wd wp Пошук: ⬜

Храналогія Тыграйскага канфлікту

Асноўны артыкул: Тыграйскі канфлікт У лістападзе 2020 года ў рэгіёне Тыграй на поўначы Эфіопіі ўспыхнуў узброены канфлікт паміж мясцовай партыяй Народны фронт вызвалення Тыграя на чале з Дэбрэцыанам Гебрэмікаэлем і федэральным урадам прэм’ер-міністра Абія Ахмеда Алі. Напярэдадні вайны Дэбрэцыан правёў усеагульныя рэгіянальныя выбары ў Савет прадстаўнікоў Тыграя. Аднак яны не былі санкцыянаваны цэнтральным урадам, які адмяніў выбарчую кампанію ў сувязі з пандэміяй COVID-19. Гэтыя падзеі сталі падставай да пачатку ваенных дзеянняў. У канфлікт у той ці іншай ступені былі ўцягнуты суседнія Эрытрэя, якая падтрымала цэнтральныя ўлады і ўварвалася ў Тыграй, і Судан, якога Эфіопія абвінавачвае ў супрацоўніцтве з НФВТ, што прывяло да ўзброеных сутыкненняў на мяжы дзвюх краін.

2020

Лістапад

• 4 лістапада: Народны фронт вызвалення Тыграя здзейсніў серыю нападаў на частцы ўрадавага войска ў Мэкэле і на мяжы з рэгіёнам Амхара. У выніку загінулі некалькі салдат, пашкоджанні атрымала бранятэхніка[1].
• 5 лістапада: самалёты ВПС Эфіопіі нанеслі авіяўдар па Мэкэле[2].
• 6 лістапада: самалёты ВПС Эфіопіі нанеслі новыя авіяўдары па рэгіёне Тыграй[3]. Улады Эфіопіі заявілі аб знішчэнні зенітных ракет, снарадаў і ПЗРК НФВТ.
• 7 лістапада: Абій Ахмед Алі заявіў, што сілы НФВТ атакавалі 22 аб’екты федэральнай паліцыі і эфіопскай арміі ў рэгіёне Тыграй[4]. Прэм’ер-міністр пацвердзіў, што па захопленай рэгіянальнымі войскамі артылерыі былі нанесеныя ўдары з дапамогай ВПС Эфіопіі. У той жа час парламент Эфіопіі прыняў рашэнне аб стварэнні часовай адміністрацыі на тэрыторыі рэгіёну Тыграй[5].
• 8 лістапада: Міністэрства замежных спраў Эфіопіі правяло прэс-канферэнцыю для замежных дыпламатаў у Адыс-Абебе з нагоды ўрадавай аперацыі ў рэгіёне[6]. МЗС Эфіопіі падкрэсліў, што мэты аперацыі — абарона частак эфіопскай арміі і паліцыі ў Тыграі ад нападаў НФВТ і знішчэнне захопленай НФВТ зброі, якое можа быць прыменена супраць грамадзян. Прэм’ер-міністр краіны паведаміў, што пры нанясенні авіяўдараў па пазіцыях НФВТ эфіопскія ВПС ўжылі беспілотныя лятальныя апараты[7]. У гэты ж дзень Нацыянальны банк прыняў рашэнне закрыць усе банкі ў Тыграі ў мэтах ціску на НФВТ[8]. Прэзідэнт мяцежнага рэгіёну паведаміў, што Тыграй будзе абараняцца ад УС Эфіопіі да гатоўнасці эфіопскага ўрада да мірных перамоваў[9]. У сваю чаргу, прадстаўнікі Мінабароны Эфіопіі заявілі, што лідары НФВТ выкарыстоўваюць апалчэнцаў малодшай 18 гадоў для ўдзелу ў баях супраць урадавай арміі[10].
• 9 лістапада: Федэральныя войскі Эфіопіі занялі аэрапорт Хамера на захадзе Тыграя, некалькі населеных пунктаў і дарогу, якая злучае Тыграй і Судан[11]. У сваю чаргу НФВТ, паведаміў на сваёй афіцыйнай старонцы аб тым, што ў 5:00 раніцы тыграйскія войскі збілі над Мэкэле баявы самалёт ВПС Эфіопіі[12]. Было заяўлена, што ў эфіопскі самалёт трапіла зенітная ракета. Адначасова, у раёне плаціны Тэкезэ 250—300 байцоў НФВТ атакавалі групу з 30 паліцэйскіх Эфіопіі, якія ахоўвалі плаціну, пры нападзе загінулі 19 паліцэйскіх[13]. У гэты ж дзень адбыліся масавыя забойствы ў Хамера і Май Кадра.
• 10 лістапада: эфіопскія ўлады заявілі, што мірныя перамовы з Тыграем магчымыя толькі пасля раззбраення рэгіянальных войск, арышту кіраўнікоў рэгіёну і НФВТ і вызвалення затрыманых чыноўнікаў[14].
• 11 лістапада: ВПС Эфіопіі нанеслі масіраваныя ўдары па складах зброі і гаручага НФВТ[15]. Увечары прэзідэнт рэгіёну Тыграй Дэбрэцыан Гебрэмікаэль і рэгіянальны ўрад абвясцілі ў Тыграі ўсеагульную мабілізацыю насельніцтва для супрацьстаяння эфіопскай арміі[16]. Разам з гэтым армія цэнтральных ўладаў канчаткова захапіла горад Хамера[17].
• 12 лістапада: УС Эфіопіі занялі Заходні Тыграй, атрымаўшы там перамогу над сіламі НФВТ[18]. У сваю чаргу, парламент Эфіопіі прагаласаваў за пазбаўленне 39 лідараў НФВТ, уключаючы прэзідэнта Тыграя Дэбрэцыана Гебрэмікаэля, парламенцкага імунітэту і за прад’яўленне ім крымінальнага абвінавачання за мяцеж супраць федэральных уладаў[19]. Адначасова, улады рэгіёну Тыграй у сувязі з працяглым эфіопскім наступленнем абвясцілі надзвычайнае становішча на тэрыторыі ўсяго аўтаномнага рэгіёну[20]. Паліцыя горада Адыс-Абеба заявіла, што ў сталіцы Эфіопіі арыштаваныя 242 прыхільніка НФВТ і паўстанцкіх груповак з рэгіёну Аромія, у якіх канфіскаваныя 700 адзінак агнястрэльнай зброі, 18 выбуховых прылад і звыш 4600 патронаў[21]. Было заяўлена, што яны нібыта планавалі дыверсіі і атакі ў Адыс-Абебе.
• 13 лістапада: урад Эфіопіі паведаміў, што прэзідэнт рэгіёну Тыграй афіцыйна адпраўлены ў адстаўку, а новым кіраўніком рэгіёну і часовай адміністрацыі Тыграя прызначаны Мулу Нега[22]. Партыя НФВТ адмовілася прызнаваць дадзенае рашэнне эфіопскіх уладаў. Яна таксама абвінаваціла федэральныя войскі Эфіопіі ў свядомым удары па плаціны на Тэкезэ і гідратэхнічных збудаванняў у рэгіёне Тыграй, заявіўшы, што гэта выклікала праблемы з электрычнасцю ў Тыграі[23].
• 14 лістапада: У выніку ракетнага абстрэлу аэрадромаў у Гандэре і Бахр-Дар сіламі НФВТ загінулі 2 салдата, яшчэ 15 параненыя. Адначасова з гэтым лідары Тыграя прыгразілі нанесці ўдары па гарадах ў суседней Эрытрэяй, паўторна абвінаваціўшы эрытрэйскія ўлады ў падтрымцы ўрада Эфіопіі[24]. Да гэтага часу баявыя дзеянні вымусілі тысячы чалавек пакінуць свае дамы. Многія з іх беглі ў суседні Судан, дзе для бежанцаў з Эфіопіі былі разгорнутыя лагеры часовага ўтрымання[25]. Адначасова сілы НФВТ у мінулы дзень нанеслі ракетны ўдар па Эрытрэі, як мінімум 2 ракеты трапілі ў аэрапорт горада Асмэра[26]. Як перадаў самалійскі навінавы партал Somali Guardian, пасля атакі на Асмэру на мяжы пачаліся баявыя дзеянні з выкарыстаннем цяжкай артылерыі. Па дадзеных журналістаў, з-за інтэнсіўных абстрэлаў жыхары памежных раёнаў Эрытрэі пакідаюць свае дамы і шукаюць прытулку ў горных пячорах. У той жа час лідары Народнага фронту заявілі, што эрытрэйскія матарызаваныя часткі перайшлі мяжу[27].
• 16 лістапада: урадавая армія заняла горад Аламата на паўднёвым усходзе рэгіёну[28].
• 17 лістапада: прэм’ер-міністр Абій Ахмед Алі заявіў, што тэрмін яго ультыматуму аб капітуляцыі тыграйскіх войскаў скончыўся, таму эфіопская армія пачынае ў рэгіёне «вырашальнае наступленне»[29]. Пасля гэтага ўрадавыя войскі занялі горад Шыр і раёны Чэрчар і Гагуфта-Механі ў Тыграі, разбурыўшы бетонныя ўмацаванні ворага і працягнуўшы наступленее на Мэкэле[30].
• 18 лістапада: Эфіопскія войскі без якіх-небудзь баёў захапілі Шырэ і Аксум. Каля 9 гадзін раніцы яны пачалі прасоўвацца да Мэкэле па трох дарогах з поўдня, усходу і паўночнага захаду. Армія наблізілася на адлегласць каля 200 кіламетраў да горада. Начальнік штаба эфіопскіх сіл Берхану Джула абвясціў, што яны імкнуцца акружыць Мэкэле і выбіць адтуль ворага. НВФТ абвясціў, што страта кантролю над Шырэ і Аксумам была толькі часовай няўдачай і што Тыграй стане «пеклам» для ўрада[31][32].
• 19 лістапада: Дэбрэцыан Гебрэмікаэль заявіў, што ў цяперашні час ідзе бітва за кантроль над горадам Аксум паміж тыграйскімі і эфіопскім сіламі[33]. НФВТ на сваёй афіцыйнай старонцы заявіў аб тым, што за два тыдні баявых дзеянняў войскі Тыграя захапілі шмат танкаў, цяжкай артылерыі і РСЗА варожай арміі[34].
• 20 лістапада: Тыграйскія сілы выпусцілі 3 ракеты па горадзе Бахр-Дар, 2 ракеты ўпалі побач з мясцовым аэрапортам, а трэцяя ракета ўпала на кукурузнае поле[35]. Тым часам, урад Эфіопіі заявіў аб узяцці федэральнай арміяй гарадоў Адуа і Аксума ў рэгіёне Тыграй і аб наступленні на горад Адыграт[36]. Прадстаўнікі НФВТ заявілі, што ў выніку жорсткіх баёў за апошні загінулі 9 мірных жыхароў[37]. Разам з тым па Мэкэле быў нанесены авіяўдар, які нанёс значны ўрон мясцоваму ўніверсітэту. Паведамлялася, што некалькі мірных жыхароў атрымалі раненні[38][39].
• 21 лістапада: УС Эфіопіі заявілі аб поўным кантролі над гэтым горадам[40].
• 27 лістапада: Сілы НФВТ выпусцілі па меншай меры 4 ракеты па горадзе Асмэра ў Эрытрэі, усе ракеты ўпалі паблізу жылых кварталаў[41]. Увечары 28 лістапада сілы НФВТ выпусцілі яшчэ па меншай меры 6 ракет па горадзе Асмэра ў Эрытрэі[42].
• 22 лістапада: Эфіопскае міністэрства абароны заявіла аб тым, што федэральныя войскі ўзялі горад Ідага-Хамус у 97 км ад Мэкэле[43]. Увечары прэм’ер-міністр Абій Ахмед Алі даў тыграйскім сілам 72 гадзіны на здачу горада Мэкэле[44]. У выпадку, калі горад не будзе здадзены, Абій Ахмед Алі паабяцаў штурм. Хутка верталёты ВПС Эфіопіі праляцелі над Мэкэле і скінулі ўлёткі з заклікамі да мясцовых жыхароў у бліжэйшы час не пакідаць сваіх дамоў[45].
• 23 лістапада: Афіцыйны прадстаўнік урадавай мэтавай групы па надзвычайным становішчы ў штаце Тыграй Рэдван Хусейн заявіў, што ўрадавыя сілы завяршаюць працэс поўнага акружэння горада. Паводле яго слоў, войскі знаходзяцца за 50 кіламетраў ад цэнтра Мэкэле[46]. Тым часам, да сталіцы Тыграя падцягвалася цяжкая артылерыя і танкі. Улады заклікалі мясцовае насельніцтва самастойна арыштоўваць членаў партыі і выдаваць ураду[47]. У той жа час падчас баявых сутыкненняў тыграйскія войскі збілі 1 верталёт ВПС Эфіопіі і знішчылі 2 танкі ўрадавага войска[48].
• 24 лістапада: ВПС Эфіопіі знішчылі рэактыўныя гранатамёты тыграйскіх паўстанцаў у Мі-Медэне, недалёка ад Мэкэле[49].
• 26 лістапада: Эфіопскія ўрадавыя войскі пачалі штурм наваколля Мэкэле[50]. Лідар паўстанцаў Дэбрэцыан Гебрэмікаэль заявіў, што яго сілы «гатовыя стаяць да смерці» для абароны горада[51].
• 28 лістапада: Горад Мэкэле падвергнуўся інтэнсіўнай бамбардзіроўцы з боку федэральных сілаў[52]. Адначасова камандаванне Ус Эфіопіі заявіла аб тым, што Мэкэле знаходзіцца пад поўным кантролем урадавай арміі[53]. Абій Ахмед Алі заявіў пра завяршэнне ваеннай аперацыі ў Тыграі і перамозе ўрадавых сіл[54]. У сваю чаргу, Дэбрэцыан Гебрэмікаэль заявіў, што на іх узброены барацьба супраць федэральных сіл будзе працягнутая[55].
• 29 лістапада: Сілы НФВТ збілі баявы самалёт ВПС Эфіопіі[56]. Паводле заявы лідара Тыграя Дэбрэцыяна Гебрэмікаэля для агенцтва Reuters, пілот знішчальніка трапіў у палон да тыграйскіх сіл. Увечары сілы НФВТ заявілі, што вярнулі кантроль над горадам Аксум[57].

