fellini — Satyriconрэжысёр, сцэнарыст
    1970
    		 тф Чао, Федэрыка! Ciao Federico!камеа (фільм Гідэона Бахмана (ням.: Gideon Bachmann) пра здымкі «Сатырыкона»)
    1970
    		 тф Блазны I Clownsрэжысёр, сцэнарыст, галоўная роля
    1972
    		 ф Рым Fellini Romaрэжысёр, сцэнарыст
    1973
    		 ф Амаркорд Amarcordрэжысёр
    1976
    		 ф Казанова Федэрыка Феліні Il Casanova di Federico Felliniрэжысёр, сцэнарыст
    1978
    		 ф Рэпетыцыя аркестра Prova d’Orchestraрэжысёр, сцэнарыст
    1980
    		 ф Горад жанчын La Citta' delle Donneрэжысёр, сцэнарыст
    1983
    		 ф І карабель плыве… E la Nave Vaрэжысёр, сцэнарыст
    1986
    		 ф Джынджэр і Фрэд Ginger e Fredрэжысёр, сцэнарыст

    Эпізоды ў кінаальманахах

    Прызы і прэміі

    Зноскі

    1. 1 2 Феллини Федерико // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
    2. 1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
    3. 1 2 Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
    4. ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118532421 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
    5. ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118532421 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.

    Літаратура

    Гл. таксама

    Спасылкі

    Шаблон:Фільмы Федэрыка Феліні

    Тэмы гэтай старонкі (26):
    Лаўрэаты прэміі «Оскар»
    Кінарэжысёры Італіі
    Выпускнікі Рымскага ўніверсітэта
    Вікіпедыя:Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Кінарэжысёры XX стагоддзя
    Нарадзіліся 20 студзеня
    Нарадзіліся ў Рыміні
    Удакладненне арфаграфіі
    Сцэнарысты XX стагоддзя
    Памерлі ад інсульту
    Кавалеры Вялікага крыжа ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай»
    Лаўрэаты Імператарскай прэміі Японіі
    Сцэнарысты паводле алфавіта
    Памерлі ў 1993 годзе
    Нарадзіліся ў 1920 годзе
    Сцэнарысты Італіі
    Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных
    Памерлі ў Рыме
    Кінарэжысёры паводле алфавіта
    Лаўрэаты ганаровай прэміі «Оскар»
    Памерлі 31 кастрычніка
    Лаўрэаты прэміі BAFTA
    Пахаваныя ў Эмілія-Раманьі
    Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай
    Вікіпедыя:Істотныя артыкулы
    Асобы