wd wp Пошук:
    ⬜

    Паўночная Асеція

    У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Асеція. У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Аланія.

    Паўночная Асеція (ас.: Республикæ Цæгат Ирыстон — Алани, руск.: Республика Северная Осетия — Алания) — суб’ект Расійскай Федэрацыя, размешчаны на Паўночным Каўказе. Мяжуе з Інгушэціяй, Чачнёю Кабардзіна-Балкарыяй, Стаўрапольскім краем, Паўднёвай Асеціяй і Грузіяй.

    Нацыянальны склад: асеціны (62,7 %), рускія (23,2 %), інгушы (3 %), армяне (2,4 %), кумыкі (1,8 %), грузіны (1,5 %).

    Падзяляецца на 8 раёнаў:

    Буйнейшыя гарады: Уладзікаўказ, Маздок, Беслан, Алагір.

    Геаграфія

    Геаграфічнае становішча

    Выгляд на Каўказскі хрыбет

    Рэспубліка размешчана на паўночным схіле Вялікага Каўказа. Паўночную частку займаюць раўніны ды нізіны, пры прасоўваньні на поўдзень ландшафт становіцца гарыстым, пераходзячы ў Галоўны ці Водападзельны хрыбет Вялікага Каўказа. Найвышэйшая кропка — гара Казбек (5033 м). Рэспубліка мяжуе з Інгушэтыяй, Чачнёй, Кабардзіна-Балкарыяй, Стаўрапольскім краем, Паўднёвай Асеціяй і Грузіяй.

    Клімат

    Клімат у рэспубліцы лагодна кантынентальны. На Маздоцкай раўніне — засушлівы, частыя сухавеі; сярэдняя тэмпэратура студзеня −4,3 °C, ліпеня +24 °C, ападкаў 400—450 мм за год.

    Гісторыя

    Далучэнне да Расійскай імперыі

    Тэрыторыі, на якіх жылі асеціны, былі сярод першых на Паўночным Каўказе, што былі далучаныя да Расійскай імперыі ў 1774 годзе. Уладзікаўказ стаў першай расмйскай фартэцыяй у рэгіёне (заснаваны ў 1784 годзе). У XIX стагоддзі адбылося масавае перасяленне асецін з гор на раўніны ды ў наваколле Маздока.

    Савецкі час

    У 1921 годзе Асеція стала часткай Горскай Савецкай Рэспублікі, атрымаўшы статус аўтаномнай вобласці ў 1924 ды ў 1936 годзе была пераўтвораная ў Паўночна-Асецінскую Аўтаномную Савецкую Сацыялістычную Рэспубліку.

    Насельніцтва

    Насельніцтва рэспублікі на 2013 год — 706 123 чал., шчыльнасць — 88,41 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва — 64,3 % (2009). Паўночная Асеція з’яўляецца адным з самых густанаселеных суб’ектаў Расійскай Федэрацыі. Каля паловы насельніцтва рэспублікі (48 %) жыве ва Уладзікаўказе. Нацыянальны склад: асеціны (68,2 %), рускія (20,8 %), інгушы (3,2 %), армяне (2,3 %), кумыкі (2,3 %), грузіны (1,3 %)[5][6][7].

    Населеныя пункты

    Населеныя пункты з колькасцю жыхароў больш за 5 тысяч
    на 1 студзеня 2009 года
    Уладзікаўказ ▼312,4 Міхайлаўскае 10,3 (2003)
    Маздок ▼40,4 Чармен 8,4 (2003)
    Беслан ▲36,2 Кізляр 8,4 (2003)
    Алагір ▼19,5 Архонская 7,9 (2003)
    Ардон ▲17,0 Камбілееўскае 7,6 (2003)
    Завадскі ▲15,4 Гізель 7,1 (2003)
    Эльхотава 12,2 (2003) Чыкола 7,0 (2003)
    Нагір 11,3 (2003) Змейская 6,4 (2003)
    Сунжа 11,3 (2003) Паўладольская 5,7 (2003)
    Дыгора ▼10,7 Лукаўская 5,2 (2003)
    Акцябрскае 10,6 (2003) Майскае 5,1 (2003)

    Сімволіка

    Вядомыя асобы

    Гл. таксама

    Зноскі

    1. ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2016 года и в среднем за 2015 год (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 27 сакавіка 2016. Праверана 27 сакавіка 2016.
    2. ↑ Валавы рэгіянальны прадукт па суб’ектах Расійскай Федэрацыі ў 1998-2014гг.(руск.)  (xls). Расстат.
    3. ↑ Вячаслаў Бітараў прызначаны ЧВА главы Паўночнай Асеціі
    4. ↑ Біяграфія Таймураза Тускаева
    5. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab7.xls Архівавана 20 кастрычніка 2017.
    6. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/results2.html Архівавана 9 снежня 2021.
    7. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Materials/doklad2.rar Архівавана 18 кастрычніка 2012.

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Катэгорыя·Старонкі з некарэктным фарматаваннем у шаблонах
    Катэгорыя·Іншыя значэнні: старонка не існуе
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Асеція
    Катэгорыя·Паўночная Асеція