wd wp Пошук: ⬜

Карл Іванавіч Максімовіч

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Максімовіч. Карл Іванавіч Максімовіч (11 [23] лістапада 1827, Тула — 4 [16] лютага 1891, Пецярбург) — рускі батанік, акадэмік Санкт-Пецярбургскай акадэміі навук.

Паклаў пачатак вывучэнню флоры Далёкага Усходу і Японіі рускімі батанікамі.

Асноўныя працы — па сістэматыцы кветкавых раслін.

Шлях у навуцы

Сярэднюю адукацыю атрымаў у пецярбургскай Анінскай школе (ням.: AnnenschuleAnnenschule), вышэйшую — у Дэрпцкім універсітэце (1845—1850) у А. А. Бунге.

Па заканчэнні вучобы быў прызначаны памочнікам дырэктара Дэрпцкага батанічнага саду, а ў 1852 годзе перайшоў у Пецярбург кансерватарам у Імператарскі батанічны сад.

У 1853 годзе Максімавіч разам з Леапольдам фон Шрэнкам распачаў па даручэнні Саду падарожжа вакол свету на фрэгаце «Дыяна» пад камандаваннем адмірала Яўхіма Пуцяціна. Першы год быў выкарыстаны ў Атлантычным і Ціхім акіяне з прыпынкамі ў Рыа-дэ-Жанейра, Вальпараіса і Ганалулу; у 1854 годзе падарожнік увайшоў у бухту Дэ-Кастры і па нагоды Усходняй вайны застаўся на мацерыку, у Прыамур’е, да 1857 года. З вялікімі цяжкасцямі і з малымі сродкамі ён даследаваў расліннасць гэтага тады яшчэ амаль зусім невядомага краю і сабраў багатую калекцыю, якую ён апрацаваў па вяртанні ў Пецярбург, і выдаў сваё важнае сачыненне, «Primitiae florae amurensis»(лац.) (Memoires de l’ouest Academie Imperiale de St.-Petersbourg, 1859), якое цалкам азнаёміла вучоны свет са своеасаблівай расліннасцю шырокага Прыамурскага і Усурыйскага краю (ўвёў у батанічную навуку 915 новых відаў кветкавых і споравых раслін). За гэтую працу Максімавіч быў удастоены Дземідаўскай прэміі.

У 1859 годзе Максімавіч быў абраны ад’юнктам Санкт-Пецярбургскай Акадэміі навук.

У 1859 годзе Максімавіч распачаў новае падарожжа праз Сібір у Іркуцк, у Забайкаллі, па Сунгары і Усуры ў Николаевск і далей у Японію, у Хакодате (востраў Хакайда). У 1861 годзе ён адправіўся ў Нагасакі, каб здзяйсняць паездкі па паўднёвай Японіі.

Неацэнным памочнікам Максімовічу стаў японец Сугава Теносукэ (яп.: 須川長之助須川長之助, 1842—1925; варыянты напісання яго імя лацінкай — Tschonoski Sukawa і Chōnosuke Sugawa). Ён працаваў там, куды з прычыны абмежаванняў, накладзеных японскімі ўладамі, не мог патрапіць сам Максімавіч, і сабраў багатыя матэрыялы. Яго імя Максімавіч даў новым відах (відавыя эпітэты ў назвах відаў на рускай мове звычайна пішуць як Чоноски) — Клён Чоноски (Acer tschonoskii Maxim.)Maxim.), Жимолость Чоноски (Lonicera tschonoskii Maxim.)Maxim.), Граб Чоноски (Carpinus tschonoskii Maxim.)Maxim.), Леукотоэ Чоноски (Leucothoe tschonoskii Maxim.)Maxim.), Рододендрон Чоноски (Rhododendron tschonoskii Maxim.)Maxim.), Груша Чоноски (Pyrus tschonoskii Maxim.)Maxim.), Триллиум Чоноски (Trillium tschonoskii Maxim.)Maxim.)

