Sorbus torminalis — від раслін з роду Рабіна (Sorbus) сямейства Ружавыя (Rosaceae)[3].
![]() | ||||||||||
Стройнае, прыгожае дрэва вышынёй да 25 метраў (звычайна бывае менш высокім — да 12 метраў)[3]. Кара на маладых галінах аліўкавага колеру, на старых цёмна-шэрая з вузкімі падоўжнымі расколінамі.
Лісце даўжынёй да 18 см, шырынёй да 10 см, яйкападобныя, з трыма — сям’ю вострымі лопасцямі. Хвосцік ліста даўжынёй 2-5 см.
Кветкі дыяметрам 6-8 мм, з белымі пялёсткамі сабраныя ў шчыткападобнае суквецце.
Плады шарападобныя або яйкападобныя, дыяметрам 8-18 мм, спачатку зеленаватыя, потым ад буравата-жоўтага да чырвона-карычневага колеру, пакрытыя светлымі чачавічкамі[3]. Утрымліваюць 1-3 семачкі. Паспяваюць у верасні[3].
![]() | ![]() | ![]() | ||||||||
Кара, пупышкі, лісце |
![]() | ![]() | |||||||||
Кветкі, плады |
![]() | ||||||||||
Дрэва ў восеньскай афарбоўцы ў Германіі |
Расце ў Паўночнай Афрыцы, Заходняй Азіі і на Каўказе, у краінах Еўропы з адносна мяккімі зімамі. У сярэдняй паласе Расіі недастаткова зімастойкая. Ва Украіне распаўсюджана ў заходнім і правабярэжнай Лесастэпе, у Карпатах і ў Крыму[3]. Расце ў другім ярусе лісцяных лясоў. Святлалюбная расліна. Расце па светлых, пераважна шыракалістых лясах.
Гэты від часам выносяць у асобны род, Torminalis. Апошнія малекулярныя філагенетычныя даследаванні пацвярджаюць ранейшае таксанамічнае меркаванне, што віды з простым лісцем, якія традыцыйна ўваходзяць у род Sorbus, утвараюць монафілетычную групу, і від Sorbus torminalis мусіць быць уключаны ў кладу пад назвай Aria[4] (=род Aria або падрод роду Sorbus Aria(англ.) бел.) пад назвай Aria torminalis Beck.[5][6].
![]() | ||||||||||
Лісце ў восеньскай афарбоўцы і плады |
Плады ядомыя і смак падобныя на фінікі, хоць цяпер іх рэдка збіраюць для ежы. Яны звычайна занадта даўкія, каб есці, пакуль яны не пераспелі і падвергліся падмаражванню[3]. Плады могуць выкарыстоўвацца ў харчовай прамысловасці. Іх традыцыйна заварвалі ў гарбату, як сродак супраць колік. Лацінская назва дрэва — torminalis - азначае «добры пры коліках». Да інтрадукцыі хмеля, плады выкарыстоўваюцца для араматызацыі піва[7].
![]() | ||||||||||
Драўніна |
Sorbus torminalis часта высаджваецца як дэкаратыўнае дрэва ў парках і садах.
Драўніна светлая з чырванаватым адценнем, льсніцца на зрэзе, цяжкая, цвёрдая, дробнаслойная, хутка высыхае і добра паліруецца. Яе цэняць у мэблевай прамысловасці і выкарыстоўваюць для вытворчасці музычных інструментаў і розных такарных вырабаў.
Было абрана дрэвам года(ням.) бел. у Германіі ў 2011[8] і дрэвам года ў Аўстрыі ў 2012[9].