Снежань

• 1 снежня: Федэральным уладам Эфіопіі здалася 47-гадовая Керыя Ібрагім, член ЦК НФВТ, кіраўнік жаночай арганізацыі партыі і былая прэс-сакратар федэральнага парламента[58].
• 4 снежня: Эфіопскія федэральныя ўлады заявілі, што многія камандзіры тыграйскага апалчэння і эфіопскія афіцэры, якія перайшлі на бок НФВТ ў пачатку канфлікту, арыштаваныя альбо забітыя[59]. У адказ на гэтую заяву Дэбрэцыан Гебрэмікаэль абвінаваціў эфіопскі войска і УС Эрытрэі ў масавых рабаваннях на тэрыторыі рэгіёну Тыграй.
• 7 снежня: На поўначы рэгіёну Тыграй, пры спробе наведаць лагер бежанцаў з Эрытрэі, была заблакаваная і абстраляная група супрацоўнікаў ААН[60].
• 8 снежня: Эфіопскія ўлады выдалі ордэра на арышт 10 афіцэраў федэральнай паліцыі, якія перайшлі на бок НФВТ падчас правядзення ваеннай аперацыі ў рэгіёне Тыграй[61]. Таксама яны заявілі, што на тэрыторыі рэгіёну працягнулі супраціў рэшткі тыграйскага спецназа і апалчэння[62].
• 10 снежня: Міжнародная група дапамогі бежанцам у рэгіёне Тыграй паведаміла, што адзін яе супрацоўнік быў забіты ў горадзе Шыр. Адначасова ў тыграйскіх СМІ і эфіопскіх сацсетках з’явілася інфармацыя аб тым, што сілы НФВТ збілі знішчальнік МіГ-23 ВПС Эфіопіі, аднак гэтая інфармацыя не была пацверджаная[63].
• 12 снежня Следчая камісія па надзвычайнаму становішчу Эфіопіі (SoE), абвінаваціла супрацоўнікаў Службы бяспекі Судана ў здзяйсненні нападаў на грамадзянскіх асоб пасля атрымання хабараў ад членаў партыі НФВТ. Афіцыйны Хартум абверг гэтую заяву[64].
• 15 снежня: Падчас патрулявання на мяжы Судана і рэгіёну Тыграй, суданскія вайскоўцы падвергліся нападу салдат УС Эфіопіі, у выніку чаго некалькі суданскіх афіцэраў былі забітыя і параненыя[65]. У той жа час 750 чалавек, якія хаваліся ў царкве Марыі Сіёнскай (царква Марыям Цыён) у Аксуме, былі гвалтоўна выгнаны з храмы і расстраляны на суседняй плошчы. У той жа справаздачы па сітуацыі EEPA гаворыцца, што паступалі паведамленні аб цяжкіх баях у Мэкэле і яго ўскраінах, а таксама аб артылерыйскіх абстрэлах у Вурка[66].
• 16 снежня: Са спасылкай на высокапастаўленых паўднёвасуданскіх чыноўнікаў, з’явілася інфармацыя аб тым, што Дэбрэцыан Гебрэмікаэль запытаў палітычны прытулак у дзяржаве Паўднёвы Судан[67].
• 19 снежня: У выніку новага сутыкнення на мяжы з эфіопскім апалчэннем забіта чацвёра суданскіх вайскоўцаў, параненыя яшчэ 12. Акрамя таго, эфіопы змаглі захапіць ваенную тэхніку суданцаў[68].
• 22 снежня: Прэс-сакратар НФВТ Гетачэў Рэда заявіў у сваім Твітэры, што сілы ўрада Эфіопіі былі адкінуты ў Медэбай-Зана, страціўшы пры гэтым сотні салдат у Надэры Адэце і Асгедэ Цымбла. Ён таксама сцвярджаў, што паўстанцы збілі адзін варожы самалёт ля Бэт-Мара[69]. Адначасова міністр замежных спраў Эфіопіі Дэмеке Меканен заявіў, што Судан і Эфіопія пачалі перамовы аб дэмаркацыі сваёй мяжы. Пры гэтым ён абвінаваціў суданскія войскі ў нападах на мяжы, рабаванні пасеваў фермераў, вандалізме, абцяжарванні ўборкі ўраджаю, забойстве мірных жыхароў[70].
• 31 снежня: Урадавая армія і эрытрэйскі падраздзяленні, якія меркавана таксама ўдзельнічаюць у канфлікце, былі выбітыя сіламі НФВТ з гарадоў Агула і Май Мэкдэн[71].

2021

Студзень

• 2 студзеня: Шматлікія крыніцы паведамлялі, што з-за баёў эрытрэйскія войскі, якія нібыта ўдзельнічаюць у канфлікце, былі паралізаваныя, спрабуючы пакінуць Тыграй. Сілы арміі Эрытрэі меркавана акапаліся ў гарадах Шыр і Эгэла Варэда[72].
• 3 студзеня: Europe External Programme with Africa (EEPA) паведаміла аб актывізацыі аперацый арміі Эфіопіі супраць паўстанцаў у горных раённых правінцыі. Урадавыя сілы дамагліся нязначных поспехаў, паколькі байцы НФВТ аказалі моцны супраціў і добра трымаюць абарону. Гэтая ж крыніца заявіла аб шэрагу артэлерыйскіх абстрэлах і шматлікіх ахвяр сярод мірнага насельніцтва. Так, па дадзеных EEPA, з пачатку года абстрэлам падвергліся Хумера, Шыр, Аксум, Адва, Адыграт, Вукро, Мэкэле, Хэване, Варкамба, Абі Ады і Хагэрсэлам[73].
• 4 студзеня: Europe External Programme with Africa (EEPA) паведаміла, што вялікая колькасць жанчын падвергнулася сексуальнаму гвалту як індывідуальна, так і ў групавога. Многія жанчыны ў Мэкэле, сталіцы рэгіёну Тыграй, пасля запыталі экстраныя супрацьзачаткавыя таблеткі. Некаторыя былі выкрадзеныя ўрадавымі сіламі, а месцы іх утрымання пад вартай засталося невядомым[74].
• 6 студзеня: УКГЧ ААН паведаміла, што паступаюць паведамленні аб баявых дзеяннях у сельскай мясцовасці і на перыферыі Мэкэле, Сірара, Шыра і іншых гарадоў[75].
• 7 студзеня: Камандаванне эфіопскай арміі заявіла, што ў выніку аперацыі ўзброеных сіл і органаў бяспекі Эфіопіі былі забітыя чатыры высокапастаўленых члена НФВТ: кіраўнік бюро па сувязях з грамадскасцю Секатурэ Гетачу, былы дырэктар эфіопскага вяшчальнага агенцтва Зэра Асгэдам, кіраўнік фінансавага бюро рэгіёну Тыграй Даніэль Асефа і кіраўнік тыграйскага СМІ «Dimtsi Woyane» Абебе Асгэдам[76]. Таксама яны арыштавалі 9 вышэйшых членаў партыі, сярод якіх экс-спікер тыграйскага рэгіянальнага савета Кідусан Нега і экс-кіраўнік гандлёвага бюро рэгіёну Гебрэмедхін Тэвольдэ[77].
• 8 студзеня: Стала вядома пра спецаперацыю ў раёне Кола Тэмбеін, у выніку якой быў арыштаваны Себхат Нега, адзін з заснавальнікаў НФВТ і галоўны ідэолаг арганізацыі[78]. У ходзе мерапрыества былі таксама арыштаваныя два палкоўнікі тыграйскіх войскаў і жонка Себхата, а некалькі яго целаахоўнікаў і жанчына-актывістка НФВТ былі забітыя ў перастрэлцы з урадавай арміяй[79].
• 10 студзеня: У выніку спецаперацыі ў горных раёнах, эфіопскія ўзброеныя сілы арыштавалі 7 вышэйшых членаў НФВТ, сярод якіх Абай Велду, былы старшыня партыі (2012—2017) і былы прэзідэнт рэгіёну Тыграй (2010—2018), і Абрахам Тэкэзэ, былы віцэ-прэзідэнт рэгіёну Тыграй і былы міністр фінансаў Эфіопіі[80]. У ходзе спецаперацыі былі забітыя 15 паўстанцаў, сярод якіх генерал-маёр Ібрагім Абдулджэліл, што раней кіраваў аддзяленнем матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння эфіопскай арміі і перайшоў на бок НФВТ падчас канфлікту. Адначасова Europe External Programme with Africa (EEPA) заявіла, што бежанцы з Хітсата былі вымушаныя вярнуцца ў Эрытрэю. EEPA таксама распавяла пра лагер «Шымельба», які быў цалкам знішчаны, а людзі адтуль вярнуліся ў Эрытрэю[81].
• 13 студзеня: Падчас баявых дзеянняў забіты былы міністр замежных спраў Сеюм Месфін, былыя міністры федэральных спраў Абая Цэхае і Асмелаша Волдэсласі. Трое чыноўнікаў былі забітыя пасля адмовы здацца[82][83]. У дадатак былі затрыманыя яшчэ пяць членаў партыі НФВТ[84].
• 17 студзеня: Адбыліся ўзброеныя сутыкненні ў Дэбрэ-Абай і Ваджыраце. У апошнім, па паведамленнем паўстанцаў, у палон трапілі 30 эрытрэйскі вайскоўцаў[85]. Днём раней аб прысутнасці замежных войскаў у рэгіёне заяўлялі прадстаўнікі ААН[86].
• 18 студзеня: Калона ўрадавай арміі трапіла ў засаду паўстанцаў у раёне Сера, нясучы пры гэтым значныя страты. Байцамі НФВТ было знішчана 10 грузавікоў, 4 браневіка і 1 зенітная гармата. Разам з тым у Хамера адбылася масавая разня, падчас якой апалчэнцы Фано (народнасць амхара) забілі 92 мясцовых жыхароў, разрабавалі дамы, прадпрыемствы і склады для захоўвання прадуктаў[87].
• 21 студзеня: Спецыяльны прадстаўнік Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па пытанні аб сексуальным гвалце ва ўмовах канфлікту Праміла Патэна выказала «вялікую заклапочанасць» з нагоды заяў мужчын з Мэкэле, вымушаных гвалтаваць членаў сям’і. Яна выказа удзячнасць за расследаванні і даклады Эфіопскай камісіі па правах чалавека і гатоўнасць устаноў ААН аказваць падтрымку эфіопскім уладам у «папярэджанні магчымых парушэнняў і рэагаванні на іх»[88].
• 23 студзеня: Невядомая бежанка з Тыграя, апытаная агенцтвам Reuters, заявіла, што яе згвалтавалі пад пагрозай пісталета. Гвалтаўнік быў апрануты ва ўніформу ўрадавай арміі і казаў, што прэзерватыў не патрэбны. Супрацоўнікі гуманітарных арганізацый і лекары апісалі шматлікія паведамленні аб згвалтаваннях з боку апалчэння Фано і лаялістаў такіх гарадах, як Рав’ян, Вукра, Адыграт і Мэкэле[89]. EEPA, спасылаючыся на невядомага тыграйскага лекара, паведаміла, што ў гарадах Адва і Аксум салдаты Эфіопіі і нібыта нават Эрытрэі стралялі ў людзей, якія былі сведкамі згвалтаванняў або спрабавалі дапамагчы ахвярам. У выніку жыхары перасталі рэагаваць на крыкі жанчын аб дапамозе[90].
• 25 студзеня: Упраўленне Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па каардынацыі гуманітарных пытанняў паведаміла аб «трывожным росце колькасці паведамленняў аб сексуальных злачынствах у Тыграі»[91].
• 30 студзеня: У сваёй заяве Дэбрэцыан Гебрэмікаэль, лідар паўстанцаў, пацвердзіў паведамленні аб сексуальных злачынствах урадавай арміі[92].
• 31 студзеня: Філсан Абдулахі, федэральны міністр Эфіопіі па справах жанчын, дзяцей і моладзі, заявіў у адказ на згадванне Дэбрэцыана Гебрэмікаэля аб сексуальным гвалце падчас вайны ў Тыграі, што федэральны ўрад «праводзіць палітыку нулявой цярпімасці да любой формы сексуальнага гвалту», гэта значыць карае злачынцаў[93]. Для раследвання злачынстваў была створана спецыяльная група на чале з былым генеральным пракурорам Аданах Абібі[94].

Люты

• 1 лютага: «Аль-Джазіра» паведаміла, што сотні бежанцаў з Хітсата прыбылі ў Май-Айні, яшчэ адзін лагер для эрытрэйцаў. Сведка паведаміў AFP, што 26 або 27 бежанцаў былі вывезены ваеннымі ў невядомым кірунку.
• 2 лютага: Вярхоўны камісар Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па справах бежанцаў Філіпа Грандзі заявіў пасля візіту ў Эфіопію, што эрытрэйскія бежанцы «патрапілі пад крыжаваны агонь, былі выкрадзены і вымушаны вярнуцца ў Эрытрэю пад ціскам эрытрэйскі сіл». Паводле афіцыйнай ацэнцы ААН, лік зніклых без вестак бежанцаў складала 20 000 чалавек[95]. У сваю чаргу EEPA заявіла, што шасці маладым дзяўчатам з Мэкэле, згвалтаваным лаялістамі, пагражалі, каб тыя не паведамлялі пра здзейсненае і не звярталіся па медыцынскую дапамогу[96]. Муферыат Каміль, міністр міру Эфіопіі, дамовіўся з прадстаўнікамі Сусветнай харчовай праграмы дазволіць пашырэнне размеркавання прадуктаў харчавання ў рэгіёне Тыграй, дазволіўшы доступ 25 міжнародным структурам і арганізацыям, у той час як яшчэ 49 чакалі адабрэння[97].
• 7 лютага: Паведамлялася пра ўзмацненне замежных кантынгентаў у Тыграі, у тым ліку перакідцы механізаваных дывізій з Эрытрэі. У той жа час урадавыя сілы ажыццявілі некалькі рэйдаў на пазіцыі праціўніка. Нападам падвергнуліся такія гарады як Самрэ, Нэскегед і Карэм. У справаздачах федэральных уладаў за мінулы тыдзень загінула трое байцоў: палкоўнік Кедзір Бэкэле і сяржанты Зекарыс Гошу і Хусен, усе з 25-й дывізіі Узброены сіл Эфіопіі[98].
• 14 лютага: Адбыліся жорсткія баі паміж эфіопскай арміяй і сіламі НФВТ побач Самрэ. Паўстанцы сцвярджалі, што 32-я дывізія федэральных войск была «знішчана»[99].
• 15 лютага: Тыграйскія апалчэнцы адваёўваюць Самрэ, Гіет і Майкінеталь. У гэты ж час урадавая армія прыступае да пабудовы абарончых збудаванняў вакол Мэкэле[100]. Адначасова «Бі-бі-сі Ньюс» паведаміла, што лекар і актывістка за правы жанчын сумесна зарэгістравалі 200 дзяўчынак ва ўзросце да 18 гадоў, якія сведчалі аб тым, што яны сталі ахвярамі згвалтавання ў медыцынскіх цэнтрах і бальніцах Мэкэле. 18-гадовая школьніца, апытаная журналістамі, распавяла, як яна перажыла спробу згвалтавання, але нападнік тройчы стрэліў ёй у руку, прымусіўшы лекара ампутаваць яе, калі тая пазней прыбыла ў бальніцу[101].
• 16 лютага: Адбыліся ўзброеныя сутыкнення ў гарадах Шыр і Ваджырат, а Самрэ і Гіет падвяргліся паветраным бамбаванням ВПС Эфіопіі. У НФВТ заявілі, што збілі два самалёта праціўніка[102].
• 18 лютага: Сілы НФВТ засяродзіліся на наступленні ў раёне населеных пунктаў Тэмбейн, Ады-Хіла і Джувамарэ. Паводле заяваў прадстаўнікоў партыі, у выніку баявых дзеянняў тыграйскія войскі захапілі 5 танкаў, 22 вайсковыя аўтамабілі, 177 ракетных снарадаў РСЗА і некалькі артылерыйскіх гармат эфіопскай федэральнай арміі. Са слоў прэс-сакратара паўстанцаў Гетачэў Рэда, эфіопская армія страціла ў тыднёвых баях з НФВТ звыш за 500 чалавек забітымі і больш за 200 чалавек параненымі[103].
• 19 лютага: НФВТ выказаў сваё жаданне правесці мірныя перамовы, абвясціўшы восем папярэдніх умоў[104].
• 20 лютага: У распаўсюджаных паведамленнях EEPA гаворыцца, што ў раёне Гіета, у вёсцы Хісрэт, адбылося масавае забойства больш за 100 мірных жыхароў. Злачынства здзейснена пасля масіраванага контрнаступлення НФВТ. Кадры з месца падзей паказваюцт трупы маладых людзей, якія былі забітыя, і шакаваных жанчын. Меркавана злачынцамі былі байцы ўрадавай арміі[105]. У той жа дзень Нацыянальны кангрэс Вялікага Тыграя, Партыя незалежнасці Тыграя і Сальсай Веане Тыграй апублікавалі шэсць патрабаванняў да міжнароднай супольнасці, звязаных з мірным працэсам па ваеннаму канфлікту[106].
• 21 лютага: Праваабарончая арганізацыя «Себ Хідры» падтрымла патрабаванні мірнага працэсу ад трох тыграйскіх партый, а таксама дадаткова запатрабавала размяшчэння міратворчых сіл ААН па назіранні за выкананнем правоў чалавека і падтрыманню міру і правядзення пад кіраўніцтвам ЮНЕСКА расследавання знішчэння культурнай спадчыны[107].
• 27 лютага: Па ўсяму Тыграю, асабліва ў цэнтральных раёнах, актывізаваліся баі[108].
• 28 лютага: Некалькі жанчыны з клініцы «Айдэр» у Мэкэле, былі згвалтаваны байцамі ўрадавай арміі па шляху з бібліятэкі ў свае спальні[109].

Сакавік

• 2 сакавіка: Паводле EEPA, за папярэднія дні апалчэнцы Фано забілі 250 чалавек блізу Хамеры[110].
• 4 сакавіка: НФВТ заявіў аб адлюстраванні наступлення праціўніка ў раёне Алае, падчас чаго 640 байцоў арміі Эфіопіі загінулі і яшчэ 1000 атрымалі раненні рознай цяжкасці[111]. У той жа дзень эфіопіскі канвой трапіў на варожую міну ў раёне Май Мэгэльтэ. Быў падарваны адзін грузавік «Урал», 8 байцоў урадавай арміі загінулі і 9 паранены[112].
• 9 сакавіка: Пад націскам паўстанцаў войскі ўрада адступілі з Абій-Ады. У той жа час крыніцы ў НФВТ паведамлялі, што эрытрэйскія сілы, якія, як мяркуецца, дапамагаюць федэральным уладам, таксама пакінулі шэраг сваіх пазіцый, заняўшы новыя рубяжы ў гарах ля Адыграта, папярэдне канфіскаваўшы жывёлу і прадукты харчавання ў мясцовых жыхароў[113].
• 11 сакавіка: Паводле EEPA, адбылася разня ў горадзе Энкікумель, паміж Шырам і Эндабагунай, дзе больш за 100 маладых людзей былі пакараныя смерцю эфіопскімі і эрытрэйскімі войскамі[114].
• 14 сакавіка: Па дадзеных EEPA, салдаты федэральных войск расстралялі 5 грамадзянскіх асоб, забіўшы 3 з іх у горадзе Вукро. Па словах мясцовых жыхароў, гэтыя забойствы былі адказам на нядаўнія напады паўстанцаў[115].
• 23 сакавіка: Разгарнуліся баі за раён Негаш на ўсходзе Тыграя. Заходнія крыніцы паведамлялі аб разні ў вёсцы Тэка-Тэсфай ва Усходнім Тыграі, дзе дзесяткі мірных жыхароў былі нібыта забітыя эрытрэйскімі і эфіопскімі салдатамі[116]. У той жа дзень прэм’ер-міністр Эфіопіі Абій Ахмед Алі пацвердзіў, што эрытрэйскія войскі ўвайшлі ў Тыграй падчас ваеннага канфлікту[117].
• 24 сакавіка: EEPA паведаміла аб забойстве ўрадавай арміяй больш за 20 мірных жыхароў недалёка ад горада Фрэвейні. Як сцвярджалася, вайскоўцы выцягнулі мірных жыхароў з грамадскага аўтобуса і пасля пакаралі смерцю[118].
• 27 сакавіка: У Тыграй перакінуты дадатковыя сілы з Эрытрэі. Паведамлялася аб прыбыцці 37 грузавікоў з вайскоўцамі эрытрэйскіх узброеных ў раён Адыграта[119].

Красавік

• 5 красавіка: эрытрэйцы забілі 30 мірных жыхароў у Май Када на Усходзе Тыграя[120].
• 8 красавіка: EEPA паведаміла аб серыі масавых забойстваў, учыненых эрытрэйскімі і эфіопскімі войскамі, падчас якіх загінула больш за 230 мірных жыхароў[121].
• 12 красавіка: EEPA паведаміла аб серыі масавых забойстваў, за якія, меркавана, стаяць апалчэнцы Фано і федэральная армія. Было забіта больш за 330 мірных жыхароў[122].
• 15 красавіка: Марк Лаукок, намеснік Генеральнага сакратара ААН па гуманітарных пытаннях і каардынатар надзвычайнай дапамогі, паведаміў у справаздачы, што гуманітарная сітуацыя пагаршаецца. У той жа дзень у Офле каля Мэкэле зафіксаваныя 150 выпадкаў галоднай смерці[123].
• 16 красавіка: Эрытрэя ўпершыню публічна прызнала свой удзел у канфлікце. Міністр інфармацыі апублікаваў у Інтэрнэце ліст прадстаўніка Эрытрэі пры ААН, у якім пацвярджалася ваенная прысутнасць у Тыграі[124][125]. Акрамя таго, пастаянны прадстаўнік Эрытрэі Сафія Тэсфамарыям рэзка адмаўляла абвінавачванні ў згвалтаванні разам з іншымі злачынствамі[126].
• 19 красавіка: федэральная армія і яе саюзнікі пачалі наступленне на паўстанцаў у Цэнтральным Тыграі на поўдзень ад Шыра.
• 20 красавіка: паведамлялася аб баявых дзеяннях у цэнтральнай і паўночна-заходняй частках Тыграя. Акрамя таго, сіламі НФВТ каля Гуі быў збіты верталёт Мі-35, падчас чаго загінуў высокапастаўлены ваенны[127].

Май

• 1 мая: урад абвясціў НФВТ тэрарыстычнай групоўкай[128].
• 6 мая: кіраўнік пераходнага ўрада Тыграя Мулу Нега быў заменены Абрахамам Белаем[129].
• 30 мая: эфіопскія пратэстоўцы выйшлі на вуліцы Адыс-Абебы ў знак пратэсту супраць міжнароднага ўмяшання ў канфлікт[130]. У мітынгу ўзялі ўдзел больш за 10 000 чалавек[131]. Пратэстоўцы асудзілі ўмяшанне ЗША і іншых замежных сіл[132].

Чэрвень

• 1 чэрвеня: Сусветная харчовая праграма ААН папярэдзіла, што па меншай меры 90 адсоткаў насельніцтва ў ахопленым вайной рэгіёне востра маюць патрэбу ў харчовай дапамогі[133]. Па словах галоўнага каардынатара надзвычайнай дапамогі ААН Марка Лаукока, калі дапамога не будзе павялічана ў бліжэйшыя два месяцы, паўстане небяспечны рызыка недахопу харчавання[134].
• 2 чэрвеня: Вялікабрытанія настойліва заклікала ўсе бакі канфлікту абвясціць аб спыненні агню, каб палегчыць гуманітарны доступ і пазбегнуць голаду ў рэгіёне[135].
• 3 чэрвеня: эрытрэйскія войскі, пасля афіцыйнага запыту ўрада Эфіопіі, пачалі вывад сваіх сіл з Тыграя[136]. Тым часам федэральныя ўлады праігнаравалі міжнародныя заклікі да спынення агню, заявіўшы, што армія завяршая аперацыі па ліквідацыі ўсёй узброенай апазіцыі[137].
• 18 чэрвеня: У пяць гадзін раніцы 3-я і 4-я арміі САТ ў Агбе і на ўсім шляху да Хагеры Салама перайшлі ў наступленне. Пазней да іх далучыліся сілы 1-й арміі[138].
• 21 чэрвеня: Тыграйцы атакавалі Адыграт і Вукро знішчыўшы ваенную тэхніку і захапіўшы ў палон некалькіх салдат, а затым адступілі[139][140].
• 22 чэрвеня: У ходзе аперацыі «Алула» паўстанцы падышлі да ўскраін Мэкэле. Яны сцвярджаюць, што 10 000 эфіопскіх салдат былі забітыя ў баях[141][142]. У той жа дзень у выніку авіяўдару ВПС Эфіопіі загінулі 64 мірных жыхары ў вёске Тагога (паўднёва-заходні Тыграй) і яшчэ 180 атрымалі раненні[143].
• 23 чэрвеня: Самалёт ВПС Эфіопіі Lockheed C-130 Hercules быў збіты недалёка ад Хіджета. Па словах відавочцаў, ён разбіўся прыкладна ў 15 мілях на поўдзень ад сталіцы Мэкэле[144][145].
• 24 чэрвеня: Трое супрацоўнікаў арганізацыі «Урачы без межаў» былі знойдзеныя мёртвымі пасля таго, як невядомыя іх выцягнулі з машыны. Сярод забітых супрацоўнікаў-каардынатар па надзвычайных сітуацыях Марыя Эрнандэс, памочнік каардынатара Ёханэс Халефам Рэда і дайвер Тэдрас Гебрэмарыям Гебрэміхаэль[146].
• 28 чэрвеня: Паўстанцы ўзялі Мэкэле. Улады Эфіопіі абвясцілі аб аднабаковым спыненні агню[147].
• 29 чэрвеня: Эрытрэйцы пакінулі Шыр, Аксум і Адву[148].

Ліпень

• 1 ліпеня: Мост, які ідзе праз раку Тэкезэ, быў разбураны[149].
• 2 ліпеня: Захопленых эфіопскіх салдат правялі парадам праз Мэкэле, каб пасадзіць у турму на поўнач ад горада[150].
• 6 ліпеня: паўстанцы абвясцілі аб мабілізацыі з мэтай адваёва Заходняга Тыграя ад Фано[151].
• 13 ліпеня: САТ ўзялі гарады Аламата і Карэм[152]. Пасля гэтага баевікі перасеклі раку Тэкэзэ і прасунуліся на захад, захапіўшы горад Май Цэбры[153].
• 17 ліпеня: тыграйцы вызвалілі каля 1000 палонных эфіопскіх вайскоўцаў[154].
• 20 ліпеня: рэгіянальныя сілы з Араміі, Сідамы, Самалі мабілізуюцца для падтрымкі федэральных войск у Тыграі[155]. У гэты час паўстанцы пачалі пачалі ўварванне ў рэгіён Афар[156][157].
• 22 ліпеня: Рэгіянальны ўрад Афара паведаміў, што 20 грамадзянскіх асоб былі забітыя ў выніку сутыкненняў паміж САТ і ўрадавымі сіламі ў рэгіёне[158].

Жнівень

• 1 жніўня: прасоўванне САТ было спынена ў Волдыа[159].
• 4 жніўня: Махмуд Махамед, намеснік камандуючага афарскім спецназам, перайшоў на бок баевікоў[160].
• 5 жніўня: паўстанцы ўзялі горад Лалібела[161][162].
• 11 жніўня: САТ захопліваюць Вельдыю і Нэфас Мевчу ў рэгіёне Амхара[163].
• 15 жніўня: стала вядома, што паўстанцы кантралююць Дэбрэ-Зебіт, Нэфас-Мевча і Чэчаха, размешчаныя на галоўнай дарозе на ўсход ад Дэбрэ Табар[164].
• 16 жніўня: стала вядома, што Сілы абароны Тыграя кантралююць Секату[165].
• 18 жніўня: Сілы абароны Тыграя кантралююць Дэбрэ Табор[166].

Верасень

• 2 верасня: па выніках бою ў вёсцы Чэна загінулі 59 амхарскіх апалчэнцаў, якія падтрымлівалі дзейсныя ўлады краіны[167].
• 9 верасня: Урад Эфіопіі заявіў, што войскі мяцежнікаў сур’ёзна разбіты ў Афары. Прадстаўнік НФВТ Гетачэў Рэда выступіў з аспрэчаннем дадзенай заявы[168].
• 19 верасня: улады рэгіёну Амхара паведамілі, што Сілы абароны Тыграя забілі 600 мірных жыхароў у вёсцы Забеле[169].

Кастрычнік

• 8 кастрычніка: пачалося контрнаступленне ўрадавых сіл[170].
• 18 кастрычніка: паводле заявы прадстаўнікоў паўстанцаў, паветраным нападам падвергнулася тыграйская сталіца Мэкэле. У сваю чаргу федэральныя ўлады абверглі гэтую інфармацыю[171].
• 20 кастрычніка: эфіопскія ВПС правялі другую серыю авіяўдараў па Мэкэле[172].
• 22 кастрычніка: байцы Фано забілі прафесараў універсітэта Вало Бірхану Гідэй і Хайле Хабенам[173][174].
• 26 кастрычніка: апалчэнцы Фано здзейснілі расправу над вайскоўцамі-арома ў Дэсэ[175].
• 28 кастрычніка: ўлады аднаўляюць авіяналёты на Мэкэле[176].
• 30 кастрычніка: тыграйцы бяруць Дэсэ[177].
• 31 кастрычніка: паўстанцы захапілі горад Камбольча ў штаце Амхара, праз які праходзяць тры стратэгічныя аўтатрасы ў паўночна-ўсходняй частцы Эфіопіі[178].

Лістапад

• 1 лістапада: улады Эфіопіі паведамілі аб тым, што ў горадзе Камбольча прыхільнікамі руху НФВТ было пакарана больш за сто чалавек[179]. У той жа дзень сілы САТ злучыліся з атрадамі Арміі вызвалення арома[180].
• 2 лістапада: у сувязі з контрнаступленнем баевікоў, урад Эфіопіі аб’явіў надзвычайнае становішча тэрмінам на шэсць месяцаў[181].
• 5 лістапада: дзевяць антыўрадавых груповак, у тым ліку НФВТ, утвараюць Аб’яднаны фронт эфіопскіх федэралісцкіх і канфедэралісцкіх сіл.
• 11 лістапада: у СМІ паведамлялася, што паўстанцы вядуць актыўнае прасоўванне ў бок Адыс-Абебы[182].
• 16 лістапада: САТ заявілі, што ўзялі пад свой кантроль гарады Атае і Сенбет у зоне Аромія ў рэгіёне Амхара[183].
• 20 лістапада: баевікі САТ—ВАА бяруць Дэгала і Мехал Меда[184].
• 21 лістапада: мяцежныя сілы авалодалі Шэва Рабіт[185].
• 25 лістапада: апазіцыйныя войскі падышлі да Дэбрэ Сіне.
• 28 лістапада: спецназ рэгіёну Афар аднавіў кантроль над Чыфрай[186].

Снежань

• 1 снежня: улады адбілі ў САТ горад Лалібэла ў рэгіёне Амхара[187].
• 5 снежня: федэральныя сілы заявілі аб узяцці Дэсэ і Камболчы[188].
• 12 снежня: атрады, лаяльныя НФВТ, адбілі горад Лалібела[189].
• 17 снежня: урад Эфіопіі абвясціў, што федэральныя войскі цалкам кантралююць горад Вучале, размешчаны на поўнач ад Дэсэ.
• 18 снежня: стала вядома, што эфіопскія сілы ўзялі горад Волдзія. У гэты час НФВТ пачаў наступленне лч Абалы, невялікага гарадка на мяжы Тыграя і Афара.
• 20 снежня: Гетачэў Рэда абвясціў, што тыграйскіх сілы сыходзяць з некалькіх раёнаў Амхара і Афара і адступаюць у Тыграй[190].
• 22 снежня: урадавыя войскі захапілі Аламату[191].

2022

Студзень

• 7 студзеня: у выніку авіяўдару федэральных ВПС па лагеры бежанцаў у горадзе Дэдэбіт загінула 56 чалавек[192].
• 10 студзеня: 7 чалавек, якія працавалі на мукамольным заводзе ў Май-Цэбры, загінулі падчас налёту беспілотнікаў. Таксама загінулі 16 аслоў[193].
• 11 студзеня: два чалавекі загінулі і дзясяткі атрымалі раненні ў выніку ўдару беспілотніка ў Хіване[193].

Люты

• 3 лютага: атрады НФВТ напалі на лагер эрытрэйскіх бежанцаў у Берхале, забіўшы па меншай меры пяць чалавек[194] і выкраўшы некалькі жанчын[195].

Сакавік

• 24 сакавіка: для пропуску гуманітарнай дапамогі бакі канфлікту дамовіліся аб спыненні агню[196][197].

Май

• 20 мая: НФВТ вызваліў з палону 4028 урадавых салдат[198].

Жнівень

• 24 жніўня: НФВТ абвінаваціў федэральныя ўлады Эфіопіі ў аднаўленні наступлення на іх пазіцыі. Паўстанцы вялі баі ў раёне гарадоў Фано і Вало супраць падраздзяленняў апалчэнцаў Амхара[199].

Верасень

• 1 верасня: Эфіопія і Эрытрэя абвясцілі аб наступленні на Паўночны Тыграй.
• 13 верасня: НФВТ заявіў, што Эрытрэя захапіла горад Шэрара[200].

Зноскі

1. ↑ В эфиопском штате Тыграй введено военное положение
2. ↑ Заявление генсека ООН о конфликте в Тыграі
3. ↑
   Tigray crisis: Ethiopia carries out airstrikes - Abiy Ahmed
4. ↑
   Военные силы НФОТ атаковали объекты федеральных сил в Тыграі
5. ↑
   Парламент Эфиопии принял решение о создании временной администрации в Тыграі
6. ↑ Брифинг МИД Эфиопии для иностранных резидентов в Аддис-Абебе об операции в Тыграі
7. ↑ Премьер-министр сообщил о применении беспилотников Архівавана 13 лістапада 2020.
8. ↑ Нацбанк Эфиопии закрыл все банки в Тыграе
9. ↑ Президент региона Тыграй считает, что переговоры это хорошо Архівавана 8 лістапада 2020.
10. ↑ Эфиопские власти обвинили НФОТ в использовании ополченцев младше 18 лет
11. ↑ Эфиопское правительство заявило о контроле над новыми территориями на западе Тыграя
12. ↑ Заявление пресс-службы НФОТ 09.11.2020
13. ↑ 11 выживших эфиопских полицейских рассказали о нападении НФОТ Архівавана 7 мая 2021.
14. ↑ Правительство Эфиопии назвало условия для переговоров с Тыграем
15. ↑ Эфиопия нанесла удары по складам вооружений в Тыграі
16. ↑ Власти Тыграя объявили всеобщую мобилизацию
17. ↑ Ethiopia bombs Tigray arms depots, thousands flee fighting(англ.) . France 24 (11 лістапада 2020).
18. ↑ Эфиопия претендует на победу в Западном Тыграі
19. ↑ Эфиопия предъявит обвинения лидерам НФОТ
20. ↑ Тыграй объявил чрезвычайное положение
21. ↑ Полиция Аддис-Абебы изъяла 18 бомб и 700 единиц огнестрельного оружия
22. ↑ Эфиопия назначила нового лидера Тыграя
23. ↑ Эфиопское правительство обвиняется в военных преступлениях в Тыграі
24. ↑ Лидеры Тыграя пригрозили ударами по Эритрее
25. ↑ Тысячи эфиопов бегут от вооруженного конфликта в Судан
26. ↑ Ракеты, выпущенные из Эфиопии попали в столицу Эритреи
27. ↑ СМИ: на границе между Эритреей и штатом Тыграй идут бои // Anews, 16 ноября 2020
28. ↑ Эфиопская армия заявляет о захвате стратегического города в неспокойном регионе
29. ↑ Премьер-министр Эфиопии предупреждает силы Тиграя, что крайний срок истек
30. ↑ Правительственные войска Эфиопии одержали ряд побед на западе и востоке Тыграя
31. ↑ Paravicini, Giulia. Ethiopian troops push for regional capital, rebels promise ‘hell’(англ.) , Reuters (18 лістапада 2020).
32. ↑ Latest update on the war in Ethiopia : Defense Chief of Staff speaks(нявызн.) . Borkena Ethiopian News (19 лістапада 2020).
33. ↑ Лидер Тыграя заявил о контроле над Аксумом
34. ↑ Заявление пресс-службы НФОТ от 19.11.2020
35. ↑ Тыграйские силы обстреляли ракетами столицу эфиопского региона
36. ↑ Эфиопское правительство заявило о взятии федеральными силами двух городов в Тыграі
37. ↑ Тыграйские повстанцы заявили о 9 гражданских, погибших в результате эфиопской атаки
38. ↑ Ethiopia bombs university in a civil conflict that shows no signs of ending(нявызн.) . www.abc.net.au (20 лістапада 2020).
39. ↑ CNN, Bethlehem Feleke and Zamira Rahim. Several injured in airstrikes on Tigray capital, humanitarian source says (нявызн.). CNN.
40. ↑ Ethiopian government on Saturday announced the capture of cities from Tigray People’s Liberation Front (TPLF) fighters in different directions across the restive Tigray regional state.
41. ↑ Эфиопские повстанцы обстреляли ракетами Эритрею
42. ↑ Rockets target in Eritrean capital
43. ↑ Ethiopian government says its forces have taken town around 100 km from Tigray capital
44. ↑ Премьер-министр Эфиопии выдвинул ультиматум Тыграю
45. ↑ Ethiopian breaking news
46. ↑ Правительственные войска Эфиопии окружают столицу Тыграя // ТАСС, 23 ноября 2020
47. ↑ «Последний шанс»: Эфиопия движется к гражданской войне // Газета.ру, Алексей Поплавский, 23 ноября 2020
48. ↑ Заявление тыграйского бюро по связям с общественностью от 23.11.2020
49. ↑ Ethiopia Breaking News
50. ↑ Ethiopian army launches final phase of Tigray operation
51. ↑ Tigray leaders promise fight to death
52. ↑ Ethiopia bombardment Tigray
53. ↑ Ethiopia conflict
54. ↑ Ethiopian prime minister announces military operation in Tigray
55. ↑ Tigray leader says about fighting with ethiopian government
56. ↑ Tigray forces shot down ethiopian military plane
57. ↑
58. ↑ Tigray executive surrenders
59. ↑ End of fighting in rebel Tigray region
60. ↑ Премьер-министр Эфиопии выдвинул ультиматум Тыграю
61. ↑ Ethiopia: Arrest warrants issued for ex-police officers
62. ↑ Ethiopia says there are tigrayan fighters not yet defeated after conflict
63. ↑ Aid group staffer killed in Tigray
64. ↑
65. ↑ Sudan officers ambushed by Ethiopian forces
66. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 50 – 09 January 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (9 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 8 студзеня 2021. Праверана 9 студзеня 2021.
67. ↑ [https:https://www.sudanspost.com/ethiopias-debretsion-seeking-refuge-in-juba-official-confirms/ Ethiopia’s Debretsion ‘seeking refuge’ in Juba – official confirms]
68. ↑ Суданские военный отбили атаку эфиопских ополченцев на своей государственной границе // Аргументы недели, 19 декабря 2020
69. ↑ War in Tigray ongoing – TPLF belies Ethiopia govt(англ.) , Africa News (23 снежня 2020).
70. ↑ Sudan, Ethiopia hold border talks; area near Tigray contested(англ.) , Agence France-Presse (22 снежня 2020).
71. ↑ EEPA Report on the Horn of Africa Situation December 31 - IDN-InDepthNews Analysis That Matters (нявызн.). www.indepthnews.net.
72. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 42 - 2 January 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa..
73. ↑ Situation Report EEPA Horn No. 44 - 3 January 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa.
74. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 45 – 4 January 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (4 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2021.
75. ↑ Ethiopia - Tigray Region Humanitarian Update Situation Report, 6 January 2021 - Ethiopia(англ.) . ReliefWeb.
76. ↑
77. ↑
78. ↑
79. ↑
80. ↑
81. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 51 – 10 January 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (10 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 11 студзеня 2021. Праверана 11 студзеня 2021.
82. ↑ Tigray: Ethiopian army kills ex-Foreign Minister Seyoum Mesfin (нявызн.), msn.com, Al Jazeera (January 13, 2021).
83. ↑ Former Ethiopian FM, 3 others killed in shootout. (нявызн.).
84. ↑ Ethiopia says ex-foreign minister killed by military after refusing to surrender. (нявызн.).
85. ↑ https://www.eepa.be//wp-content/uploads/2020/11/Situation-Report-EEPA-Horn-No.-59-18-January-2021.pdf
86. ↑ Situation Report EEPA Horn No. 57 - 16 January 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa.
87. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 60 - 19 January 2021 (Europe External Programme with Africa)
88. ↑ United Nations Special Representative of the Secretary-General on Sexual Violence in Conflict, Ms. Pramila Patten, urges all parties to prohibit the use of sexual violence and cease hostilities in the Tigray region of Ethiopia (нявызн.). United Nations (21 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2021.
89. ↑ ‘Choose - I kill you or rape you’: abuse accusations surge in Ethiopia’s war (нявызн.) (23 студзеня 2021).
90. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 73 – 1 February 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (31 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2021.
91. ↑ Ethiopia - Tigray Region Humanitarian Update – Situation Report Last updated: 25 Jan 2021 (нявызн.) (недаступная спасылка). United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (25 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 20 лютага 2021. Праверана 3 лютага 2021.
92. ↑ Dr. Debretsion Gebremichael’s Statement, 30 January 2021 (нявызн.). Eritrea Hub (31 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2021.
93. ↑ Removed leader of Ethiopia’s Tigray promises ‘resistance’: Audio (нявызн.) (31 студзеня 2021).
94. ↑ Joint taskforce established to investigate raised concern over violence against women in Tigray (нявызн.) (31 студзеня 2021).
95. ↑ Ethiopia: UN says 20,000 refugees missing in Tigray (нявызн.) (2 лютага 2020).
96. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 73 – 1 February 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (31 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2021.
97. ↑ Ethiopian Red Cross says 80 percent of Tigray cut off from aid (нявызн.) (10 лютага 2021).
98. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 79 – 8 February 2021 (нявызн.). EEPA (8 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 8 лютага 2021. Праверана 8 лютага 2021.
99. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 84 – 15 February 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (14 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 14 лютага 2021.
100. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 85 – 16 February 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (16 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 16 лютага 2021.
101. ↑ Ethiopia’s Tigray crisis: ‘I lost my hand when a soldier tried to rape me’ (нявызн.) (15 лютага 2021).
102. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 86 – 17 February 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (17 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 17 лютага 2021.
103. ↑ Ethiopia: TPLF claims killing hundreds of government troops
104. ↑ Tigray government lays out its terms for peace (нявызн.). Eritrea Hub (19 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2021.
105. ↑ Tigray government lays out its terms for peace (нявызн.). Eritrea Hub (19 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2021.
106. ↑ Three Tigray political parties issue demands (нявызн.). Tghat (20 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 21 лютага 2021.
107. ↑ Seb-Hidri Tigray press release on the war on Tigray (нявызн.). Tghat (21 лютага 2020). Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2020.
108. ↑ Ethiopia – Tigray Region Humanitarian Update – Situation Report Last updated: 28 Feb 2021 (нявызн.). United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (28 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 28 лютага 2021.
109. ↑ Financial Times, AFP translators arrested in Ethiopia’s Tigray region (нявызн.) (1 сакавіка 2021).
110. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 96 – 03 March 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (3 сакавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 3 сакавіка 2021.
111. ↑ Tigray Intercept
112. ↑ Part 4: Its said on March 4, an ENDF convoy consisting of a few Urals was travelling to loot a location in May Megelta area. One Ural was destroyed in a landmine/IED planted by the TDF resulting in 8 ENDF killed and 9 wounded and the convoy turning back
113. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 100 – 10 March 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (10 сакавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2021.
114. ↑ Situation Report EEPA Horn No. 102 12 March 2021
115. ↑ Situation Report EEPA Horn No.103 15 March 2021
116. ↑ Situation Report EEPA Horn No. 110 24 March 2021
117. ↑ ethiopian pm confirms eritrean troops entered tigray during recent conflict
118. ↑ EEPA No. 111 – 25 March 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (25 сакавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 24 сакавіка 2021.
119. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 114 – 29 March 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (29 сакавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 29 сакавіка 2021.
120. ↑ Twitter message by BeniamTewolde, message No. 1381284866273255425 . Beniam Tewolde is mechanical engineer and staff of Grand Valley State University in the USA.
121. ↑ EEPA No. 123 – 9 April 2021 (нявызн.). Europe External Programme with Africa (9 красавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 9 красавіка 2021.
122. ↑ https://www.eepa.be//wp-content/uploads/2020/11/Situation-Report-EEPA-Horn-No.-125-13-April-2021.pdf
123. ↑ Breaking: Report received by the UN ‘just this morning’ reveals 150 people died of hunger in Tigray; Eritrean forces, Amhara region authorities restricting humanitarian access (нявызн.) (15 красавіка 2021).
124. ↑ Eritrea admits presence in Ethiopia’s Tigray, tells U.N. withdrawing. (нявызн.).
125. ↑ Eritrea confirms its troops are fighting in Ethiopia’s Tigray. (нявызн.).
126. ↑ Eritrea Admits Presence in Ethiopia’s Tigray, Tells U.N. Withdrawing. (нявызн.).
127. ↑ https://www.eepa.be//wp-content/uploads/2020/11/Situation-Report-EEPA-Horn-No.-131-21-April-2021.docx.pdf
128. ↑ Ethiopia to designate TPLF, OLF-Shene as ‘terror’ groups(англ.) . www.aljazeera.com.
129. ↑ Ethiopia replaces head of interim gov’t in war-wracked Tigray(англ.) . www.aljazeera.com.
130. ↑ Ethiopia: Rallies denounce ‘Western intervention’ over Tigray. (нявызн.).
131. ↑ Ethiopians denounce US at pro-government rally in Addis Ababa. (нявызн.).
132. ↑ Ethiopians Protest US Sanctions Over Brutal Tigray War. (нявызн.).
133. ↑ Over 90 percent of people in war-hit Tigray need food aid. (нявызн.).
134. ↑ Ethiopia: UN warns 90% of people in Tigray need food aid. (нявызн.).
135. ↑ Calls grow for Ethiopia to declare ceasefire in Tigray to allow aid. (нявызн.).
136. ↑ Ethiopian Government Says Eritrea Withdrawing Forces From Tigray. (нявызн.).
137. ↑ Ethiopia rejects calls for ceasefire in Tigray, claiming victory is near. (нявызн.).
138. ↑ The 4th, 3rd and 1st armies of the TDF continue to destroy units after units of Abiy Ahmed’s army for a third day in a row. Obviously, a criminal army whose sole vocation is killing innocent children and unarmed mothers has proved no match for the heros and heroines of the TDF
139. ↑ Ethiopia strike on Tigray market targeted rebels: army (нявызн.). France 24 (24 чэрвеня 2021). Праверана 25 June 2021.
140. ↑ Ethiopia’s Tigray crisis: Heavy fighting reported (нявызн.) (22 чэрвеня 2021). Праверана 25 June 2021.
141. ↑ https://www.eepa.be//wp-content/uploads/2020/11/Situation-Report-EEPA-Horn-No.-173-23-June-2021-1.pdf
142. ↑ https://www.eepa.be//wp-content/uploads/2020/11/Situation-Report-EEPA-Horn-No.-174-24-June-2021.docx.pdf
143. ↑ Scores killed in Ethiopian airstrike on Tigray market (нявызн.). the Guardian (24 чэрвеня 2021). Праверана 25 June 2021.
144. ↑ اثيوبيا: إسقاط طائرة عسكرية من طراز C-130 جنوب أقليم تغراي (нявызн.) (23 чэрвеня 2021). Праверана 25 June 2021.
145. ↑ Dozens Killed in Market Airstrike in Ethiopia, Officials Say. (нявызн.).
146. ↑ https://www.doctorswithoutborders.org/what-we-do/news-stories/news/ethiopia-three-msf-staff-killed-attack
147. ↑ Ethiopia’s Tigray conflict: Unilateral ceasefire declared (нявызн.) (28 June 2021).
148. ↑ Eritrean forces withdraw from key towns in Ethiopia’s Tigray(англ.) . AP NEWS (29 чэрвеня 2021).
149. ↑ Bridge on Tekeze River in Ethiopia’s Tigray destroyed - aid group (нявызн.) (1 July 2021).
150. ↑ After Sudden Defeat, Captured Ethiopian Soldiers Are Marched to Prison (нявызн.) (2 July 2021).
151. ↑ Burke, Jason. Tigray forces mobilise against militias from neighbouring province(англ.) . The Guardian (6 ліпеня 2021).
152. ↑ Rebel forces in Ethiopia’s Tigray region launch new offensive(англ.) . France 24 (13 ліпеня 2021).
153. ↑ Mersie, Ayenat. Ethiopia: Tigray forces push south as Amhara militias mobilise (нявызн.). Reuters (13 ліпеня 2021).
154. ↑ Ethiopia’s Tigray forces say they freed 1,000 captured soldiers (нявызн.) (17 July 2021).
155. ↑ Ethiopia: Fear Tigray conflict could trigger all-out war (нявызн.) (20 July 2021).
156. ↑ Ethiopia’s Tigray forces enter neighboring Afar region, Afar says (нявызн.) (20 July 2021).
157. ↑ https://t.me/EthiopiaMap/206
158. ↑ Heavy fighting kills 20 in region bordering Tigray: official (нявызн.) (22 July 2021).
159. ↑ Ethiopia Map twitter account (@mapethiopia), 4 August 2021: “Since the end of July the TDF are in control of Muja and Kulmesk. There’s also claims that the TDF went as far south as Gashena but we haven’t confirmed that. Hoping to get more information soon.”
160. ↑ Tigray Television, 4 August 2021: Deputy Commander of Afar Special Forces has joined TDF
161. ↑ Tigrayan forces take control of Ethiopian town Lalibela, a UN World Heritage Site - eyewitnesses (нявызн.). Reuters (5 жніўня 2021).
162. ↑ Lalibela: Ethiopia’s Tigray rebels take Unesco world heritage town (нявызн.). bbc.com (5 жніўня 2021).
163. ↑ Tigray forces defiant in face of Ethiopia call-up (нявызн.). Nile Post (12 жніўня 2021).
164. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 200 – 16 August 2021 Europe External Programme with Africa
165. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 201 – 17 August 2021 Europe External Programme with Africa
166. ↑ Situation Report EEPA HORN No. 202 – 19 August 2021 Europe External Programme with Africa
167. ↑ Associated Press, 10 September 2021: At scene of Ethiopia’s new killings, some fight, some flee
168. ↑ Ethiopia says Tigrayan forces beaten in Afar, Tigrayans say they redeployed(англ.) . Reuters (9 верасня 2021).
169. ↑ Voice of America (Amharic), 20 September 2021: ቆቦ ውስጥ ስድስት መቶ ሰው እንደተገደለ ነዋሪዎች ተናገሩ
170. ↑ Aboudouh, Ahmed. Fears for humanitarian crisis engulfing Tigray as Abiy Ahmed launches make or break war(англ.) , The Independent (16 October 2021).
171. ↑ Aboudouh, Ahmed. Tigray forces say air strikes hit Ethiopia’s Mekelle, government denies(англ.) , Reuters (18 October 2021).
172. ↑ The New Arab, 20 October: Ethiopia’s Tigray region capital Mekelle hit by airstrike for second time in week
173. ↑ Cocotbol News, 23 October 2021: Kaleab Belay Nega Архівавана 25 кастрычніка 2021.
174. ↑ TGHAT, A compilation of the verified list of civilian victims from different sources Архівавана 29 кастрычніка 2021.
175. ↑ Mereja, 26 October 2021: ከ10 በላይ የኦሮሞ ጦር መኮንኖች በአማራ ልዩና ፋኖ ተረሸኑ። ልክ እንደ ኮ/ል መንግስቱ መጨረሻ ጊዜያቶች ጦሩን ማን እንደሚመራው ሁሉ ለማወቅ ያስቸግራል ተባለ።
176. ↑ В результате удара ВВС Эфиопии по целям в столице Тыграя погибли 10 человек
177. ↑ https://www.theguardian.com/world/2021/oct/30/ethiopia-tigrayan-forces-seize-strategic-town-in-amhara-region
178. ↑ Повстанцы Тыграя заявили, что захватили город на севере Эфиопии (нявызн.). ТАСС.
179. ↑ В Эфиопии повстанцы убили более ста жителей захваченного города(руск.) . РИА Новости (1 лістапада 2021).
180. ↑ Ethiopia government says Tigray forces killed 100 youths in key town (нявызн.) (1 November 2021).
181. ↑ Ethiopia declares nationwide state of emergency (нявызн.) (2 November 2021).
182. ↑ Moneycentral, 10 November 2021: Dangote Cement’s $500m Ethiopia Plant at Risk as War Escalates
183. ↑ Etiopia: forze tigrine annunciano la presa delle città di Ataye e Senbete, nella regione degli Amara(італ.)  (16 лістапада 2021).
184. ↑ Etiopia. Abiy resiste grazie alle milizie Afarine fedeli al regime e un uso intelligente di raid aerei da parte dell’aviazione militare federale(італ.)  (20 лістапада 2021).
185. ↑ says, Aba Solan. Shewa Robit: Tigray forces and OLA capture Shewa Robit town of Amhara region – Kichuu(нявызн.)  (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 22 лістапада 2021. Праверана 22 лістапада 2021.
186. ↑ Ethiopian gov’t forces in control of Chifra: State media (нявызн.) (28 лістапада 2021).
187. ↑ Армия Эфиопии отбила у повстанцев город, включенный в список ЮНЕСКО (нявызн.). Интерфакс (1 снежня 2021). Праверана 2 снежня 2021.
188. ↑ Presse, AFP-Agence France. Ethiopia Govt Claims Recapture Of Key Towns Dessie, Kombolcha(нявызн.) . www.barrons.com.
189. ↑ Reuters. Witnesses say Tigrayan forces in Ethiopia retook Lalibela, UN Heritage site(англ.) , Reuters (12 снежня 2021).
190. ↑ TPLF rebels announce retreat towards Ethiopia’s Tigray(нявызн.) . news.yahoo.com.
191. ↑ Эфиопские войска взяли с боем крупный город на территории штата Тыграй (нявызн.). ТАСС.
192. ↑ Aid workers say Ethiopia air strike in northwest Tigray killed 56 people (нявызн.). Reuters (8 студзеня 2022).
193. 1 2 Drone strikes kill 19 in Ethiopia’s Tigray: aid workers, doctor(нявызн.) . The Guardian Nigeria News (11 студзеня 2022).
194. ↑ Protection in Danger Monthly News Brief February 2022 - World(англ.) . ReliefWeb.
195. ↑ Attack on Ethiopia refugee camp kills five, displaces thousands: UN(англ.) . France 24 (18 лютага 2022).
196. ↑ Tigray rebels observe government truce, paving way for urgent aid(англ.) . RFI (25 сакавіка 2022).
197. ↑ Tigray rebels agree to ‘cessation of hostilities’(англ.) . France 24 (25 сакавіка 2022).
198. ↑ Ethiopia’s Tigray forces announce release of 4,000 army POWs(англ.) . AP NEWS (20 мая 2022).
199. ↑ Повстанцы Тыграя обвинили власти Эфиопии в возобновлении боевых действий на севере страны(руск.) . ТАСС.
200. ↑ Reuters. Tigrayan forces in Ethiopia say Eritrea launches offensive over border (нявызн.), Reuters (20 верасня 2022). Праверана 24 верасня 2022.

Тэмы гэтай старонкі (3):
Катэгорыя·Тыграйскі канфлікт
Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы
Катэгорыя·Храналогіі