У Японіі Максімавіч прабыў да пачатку 1864 года, а ў лютым 1864 года вярнуўся ў Расію. Вынікам экспедыцыі стала доказ тэорыі адзінства прыроднага асяроддзя Японіі і ўсяго Далёкага Усходу ў працы «Diagnoses des nouvelles plantes du Japon et de la Mandjourie»(лац.) (20 выпускаў, 1866—1876).

У 1869 годзе Максімавіч быў прызначаны галоўным батанікам Імператарскага батанічнага саду і заняўся распрацоўкай не толькі таго багатага матэрыялу, які ён сам сабраў, але і тых калекцый, што дастаўлялі яму нашы падарожнікі Пржэвальскі, Патанін, Н. Ст. Спевакоў і інш., выдаў на аснове іх вывучэння 8 выпускаў «Diagnosis plantarum novarum asiaticum»(лац.) (1876—1893). З 1870 года быў дырэктарам Батанічнага музею.

У 1871 годзе Максімавіч быў абраны экстраардынарным, а затым і ардынарным акадэмікам.

Па даручэнні Акадэміі навук ён выкупіў у ўдавы Зибольда калекцыю з васьмі тамоў батанічных ілюстрацый, выкананых японскімі мастакамі.

Хутка зрабіўся ён першым у Еўропе знаўцам японскай флоры і наогул флор ўмеранай частцы Далёкага Усходу. Ён рыхтаваў поўную флору гэтых краін, многія часткі якой ім ужо былі апрацаваны і выдадзены, калі яго працу перапыніла раптам смерць.

Чалавек высокаадукаваны, Максімавіч валодаў, акрамя рускай, французскай і нямецкай моў, на якіх выдатна выказваўся і пісаў, яшчэ і ангельскай мовай.

Памёр у Санкт-Пецярбургу 4 лютага 1891 года. Пахаваны на Смаленскіх лютэранскіх могілках у Санкт-Пецярбургу[3].

Расліны, апісаныя Максімавічам

Роды

Ancistrocarya Maxim.
Brachybotrys Maxim. ex Oliv.
Calyptranthe (Maxim.) Nakai
Chamaebatiaria (Porter ex W.H.Brewer & S.Watson) Maxim.
Chionographis Maxim.
Circaeaster Maxim.
Clematoclethra (Franch.) Maxim.
Coelonema Maxim.
Deinanthe Maxim.
Dipelta Maxim.
Disanthus Maxim.
Eleutherococcus Maxim.
Ellisiophyllum Maxim.
Holodiscus (K.Koch) Maxim.

Idesia Maxim.
Macroclinidium Maxim.
Megadenia Maxim.
Metanarthecium Maxim.
Monochasma Maxim. ex Franch. & Sav.
Mosla (Benth.) Buch.-Ham. ex Maxim.
Nannoglottis Maxim.
Omphalotrix Maxim.
Perillula Maxim.
Platyosprion Maxim.
Platypholis Maxim.
Pomatosace Maxim.
Potaninia Maxim.
Przewalskia Maxim.

Pteroceltis Maxim.
Sceptrocnide Maxim.
Schizopepon Maxim.
Scrofella Maxim.
Spiraeanthus Maxim.
Stigmatodactylus Maxim. ex Makino
Symphyllocarpus Maxim.
Tetraena Maxim.
Theropogon Maxim.
Therorhodion (Maxim.) Small
Tiarrhena (Maxim.) Nakai
Tretocarya Maxim.
Tsusiophyllum Maxim.
Yoania Maxim.

Друкаваныя працы

Акрамя вышэйназванага творы, навука яму абавязаная мноствам у вышэйшай ступені грунтоўных прац, з якіх тут пакажам:

Primitiae florae amurensis, 1859
Rhamneae orientali-asiaticae, 1866
С. J. Maximowicz. Diagnoses des nouvelles plantes du Japon et de la Mandjourie. // In : Bulletin de l’ouest Academie Imperiale des Sciences de St. Petersbourg. Tome I, decades I—Х, 1866—1871, Tome II, decades XI—XX, 1872—1876(лац.) Праверана 23 лістапада 2008 г.
Rhododendreae Asiae Orientalis, 1870
Monograph on genus Lespedeza, 1873
Diagnosis plantarum novarum asiaticum (fasc. I—VIII, 1876—1893)
Flora tangutica, sive enumeratio plantarum regionis Tangut (Amdo) provinciae Kansu, nec non Tibetiae praesertim orientaliborealis adque Tsaidon: ex collectionibus N. M. Przewalski atque G. N. Potanin, (Fasc. I. Thalamiflorae et Disciflorae, 1889)
Enumeratio plantarum hucusque in Mongolia: nec non adjacente parte Turkestaniae Sinensis lectarum, 1889
і многія іншыя.

Расліны, названыя ў гонар Максімовіча

Acer maximowiczianum Miq.Miq.
Adenophora maximowicziana Makino Makino
Agave maximowicziana Regel Regel
Allium maximowiczi Regel Regel
Alnus maximoviczii Callier in C.K.Schneid.Callier in C.K.Schneid. (= Alnus maximowiczii Callier ex C.K.Schneid.Callier ex C.K.Schneid., Alnus viridis (Chaix) DC. subsp. maximoviczii (Callier) D.Löve, Duschekia maximowiczii (Callier) Pouzar)
Angelica maximowiczii Benth. ex Maxim.Benth. ex Maxim. (syn. Gomphopetalum maximowiczii F.Schmidt, Ostericum maximowiczii (F.Schmidt) Kitag.)
Arabis maximowiczi N.Busch N.Busch
Arisaema maximowiczii Nakai Nakai (syn. A. japonicum var. maximowiczii Engl)
Artemisia maximovicziana Krasch. ex Poljakov Krasch. ex Poljakov
Asperula maximoviczii Kom.Kom. (= Galium maximoviczii Kom. Pobed.Kom. Pobed.)[4]
Aspidium maximowiczianum Miq.Miq.
Atriplex maximowicziana Makino Makino
Betula maximowicziana Regel Regel
Bidens maximowicziana Oett.Oett.
Cacalia maximowicziana Nakai et Maekawa Nakai et Maekawa (syn. Koyamacalia maximowicziana (Nakai et Maekawa ex Hara) H.Rob. et Brettell, Parasenecio maximowiczianus (Nakai et F.Maek. ex Hara) H.Koyama)
Cancrinia maximowiczi C.Winkl.C.Winkl.
Caragana maximovicziana Kom.Kom.
Cardaminopsis maximoviczii (N.Busch) O.E.Schulz(N.Busch) O.E.Schulz (= Arabis maximoviczii)
Carex maximowiczii F.Schmidt F.Schmidt
Cayaponia maximowiczii Cogn.Cogn. (syn. Arkezostis maximowiczii Kuntze)
Cerasus maximoviczii (Rupr.) Kovalev(Rupr.) Kovalev (= Prunus maximoviczii Rupr.)
Chrysanthemum maximoviczianum LingLing (= Pyrethrum sinense var. sinense Maxim)
Chrysanthemum maximoviczii Kom.Kom.
Cinnamomum maximoviczii Lukman.Lukman.
Cirsium maximowiczii Nakai Nakai (= Cirsium yesoense Makino)
Clematoclethra maximowiczii Baill.Baill.
Cynanchum maximoviczii Pobed.Pobed. (= Cynanchum caudatum Maxim)
Dendranthema maximowiczii (Kom.) Tzvel.(Kom.) Tzvel.
Diervilla maximowiczii Makino Makino (syn. Calyptrostigma maximowiczii Makino, Weigelastrum maximowiczii (Makino) Nakai)
Dioscorea maximowiczii Uline ex R.Knuth Uline ex R.Knuth
Dryopteris maximowiczii (Baker) Kuntze(Baker) Kuntze
Elaeagnus maximowiczii Servett.Servett.
Eleocharis maximoviczii Zinserl.Zinserl.
Elymus maximoviczii Roshev. ex Nevski Roshev. ex Nevski
Gentiana maximowiczi Kusnezow Kusnezow
Geranium maximowiczii Regel et Maack Regel et Maack
Hololeion maximowiczii Kitam.Kitam. (= Hieracium hololeion Maxim)
Hydrangea maximowiczii H.Lév.H.Lév.
Ilex maximowicziana Loes.Loes.
Iris maximowiczii Grubov Grubov
Juncus maximowiczi Buchenau Buchenau
Kalonymus maximowicziana Prokh.Prokh. (syn. Euonymus maximowiczianus (Prokh.) Vorosch.)
Krascheninikovia maximowicziana Franch. et Sav.Franch. et Sav. (syn. Pseudostellaria maximowicziana (Franch. et Sav.) Pax)
