«Мы ідзём шыро́кімі паля́мі» (руск.: Мы идём широкими полями), «Мы ідзём.» (руск.: Мы идем.)[1] — марш Расейскай вызваленчай арміі, якая ваявала на баку Нямеччыны за вызваленне Расеі ад бальшавізму. Тэкст напісаў Анатолій Флаўмэ (пад псеўданімам А. Флораў) у чэрвені 1943 года, аўтар музыкі — Міхаіл Давыдаў[2]. Песня была запісаная на кружэлку ў Берліне ў аддзеле прапаганды «Вінеце» нямецкага Міністэрства прапаганды[2]. Песня таксама вядомая як «Марш РВА» (руск.: Марш РОА)[3][4] ды «Гімн РВА» (руск.: Гимн РОА)[5].
Флаўмэ, сям’я якога эмігравала з Расеі ў Латвію пасля Грамадзянскай вайны, навучаўся на філалагічным факультэце Латвійскага ўніверсітэта, быў удзельнікам студэнцкага таварыства «Рутэніі». У аснову маршу РВА ён паклаў свой верш «Той, хто верны нашаму дэвізу» (руск.: Тот, кто верен нашему девизу)[6], апублікаваны ў Рызе ў 1939 годзе ў паэтычным зборніку «Сьпеўнік Рутэніі» (руск.: Тот, кто верен нашему девизу)[7]. Паводле гісторыка Барыса Раўдзіна, песня ў паэтычным і зместавым плане лепшая за больш раннія маршы расейскіх калябарацыяністаў[8].
Немцы распаўсюджвалі тэкст маршу на ўлётках і плакатах[2]. У зборніку «Сьпеўніку добраахвотніка» (руск.: Песенник добровольца), выдадзеным у 1943 годзе ў Нарве, былі апублікаваныя ноты[9]. Упершыню песня прагучала 22 жніўня 1943 года на пскоўскім радыё падчас параду, у якім удзельнічала першая гвардзейская брыгада РВА[10]. Дзеяч Народна-працоўнага саюзу Расціслаў Палчанінаў, які наведаў акупаваны Пскоў у 1943 годзе, успамінаў, што пасля прыезду ў мястэчка генерала Уласава мясцовы радыёвузел штодзень граў марш РВА[11].
Пад канец 1944 году на старонках газеты РВА «Заря» (бел.: Заранак) была апублікаваная песня пад назвай «Мы идём…» (бел.: Мы ідзём)[12].
У 1945 годзе падчас Пражскага паўстання Першая дывізія РВА падняла бела-сіне-чырвоны сцяг, выступіўшы супраць Нямеччыны. У ейным маршы тады зьявіўся новы куплет:[13]
Мы идем, над нами флаг трехцветный, Льется песня по родным полям. Наш мотив подхватывают ветры И несут к московским куполам! |
Песню выконвалі хор «Валаам»[14], расейскі РСК-гурт «М.Д.П.», гурт «Садко».
Расейскі філосаф Ігар Чубайс у 2016 годзе казаў, што марш РВА яму «карцее слухаць яшчэ і яшчэ» (руск.: хочется слушать ещё и ещё)[15][16].
У мелодыі выразна адчуваецца савецкі ўплыў, акрамя таго, аўтар тэксту Анатолій Флаўмэ ўжывае слова «таварыш» (руск.: товарищ), звяртаючыся да слухача. У той жа час уласаўцы абяцаюць перамагчы «чырвоны гвалт» (руск.: красное насилье) і «будаваць новую Расею» (руск.: строить новую Россию). У тэксце адчуваецца фаталізм — згадваюцца «сціхнутыя пажарышчы» (руск.: тлеющих пажарищ), «грозныя бедствы» (руск.: грозных бедствий), «суровая вайна» (руск.: суровая война). Падчас напісання дадзенай песні Флаўмэ перапрацаваў адзін са сваіх даваенных вершаў[17]. Ніжэй прыведзеныя ўрыўкі з песьні і таго даваеннага верша.
Марш вперёд, железными рядами |
Что бы в жизни ни случилось с нами, — |
Аўтарам музыкі пазначаны Міхаіл Давыдаў, хаця гэта мелодыя папулярнай «Песні пра Радзіму» (руск.: Песня о Родине) Ісака Дунаеўскага т Васілія Лебедзева-Кумача («Шырака краіна мая родная…» (руск.: Широка страна моя родная…), 1936). Параўнаць таксама можна з «Песняй абаронцаў Масквы» (руск.: Песня защитников Москвы; 1941), яны блізкія тэкстам:[18]
Марш вперёд, железными рядами |
В атаку стальными рядами |
Мы идем широкими полями На восходе утренних лучей. Мы идем на бой с большевиками За свободу Родины своей. Прыпеўка: Марш вперед, железными рядами В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берет! Мы идем вдоль тлеющих пожарищ В годы грозных бедствий и войны... Приходи и ты к нам в полк, товарищ, Если любишь Родину, как мы. Скоро сломим красное насилье, Боевой закончится поход; Будет строить новую Россию Закалённый в бедствиях народ. Мы идем... Нам дальний путь не страшен, Не страшна суровая война: Крепко верим мы в победу нашу И твою, любимая страна. |
Мы идем широкими полями На восходе утренних лучей. Мы идем на бой с большевиками За свободу Родины своей. Прыпеўка: Марш вперед, железными рядами В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берет! Мы идем вдоль тлеющих пожарищ По развалинам родной страны. Приходи и ты к нам в полк, товарищ, Если любишь Родину, как мы. Мы идем, нам дальний путь не страшен, Не страшна суровая война. Твердо верим мы в победу нашу И твою, любимая страна. |
Мы идем широкими полями, На восходе утренних лучей. Мы идем на бой с большевиками За свободу Родины своей. Прыпеўка: Марш вперед, сплочёнными рядами, В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берет! Мы идем вдоль тлеющих пожарищ, В годы тяжких бедствий и войны. Приходи и ты к нам в полк, товарищ, Если любишь Родину, как мы. Мы идем, нам дальний путь не страшен, Не страшна суровая война, Твердо верим мы в победу нашу, И твою, любимая страна! Мы идем, над нами флаг трехцветный, Льется песня по родным полям. Наш напев подхватывают ветры И несут к московским куполам. |
Мы ідзём шырокімі палямі, На ўзыходзе зоркі залатой. Мы ідзём на бой з бальшавікамі, За свабоду земелькі сваёй. Прыпеўка: Марш напрад, жалезнымі радамі, На бой за родны край, за наш народ! Толькі вера рухае гарамі, Толькі сьмеласьць гарады бярэ! Мы ідзём ля сьціхнутых пажарышч Па руінах роднае зямлі. Прыходзь і ты ў полк да нас, таварыш, Колі любіш родны край, як мы. Мы ідзём, нам дальні шлях нястрашны, Не страшна суровая вайна. Цьвёрда верым мы ў свабоду нашу Ды тваю, любімая зямля. Мы ідзём са сьцягам трохкалёрным, Льлецца песьня пасярод палёў. Наш напеў бяруць вятры зімовы Ды нясуць да рускіх купалоў. |