wd wp Пошук: ⬜

UNPROFOR

Сілы ААН па ахове (СААНА, англ. UNPROFOR: United Nations Protection Force; таксама вядомыя пад сваёй французскай абрэвіятурай FORPRONU: Force de Protection des Nations Unies) былі першымі міратворчымі сіламі ААН у Харватыі і Босніі і Герцагавіне падчас югаслаўскіх войнаў. Сілы былі сфармаваны ў лютым 1992 года, а іх мандат скончыўся ў сакавіку 1995 года з рэструктурызацыяй міратворчай місіі ў тры іншыя сілы:

1. Сілы прэвентыўнага разгортвання ААН (UNPREDEP) —  Паўночная Македонія,
2. Аперацыя па аднаўленні даверу ААН у Харватыі (UNCRO) —  Харватыя,
3. Рэарганізаваныя аперацыі UNPROFOR, якія працягваліся ў Босніі і Герцагавіне да іх замены місіямі НАТА і ЕС у снежні 1995 г. —  Боснія і Герцагавіна.

Асабісты склад

UNPROFOR складаліся з амаль 39 000 чалавек. У яе склад увайшлі войскі Аргенціны, Аўстраліі, Бангладэш, Бельгіі, Бразіліі, Канады, Калумбіі, Чэхіі, Даніі, Егіпта, Эстоніі, Фінляндыі, Францыі, Нямеччыны, Ганы, Індыі, Інданезіі, Ірландыі, Італіі, Іарданіі, Кеніі, Літвы, Люксембурга, Малайзіі, Непала, Нідэрландаў, Новай Зеландыі, Нігерыі, Нарвегіі, Пакістану, Польшчы, Партугаліі, Расійскай Федэрацыі, Славацкай Рэспубліцы, Іспаніі, Швецыі, Швейцарыі, Тунісу, Турцыі, Украіны, Злучанага Каралеўства і ЗША. Паводле звестак ААН, за час дзеяння мандату UNPROFOR сярод персаналу загінула 167 чалавек. З тых, хто загінуў, трое былі ваеннымі назіральнікамі, 159 — іншымі вайскоўцамі, адзін — супрацоўнікам цывільнай паліцыі, двое — міжнароднымі цывільнымі супрацоўнікамі і двое — мясцовымі супрацоўнікамі.[1]

Камандзірамі UNPROFOR былі:

Імя	Краіна	З	Па
Генерал-лейтэнант Саціш Намбіяр	Індыя	Сакавік 1992 года	Сакавік 1993 года
Генерал-лейтэнант Ларс-Эрык Вальгрэн	Швецыя	Сакавік 1993 года	Чэрвень 1993 года
Генерал Жан Кот	Францыя	Чэрвень 1993 года	Сакавік 1994 года
Генерал Бертран дэ Савіль дэ Ла Прэсль	Францыя	Сакавік 1994 года	Сакавік 1995 года
Генерал Бернар Жанвье	Францыя	Сакавік 1995 года	Студзень 1996 года

Выбітныя афіцэры:

• Генерал-маёр Льюіс Макензі (Канада) Сектар Сараева 1992 г.
• Генерал Філіп Марыйон (Францыя) з кастрычніка 1992 г. па ліпень 1993 г.
• Генерал-лейтэнант Фрэнсіс Брыкмон (Бельгія) 12 ліпеня 1993 г. — 24 студзеня 1994 г.
• Генерал-лейтэнант сэр Майкл Роўз (Вялікабрытанія) з 24 студзеня 1994 па 25 лютага 1995.
• Генерал-лейтэнант Руперт Сміт (Вялікабрытанія) з 25 лютага 1995 года.

Мандат

Харватыя

UNPROFOR былі створаны рэзалюцыяй 743 Савета Бяспекі ААН ад 21 лютага 1992 года падчас вайны за незалежнасць Харватыі.[2][3] Першапачатковы мандат UNPROFOR заключаўся ў забеспячэнні стабільных умоў для мірных перамоваў і бяспекі ў трох дэмілітарызаваных анклавах («зонах бяспекі»), прызначаных як зоны, якія ахоўваюцца Арганізацыяй Аб’яднаных Нацый (United Nations Protected Areas, UNPA). Яны былі размешчаны ў розных рэгіёнах да таго, як Рэспубліка Харватыя атрымала статус паўнапраўнага члена Арганізацыі Аб’яднаных Нацый (ААН), але кантраляваліся самаабвешчанай Рэспублікай Сербская Краіна.

У 1992 годзе мандат быў пашыраны на так званыя «ружовыя зоны» для кантролю за доступам да «зонаў бяспекі» ААН (Рэзалюцыя СБ ААН 762),[4] некаторага памежнага кантролю і маніторынгу грамадзянскага доступу ў ружовыя зоны (Рэзалюцыя СБ ААН 769),[5] і кантролю за дэмілітарызацыяй паўвострава Прэўлака каля Дуброўніка (Рэзалюцыя СБ ААН 779).[6]

Боснія і Герцагавіна

У адрозненне ад Харватыі, мандат UNPROFOR для Босніі і Герцагавіны не заключаўся ў назіранні за існым раней спыненнем агню. Па сутнасці, мандат можна падзяліць на чатыры этапы:

• Этап 1: Дапамога Сараева — пачынаючы з 5 чэрвеня 1992 г. UNPROFOR адказвала за ахову аэрапорта Сараева ў адпаведнасці з рэзалюцыяй 758 у гуманітарных мэтах. UNPROFOR павінны былі забяспечваць калідор бяспекі для канвояў дапамогі паміж аэрапортам і горадам.[7]
• Этап 2: Суправаджэнне гуманітарнай дапамогі — 14 верасня 1992 г. UNPROFOR атрымалі мандат (рэзалюцыя 776 СБ ААН) ад Савета Бяспекі ААН на забеспячэнне аховы гуманітарных арганізацый, такіх як Міжнародны камітэт Чырвонага Крыжа і іншай дзейнасці па просьбе Вярхоўнага камісара Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па справах бежанцаў, напрыклад, планаванне канвояў і перамовы аб бяспечным праездзе. Сілам таксама было дазволена выкарыстоўваць самаабарону, калі ўзброеныя асобы паспрабуюць перашкодзіць ім выканаць свой мандат.[8]
• Этап 3: Ахова бяспечных раёнаў — наступнае пашырэнне мандата адбылося 16 красавіка 1993 г. з рэзалюцыяй 819 СБ ААН, якая абвясціла горад Срэбраніца «зонай бяспекі», свабоднай «ад узброеных нападаў або любых іншых варожых дзеянняў».[9] У траўні 1993 году Біхач, Сараева, Гараждзе, Жэпа і Тузла таксама былі дададзеныя ў «зоны бяспекі».[9]
• Фаза 4: Назіранне за Мусульманска-Харвацкай Федэрацыяй і зонамі забароны на ўзбраенне — у выніку, UNPROFOR пры пасрэдніцтве ЗША сачылі за спыненнем агню ў Босніі ў лютым 1994 года, стварыўшы Мусульманска-Харвацкую Федэрацыю.[10] UNPROFOR адказвалі за маніторынг зон раздзялення і пунктаў кантролю ўзбраення. Акрамя таго, СБ ААН павялічыў санкцыянаваныя сілы UNPROFOR для маніторынгу зон забароны на ўзбраенне, але фактычна ніколі не змяняў мандат аперацыі.[9]

31 сакавіка 1995 г. UNPROFOR былі рэарганізаваны ў тры скаардынаваныя міратворчыя аперацыі. 20 снежня 1995 г. сілы UNPROFOR былі перафармаваныя ў кіраваныя НАТА Сілы выканання (IFOR), задачай якіх было выкананне Агульнага рамачнага пагаднення аб міры ў Босніі і Герцагавіне (GFAP — інакш вядомае як Дэйтанскае пагадненне).

Гл. таксама

• IFOR;
• SFOR;
• Сілы Косава;
• EUFOR Althea.

Зноскі

1. ↑ Former Yugoslavia - UNPROFOR: Profile (нявызн.). Department of Public Information, United Nations (31 жніўня 1996).
2. ↑ Bethlehem, Daniel L.; Weller, Marc (1997). The ‘Yugoslav’ Crisis in International Law. Cambridge International Documents Series. 5. Cambridge University Press. p. 498. ISBN 978-0-521-46304-1. https://books.google.com/books?id=7SczBzxA6-IC&pg=PA498.
3. ↑ Савет бяспекі ААН Рэзалюцыя 743. S/RES/743(1992) 21 лютага 1992. Праверана 10 красавіка 2008.
4. ↑ Савет бяспекі ААН Рэзалюцыя 762. S/RES/762(1992) 30 чэрвеня 1992. Праверана 10 красавіка 2008.
5. ↑ Савет бяспекі ААН Рэзалюцыя 796. S/RES/796(1992) 7 жніўня 1992. Праверана 10 красавіка 2008.
6. ↑ Савет бяспекі ААН Рэзалюцыя 779. S/RES/779(1992) 6 кастрычніка 1992. Праверана 10 красавіка 2008.
7. ↑ William J. Durch and James A. Shear (1996). Faultlines: UN Operations in the Former Yugoslavia. New York: St. Martin’s Press.
8. ↑ S/RES/776(1992) - e - S/RES/776(1992) -Desktop (нявызн.).
9. 1 2 3 William J. James and john A. Shear (1996). Faultlines: UN Operations in the Former Yugoslavia. New York: St. Martin’s Press
10. ↑ Steven L. Burg & Paul S. Shoup. (1999). The War in Bosnia and Herzegovina. New York: M.E. Sharpe

Спасылкі

• Афіцыйная старонка UNPROFOR
• Старонка датскіх ветэранаў UNPROFOR
• 1-ы галандскі батальён Нідэрландаў
• Працэсы Міжнароднага трыбунала па былой Югаславіі. Сведчанне падпалкоўніка Браяна Уоттэрса
• Медаль Сілаў ААН па ахове (Югаславія) прысуджаецца за 90 дзён службы ў місіі.
• Боснія: місія расчаравання
• Слуханне генерала Філіпа МАРЫЙОНА, камандзіра UNPROFOR (кастрычнік 1992-ліпень 1993), камандзіра Сілаў хуткага рэагавання (1994—1996)
• Слуханне генерала Жана КОТА, камандзіра UNPROFOR
• Генерал Філіп Марыйон, Словы салдата, Balland, 1996
• Генерал Філіп Марыйон, Вера і адвага, хронікі Сараева, Grasset, 1993
• Начальнік матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння UNPROFOR 1995 Абас Алі Хан

Тэмы гэтай старонкі (4):
Катэгорыя·Баснійская вайна
Катэгорыя·Югаслаўскія войны
Катэгорыя·Міратворчыя місіі і аперацыі ААН
Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы