Лета-літоўскія плямёны — плямёны, якія былі прамымі продкамі сучасных латышоў і літоўцаў. Тэрмін з’яўляецца ўмоўным і не быў саманазвай. Паводле даных гістарычнай дыялекталогіі, прабалцкая супольнасць гаворак існавала ўжо ў II-м тыс. да н.э., у канцы таго ж тысячагоддзя, як мяркуецца, яна падзялілася на 3 буйныя дыялектна-племянныя групоўкі: заходнюю, сярэдзінную (усходнюю), дняпроўскую.
У раннім сярэдневякоўі да заходніх балтаў належалі плямёны прусаў, яцвягаў, галіндаў, скальваў, куршаў; з дняпроўскіх балтаў у пісьмовых дакументах зафіксавана толькі племя голядзь, якое жыло ў цяперашнім Падмаскоўі, на р. Пратва. 3 племянных саюзаў сярэдзінных (усходніх) балтаў у «Кведлінбургскіх аналах» пад 1009 г. і ўсходнеславянскіх летапісах XI ст. ўпершыню згадваецца «літва»[ru], у раннім сярэдневякоўі вядомы земгалы, жэмайты, латгалы, аўкштайты і селы. Літва і латгалы часткова засялялі таксама ўскраінныя землі Беларусі, і таму ў далейшым мелі дачыненне да этнагенезу беларусаў. Падчас барацьбы ў XIII ст. з Лівонскім (Інфлянцкім) ордэнам адбывалася кансалідацыя латгалаў, селаў, земгалаў у латышскую народнасць, у склад якой увайшлі таксама асіміляваныя куршы (заходнія балты) і лівы (фіна-угры). 3 XIII ст. ішла інтэграцыя племянных саюзаў літвы, аўкштайтаў і жэмайтаў чаму спрыяла ўтварэнне Вялікага Княства Літоўскага, пры асіміляцыі ўскраінных земгалаў, куршаў, бежанцаў з прускіх і яцвяжскіх зямель адбывалася фарміраванне літоўскай народнасці.
Адначасова, пачынаючы з XI ст. і да XIX ст., на тэрыторыі летапіснай Літвы, у раннім сярэдневякоўі прадстаўленай у значнай меры культурай усходнелітоўскай курганоў пранікала ўсходнеславянскае насельніцтва (найперш крывічы), што вяло да славянізацыі[ru] (беларусізацыі) у моўнай сферы і да скарачэння этнічнай тэрыторыі літоўцаў. Часам у літаратуры лета-літоўцамі памылкова называюць усіх старажытных балтаў.