wd wp Пошук:
    ⬜

    Лістоўніца еўрапейская

    Лістоўніца еўрапейская[1], Мадрына еўрапейская[2] (Lárix decídua) — від іглічных дрэў з роду Лістоўніца (Larix) сямейства Хваёвыя (Pinaceae).

    Назва

    Лістоўніца еўрапейская, мадрына, мандрына[3].

    Батанічнае апісанне

    Батанічная ілюстрацыя з кнігі «Köhler's Medizinal — Pflanzen», 1887
    Шышка

    Лістоўніца еўрапейская дасягае ў вышыню 30-40 (часам і да 50) метраў пры дыяметры ствала 80-100 (да 150) см. Крона конусападобная ці няправільнай формы. Кара на дарослых ствалах падоўжна-трэшчынаватая, бурая або шэра-бурая, ва ўнутраных пластах чырвона-бурая, таўшчынёй 2-4 см; на маладых парастках шаравата—жаўтлявая, голая. Каранёвая сістэма глыбінная, якая забяспечвае поўную ветраустойлівасць; на маладых тонкіх каранях часта эктатрофная мікарыза.

    Пупышкі верхавінныя дробныя, шарападобныя, бакавыя — паўшарападобныя, голыя. Ігліца (расліны)Ігліца ў пучках па 20-40 (да 65) штук, светла-зялёная, часта з шэрым налётам, вузка-лінейныя, мяккія, даўжынёй 10-40 мм, шырынёй 0,6-1,6 мм.

    Мужчынскія каласкі яйкападобна-шаровідные, жоўтыя; жаночыя — яйкападобна-цыліндрычныя, даўжынёй 10-18 мм, часцей пурпурныя, радзей ружовыя, зелянява-белыя, зялёныя ці жоўтыя. У адзіночных раслін ўпершыню з’яўляюцца на 10-20-м годзе, ў насаджэнні на 30-35-м годзе жыцця. Квітнеюць адначасова з распусканнем ігліцы.

    Шышкі яйкападобна-канічныя або даўгавата-яйкападобныя, маладыя пурпурныя, спелыя бураватыя, даўжынёй 2-4 (да 6) см, дыяметрам 2-2,4 см, складаюцца з 45-70 лускавінак, размешчаных ў 6-8 шэрагаў. Насенныя лускавінкі скурыстыя, авальна-круглявыя, голыя або з рэдкім опушенные, слаба вонкава выпуклыя; крыючыя лускавінкі авальныя, з доўгім востраканечыям, якое выступае з-за насенных лускавінак. Раскрываюцца вясной наступнага года і ападае праз 3-5 (да 10) гадоў, часта разам з адміраннем пабегаў. Шышкі часта прарастаюць новым зялёным пабегам. Насенне зваротна-авальнае, даўжынёй 3-4 мм; крыло тонкае, яйкападобна-паўкруглае, даўжынёй 9-11 мм. У 1 кг 125—135 тысяч насення ; 1000 штук важаць 4,7-6,5 г. Плоданасіць праз 3-5 гадоў.

    Распаўсюджанне і экалогія

    Распаўсюджана ў змешаных лясах Заходняй Еўропы і Паўночнай Еўропы, даходзіць на ўсходзе да Карпат, ёю занятыя значныя плошчы на тэрыторыі сярэдняй Еўропы. У межах натуральнага арэала лістоўніца еўрапейская займае галоўным чынам горныя пляцоўкі ў Альпах і Карпатах, размяшчаючыся ў асноўным на вышынях паміж 1000 і 2500 м, у перадгор’ях месцамі спускаецца да 300 м, падымаецца ў альпійскі пояс, даходзячы да альпійскіх крывалесся. У верхняй зоне сустракаецца ў сумесі з хвояй кедравай еўрапейскай (Pinus cembra) і Pinus mugo, ніжэй — з елкай звычайнай (Picea abies), піхтай белай (Abies alba), букам лясным (Fagus sylvatica) і іншымі пародамі. У падлеску частымі спадарожнікамі з’яўляюцца Rhododendron hirsutum, Rhododendron ferrugineum, Rhododendron ehamaecystus, ядловец звычайны (Juniperus communis), віды роду ягаднік (Vaccinium) і іншыя расліны.

    Злева направа:
    Маладая хвоя. Спелая хвоя. Маладая шышка. Спелая шышка.

    Забалочвання не выносіць, вельмі святлалюбная. Да горных парод і глебы не патрабавальная; паспяхова расце на вапнавых, крышталічных, сланцавых пародах, на падзолістых, чарназёмных і неразвітых глебах. Лепшы рост на суглінкавых умерана- вільготных і магутных глебах.

    Адрозніваецца даўгавечнасцю, дажывае да 500 і больш гадоў. Асобныя экземпляры дасягаюць вышыні 50 і больш метраў.

    Значэнне і прымяненне

    Бансай

    Драўніна смалістая, цвёрдая, добра супрацьстаіць гніенню; асабліва цэніцца чырвонае ядро, як будаўнічы матэрыял для водных збудаванняў, парнікоў і іншых збудаванняў.

    У культуры па ўсёй Еўропе з XVII стагоддзя, разводзіцца як дэкаратыўная і лясная парода. Паспяхова расце у гарах Шатландыі. У Швецыі ў росце канкуруе з лістоўніцай сібірскай (Larix sibirica). У Расіі разводзіцца як дэкаратыўная расліна з сярэдзіны XVIII стагоддзя, як лясная — з сярэдзіны XIX стагоддзя.

    Выкарыстоўваецца як расліна для бансай.

    Зноскі

    1. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 71. — 160 с. — 2 350 экз.
    2. ↑ Беларуская навуковая тэрміналогія: слоўнік лясных тэрмінаў. — Мінск: Інбелкульт, 1926. — Т. Вып. 8. — 80 с.
    3. ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927

    Спасылкі

    Лиственница европейская: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.) 

    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Катэгорыя·Дрэвы
    Катэгорыя·Лістоўніца
    Катэгорыя·Флора Еўропы
    Катэгорыя·Расліны паводле алфавіта
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных