wd wp Пошук: ⬜

Палын

Палы́н[3] (Artemisia) — род кветкавых раслін сямейства Астравыя (Asteraceae).

Батанічнае апісанне

Аднагадовыя, двухгадовыя і шматгадовыя, пераважна апушаныя травяністыя расліны і паўкусты. Вышыня да 1,5 м. Большасць мае характэрны «палынны» пах. Сцёблы прамастойныя, узыходныя ці ляжачыя. Лісце перыстарассечанае, лопасцевае ці суцэльнае. Жоўтыя ці чырванаватыя кветкі ў дробных шматлікіх кошыках, якія сабраны ў агульныя гронкападобныя або мяцёлчатыя суквецці. Плод — сямянка.

Арэал

Пашыраны ў Еўразіі, Афрыцы, Паўночнай Амерыцы. Некаторыя віды дамінуюць у раслінным покрыве засушлівых, пераважна засоленых абласцей (напрыклад, палынныя пустыні Паўднёвага Казахстана, Сярэдняй Азіі). На тэрыторыі Беларусі найбольш вядомыя палын горкі (Artemisia absinthium), палын звычайны, або чарнобыльнік (Artemisia vulgaris), палын палявы (Artemisia campestris). Растуць на сухіх лугах, пясках, у агародах, садах, каля жылля.

Выкарыстанне

Лекавыя, кармавыя, фарбавальныя, эфіраалейныя, вострапрыпраўныя, інсектыцыдныя і дэкаратыўныя расліны. Як лекавы сродак ужываюць палын цытварны (Artemisia cina), горкі (Artemisia absinthium), мяцёлчаты (Artemisia abrotanum) і інш. Культывуецца палын эстрагонавы, або эстрагон (Artemisia dracunculus).

Некаторыя віды палыну — пустазелле.

Віды

Род налічвае каля 400 (па іншых звестках 250) відаў. Паводле сайта The Plant List — 481 від. Некаторыя з іх:

Artemisia abrotanum L. — Палын мяцёлчаты, ці Палын лячэбны
Artemisia absinthium L. — Палын горкі
Artemisia annua L. — Палын аднагадовы
Artemisia austriaca Jacq. — Палын аўстрыйскі
Artemisia campestris L. — Палын палявы
Artemisia cina Berg ex Poljakov — Палын цытварны
Artemisia dracunculus L. — Палын эстрагонавы, ці Эстрагон, ці Тархун
Artemisia latifolia Ledeb. — Палын шыракалісты
Artemisia siversiana Ehrh. ex Willd. — Палын Сіверса
Artemisia vulgaris L. — Палын звычайны, ці Чарнобыльнік typus

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 19. — 160 с. — 2 350 экз.

Літаратура

Маўрышчаў В. Палын // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 12: Палікрат — Праметэй. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12), ISBN 985-11-0035-8.
Прусакова Б. М. Палын // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз. — С. 96.

Спасылкі

Полынь — род Artemisia: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Artemisia(англ.) // The Plant List
Artemisia L. // Сайт информационно-аналитической системы «Особо охраняемые природные территории России» (ИАС «ООПТ РФ»(руск.)
Полынь // Архив природы России(руск.)