wd wp Пошук: ⬜

Васіль Робертавіч Вільямс

Васіль Робертавіч Вільямс (27 верасня (9 кастрычніка) 1863, Масква, Расійская імперыя — 11 лістапада 1939, Масква,
РСФСР, СССР) — рускі і савецкі глебазнавец-аграном, акадэмік АН СССР (1931), АН БССР (1929), УАСГНІЛ (1935). Адзін з заснавальнікаў агранамічнага глебазнаўства[2].

Член ВКП(б) з 1928 года, дэпутат Массавету і Вярхоўнага Савета СССР 1-га склікання. Лаўрэат Ленінскай прэміі (1931).

Біяграфія

Выпускнік Пятроўскай сельскагаспадарчай акадэміі [2]. Вучоны-педагог: прафесар і загадчык кафедры агульнага земляробства і глебазнаўства Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі імя Ціміразева, яе дырэктар з 1907 года, рэктар у 1922—1925 гг[2]. Заснавальнік і першы загадчык кафедры «Асновы земляробства і раслінаводства» Маскоўскага інстытута механізацыі і электрыфікацыі сельскай гаспадаркі. Аўтар каля 450 навуковых прац.

Развіваў вучэнне В. В. Дакучаева пра глебу[2]. Разам з П. А. Костычавым(руск.) бел. заснавальнік агранамічнага глебазнаўства[2].

Абгрунтаваў вядучую ролю біялагічных фактараў у глебаўтварэнні, стварыў вучэнне аб малым біялагічным кругавароце рэчываў як аснове развіцця глеб, выказаў ідэю аб адзінстве развіцця неарганічнай і арганічнай прыроды, распрацаваў і абгрунтаваў травапольную сістэму земляробства [2]. Вільямс лічыў, што ўласцівасцю ўрадлівасці валодае толькі дробнаструктурная камкаватая глеба і што структура глебы — гэта галоўная ўмова атрымання добрых ураджаяў.

Вёў вострую палеміку з «мінеральнымі» і «фармальна-дэдуктыўнымі» аграхімікамі, пад якімі разумеліся паслядоўнікі Д. М. Пранішнікава(руск.) бел.. Да 1937 года навуковая палеміка трансфармавалася ў барацьбу з «ворагамі народа». У выніку дыскусіі паміж Вільямсам і акадэмікам М. М. Тулайковым пра карысць прымянення травапольнай сістэмы земляробства, Тулайкоў быў арыштаваны ў 1937 годзе і загінуў. Пры садзейнічанні Вільямса навуковая школа акадэміка Пранішнікава панесла незаменныя страты.

У 1917 годзе заснаваў пад Масквой (цяпер гэта тэрыторыя горада Лобні, ля платформы Лугавая Савёлаўскага напрамку) доследную станцыю па вывучэнні кармавых раслін і кармавой плошчы (з 1922 года Дзяржаўны лугавы інстытут, у 1930 годзе перайменаваны ва Усесаюзны, а ў 1992 годзе — ва Усерасійскі навукова-даследчы інстытут кармоў). Гэты інстытут сёння носіць імя В. Р. Вільямса. Яго імя таксама носіць Казахскі навукова-даследчы інстытут земляробства.

Вучаніцай Вільямса была савецкі вучоны ў галіне сельскай гаспадаркі, кавалер Ордэна Леніна Фаня Гельцэр(руск.) бел..

11 лістапада 1939 Васіль Робертавіч Вільямс памёр. Пахаваны ў дэндралагічным садзе парку Ціміразеўскай сельскагаспадарчай акадэміі, на тэрыторыі якой ён пражыў звыш пяцідзесяці гадоў[3].

Памяць

год

У гонар Вільямса названы вуліцы ў Казані, Пермі, Бранску, Туле, Ліпецку, Дняпре, Кіеве, Адэсе, Краматорску, Горлаўцы і Янакіеве. У Мінску — вуліца і завулак. У Краснадары названы завулак.
У Маскве на тэрыторыі Ціміразеўскай сельскагаспадарчай акадэміі ўсталяваны помнік Вільямсу.
У Кішынёве, з-за таго што ў назве вуліцы Вільямса не было ініцыялаў, а ў дакументах муніцыпалітэта не знайшлося ніякіх тлумачэнняў аб яго асобы, то павесілі новыя шыльды на лацінцы з імем R. Williams. У цяперашні час на гэтай вуліцы засталіся ўсяго толькі тры старыя дамы.
У 1949 годзе ў СССР была выпушчаная паштовая марка, прысвечаная Вільямсу.
Імя В. Р. Вільямса прысвоена Усерасійскаму навукова-даследчаму інстытуту кармоў.
У Кустанайскай вобласці (Карасускі раён) у гонар В. Вільямса названы пасёлак.
У 1968 годзе УАСГНІЛ заснавала залаты медаль імя В. Р. Вільямса[2].

Узнагароды

Ордэн Святога Станіслава 3-й ступені;
Ордэн Святой Ганны 3-й ступені;
Ордэн Святога Станіслава 2-й ступені;
Ордэн Святой Ганны 2-й ступені;
Ордэн Святога Уладзіміра 4-й ступені;
Медаль «У памяць валадарання імператара Аляксандра III»;
Медаль «У памяць 300-годдзя царавання дома Раманавых».
Удастоены звання Героя Працы (1923).
Узнагароджаны ордэнам Леніна (1935), двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1924, 1936).

Зноскі

1 2 Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
1 2 3 4 5 6 7 Вильямс Василий Робертович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 113-114. — 737 с.
↑ Могила В. Р. Вильямса в дендрологическом саду парка Тимирязевской сельскохозяйственной академии Архівавана 19 сакавіка 2016. (руск.)

Літаратура

Список гражданским чинам первых четырех классов. — Пг., 1914. — С. 2486.
Крупенников И. А., Крупенников Л. А. Василий Робертович Вильямс. М.: Молодая гвардия, 1952.
Панов Н. П., Кулаков Е. В. Василий Робертович Вильямс // Вестник АН СССР, 1984, № 6, стр. 101—108
«Василий Робертович Вильямс (1863—1939)». М.: ЦНСХБ, 1989.
Аболин Р. И. Василий Робертович Вильямс (К 50-летию научно-общественной деятельности) // Природа : часопіс. — 1935. — № 9. — С. 60—67.

Спасылкі

Вильямс Василий Робертович // Биографическая энциклопедия РАСХН, ВАСХНИЛ
Вильямс Василий Робертович (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
Профіль Василия Робертовича Вильямса на афіцыйным сайце РАН
Васіль Робертавіч Вільямс у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)