Nokia (NYSE: NOK) — фінская транснацыянальная кампанія, адзін з сусветных лідараў у вобласці мабільных камунікацыйных тэхналогій, кіроўны пастаўшчык абсталявання для мабільных, фіксаваных, шырокапалосных і IP-сетак. Добра вядомая сваімі мабільнымі тэлефонамі і смартфонамі, па ўласных дадзеных, у 4 квартале 2007 года займала першае месца ў свеце па пастаўках мабільных тэлефонаў.[5] Штаб-кватэра кампаніі знаходзіцца ў Эспаа, горадзе-спадарожніку Хельсінкі.
Кампанія атрымала сваё імя па назве ракі (Nokianvirta), дзе Фрэдрык Ідэстам пабудаваў у 1868 годзе сваю другую папяровую фабрыку. Назва Nokia Ab кампаніі было дадзена ў 1871 годзе[6].
Іншая справа, што назва самой ракі, як лічыцца, адбываецца ад старажытнага фінскага слова nois (множ. nokia), якая пазначае чорнага собаля, які калісьці вадзіўся ў тых месцах. Калі собаль знік, гэта слова стала пазначаць любога звера з чорным мехам, напрыклад куніцу або норку[6].
Пачаткам гісторыі кампаніі лічыцца 1865 год, калі горны інжынер Фрэдрык Ідэстам (фінск.: Knut Fredrik Idestam) заснаваў у Тамперэ, на паўднёвым захадзе Фінляндыі, невялікую папяровую фабрыку. Прыналежная яму кампанія была ў 1871 годзе пераназваная ў Nokia Ab.
Заснаваная ў 1898 годзе кампанія па вытворчасці гумовых вырабаў Finnish Rubber Works у 1922 годзе атрымала кантроль над кампаніяй Nokia Ab і над заснаванай у 1912 годзе кампаніяй па вытворчасці кабеляў Finnish Cable Works, а ў 1966—1967 гадах адбылося зліццё гэтых трох кампаній у адну. Каб гэтая аперацыя задавальняла тагачаснаму фінскаму заканадаўству, фармальна Finnish Rubber Works і Finnish Cable Works уліліся ў Nokia Ab, самую маленькую з усіх трох.
Аб’яднаная кампанія мела пяць асноўных відаў дзейнасці: вытворчасць гумовых вырабаў, кабеляў і электронікі, перапрацоўка драўніны і выпрацоўка электраэнергіі. З гадамі да іх дадалося некалькі другарадных, напрыклад вытворчасць паляўнічых стрэльбаў, пластыкаў і хімічных матэрыялаў.
З пачатку 1980-х гадоў Nokia пачала актыўна развіваць распрацоўку і вытворчасць электронікі, чаму спрыяла купля шэрагу электронных кампаній. У 1987 годзе асноўным бізнесам кампаніі становіцца бытавая электроніка, у прыватнасці Nokia стала трэцім па велічыні вытворцам тэлевізараў у Еўропе.
У канцы 1980-х Nokia патрапіла ў крызісны стан, чаму спрыяў агульны спад сусветнай эканомікі. Крызіс быў пераадолены рэструктурызацыяй бізнесу, адмовай ад большасці выглядаў дзейнасці і засяроджваннем на новых тэхналогіях — у прыватнасці, развіцці тэлекамунікацыйнага падпадзялення.
Як асобная кампанія ў 1988 г. з Nokia была вылучаная Nokian Renkaat, якая з 1967 г. з’яўлялася яе «гумовым» падпадзяленнем. Сёння Nokian не мае ніякага дачынення да Nokia.
У 1989 годзе кампанія прадала фінскаму аператару Radiolinja абсталяванне для сеткі GSM, а ў 1992 годзе выпусціла свой першы ручны GSM-тэлефон Nokia 1011.
У 1994 годзе прэзідэнт Nokia Ёрма Аліла канчаткова сфармуляваў стратэгію кампаніі: адмова ад старога бізнесу і засяроджванне на тэлекамунікацыйных тэхналогіях.
Гэтая стратэгія дазволіла кампаніі стаць найбуйнейшым у свеце вытворцам сотавых тэлефонаў: доля рынка Nokia ацэньваецца ў 40 %[5].
У чэрвені 2006 года Nokia і Siemens вырашылі аб’яднаць свае аддзяленні па вытворчасці тэлекамунікацыйнага абсталявання ў новую кампанію — Nokia Siemens Networks.
Завод Nokia у Сала (Фінляндыі) будзе цалкам зачынены восенню 2012 года. Перамовы па скарачэнні персаналу закранулі 780 работнікаў прадпрыемства. Апошні мабільны тэлефон сышоў з вытворчага канвеера ў Сала 25 чэрвеня. Такім чынам усе вытворчыя магутнасці мабільнага сектара кампаніі з 2012 года засяродзіліся толькі ў краінах Азіі [7].
Nokia — найбуйная фінская кампанія. Яе капіталізацыя складае каля паловы сукупнай рыначнай капіталізацыі ўсіх фінскіх кампаній, якія катыруюцца на фондавай біржы — унікальная сітуацыя для развітой індустрыяльнай краіны.
Старшыня рады дырэктараў кампаніі — Ёрма Аліла, прэзідэнт — Алі-Пэка Каласвуа.
Агульная колькасць персанала Nokia — 66,1 тыс. чалавек (на 30 чэрвеня 2006 года).
Выручка за 2007 год склала €51,1 млрд (у 2006 годзе — €41,121 млрд), чысты прыбытак — €7,2 млрд (€5,488 млрд)[8].
Пад канец верасня 2009 года ў продажы з’явіліся мадэлі тэлефонаў з меню на беларускай мове.[9]
Чыстыя продажы Nokia у Расіі склалі ў 2006 годзе 1,518 млрд еўра, павялічыўшыся ў параўнанні з папярэднім годам на 7,7 %. Расія — шосты па аб’ёме выручкі рынак у свеце для фінскай кампаніі.
Кампанія атрымала сваё імя па назве мясцовасці, дзе Фрэдрык Ідэстам купіў у 1868 годзе зямлю пад сваю другую папяровую фабрыку.
Маёнтак Нокіа вядома з 1270-х гадоў, хоць першы дакумент з яго згадваннем датуецца 1505 годам. Цяперашняя Нокіа — мястэчка ў 15 км ад Тампэрэ.
Іншая справа, што назва самой мясцовасці, як лічыцца, адбываецца ад старадаўняга фінскага слова nois (множ. nokia), што пазначае чорнага собаля, які калісьці вадзіўся ў тых месцах. Калі собаль знік, гэтае слова стала пазначаць любога звера з чорным мехам, напрыклад куніцу.
Самым дарагім брэндам у Еўропе 2008 года прызнана фінская кампанія Nokia, такі жа тытул яна заваявала і ў 2007 годзе. Брэнд Nokia ацэньваецца ў 38,283 мільярда долараў. У параўнанні з мінулым годам гандловая марка падаражэла больш чым на шэсць мільярдаў еўра.
Другое месца, як і ў 2007 годзе, заняў французскі канцэрн LVMH, які вырабляе прадметы раскошы. Ён каштуе 34,907 мільярда еўра, за год падняўшыся ў кошце амаль на пяць мільярдаў.
На трэцім радку размясціўся мабільны аператар Vodafone (24,128 мільярда еўра). Брытанская Unilever (21,638 мільярда еўра), якая выпускае спажывецкія тавары, сёлета апусцілася на дзве пазіцыі ў спісе, займаючы толькі пятае месца. У дзясятку таксама ўвайшлі тэлекамунікацыйныя Telefonica і France Telecom, аўтавытворцы Mercedes-Benz і BMW, а таксама банкі Royal Bank of Scotland і Deutsche Bank.