Lonicera maximowiczii Kuntze Kuntze (syn. Xylosteon maximowiczii Rupr.)
Myripnois maximowiczi C.Winkl.C.Winkl.
Nephrodium maximowiczii Baker Baker (syn. Arachniodes maximowiczii (Baker) Ohwi)
Orostachys maximowiczii V.V.Byalt V.V.Byalt
Picea maximowiczii Regel Regel
Phlomis maximoviczii Regel Regel
Phlomis maximowizii Regel Regel (syn. Phlomoides maximowiczii (Regel) Kamelin et Makhm.)
Polycarpa maximowiczii hort. ex Rehderhort. ex Rehder (= Idesia polycarpa Maxim)
Polygonatum maximowiczii F.Schmidt F.Schmidt
Polystichum maximowiczii (Baker) Diels(Baker) Diels
Pyrola maximowicziana Makino Makino (= Pyrola elliptica var. minor Maxim)
Rhamnus maximovicziana Ja.Vassiliev Ja.Vassiliev
Rhododendron maximowiczianum H.Lév.H.Lév.
Ribes maximoviczii Kom.Kom.
Ribes maximowiczi Batalin Batalin
Rumohra maximowiczii (Baker in Hook. et Baker) Ching(Baker in Hook. et Baker) Ching (= Nephrodium maximowiczii Baker in Hook. et Baker)
Salix maximoviczii Kom.Kom.
Salvia maximowicziana Hemsl.Hemsl.
Saussurea maximowiczii Herder Herder (syn. Theodorea maximowiczii Kuntze)
Saxifraga maximoviczi Losinsk.Losinsk.
Scirpus maximowiczii C.B.Clarke C.B.Clarke (syn. Eriophorum maximowiczii (C.B.Clarke) Beetle)
Sedum maximowiczii Regel Regel (syn. Aizopsis maximowiczii (Regel) S.B.Gontcharova, Phedimus maximowiczii (Regel) et Hart)
Senecio maximowiczii Franch.Franch.
Sicyos maximowiczii Cogn.Cogn. (syn. Cladocarpa maximowiczii (Cogn.) H.St.John)
Silene maximowicziana Kozhevn.Kozhevn. (= Silene foliosa Regel var. mongolica)
Sisymbrium maximowiczi Palib.Palib. (syn. Berteroella maximowiczii O.E.Schulz)
Sloanea maximowicziana K.Schum. in Mart.K.Schum. in Mart.
Stellaria maximowiczii Kozhevn.Kozhevn.
Teucrium maximowiczii Prob.Prob.
Torularia maximowiczii Botsch.Botsch. (syn. Neotorularia maximowiczii (Botsch.) Botsch.)
Tylophora maximowicziana Warb.Warb. (syn. Cynanchum maximowiczianum (Warb.) Nakai)
Weigela maximowiczii (S.Moore) Rehder(S.Moore) Rehder (= Diervilla middendorffiana var. maximowiczii)
Зноскі

1 2 3 4 Great Russian Encyclopedia — Большая российская энциклопедия, 2004. — ISBN 978-5-85270-320-0 Праверана 30 кастрычніка 2021.
1 2 Максимович Карл Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
↑ Могила К.
↑ NLBIF : Galium maximowiczii (Kom.(недаступная спасылка)

Літаратура

Императорский Санкт-Петербургский ботанический сад за 200 лет его существования (1713—1913). Часть 3. — 1913—1915. — С. 349—360.
Липшиц С. Ю. К. И. Максимович // Отечественные физико-географы и путешественники. — М.: 1959. — С. 236—241.

Спасылкі

Максимович Карл Иванович в разделе «Ботанические фамилии» сайта sakhalin.ru Архівавана 12 снежня 2009.