Будслаўскі фэст — штогадовая ўрачыстасць у гонар ушанавання абраза Маці Божай Будслаўскай, які захоўваецца ў касцёле Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў в. Будслаў Мядзельскага раёна Мінскай вобласці. Абраз славіцца шматлікімі цудамі, а Будслаў вядомы як месца яўлення вернікам Найсвяцейшай Дзевы Марыі, якое, паводле легенды, адбылося 2 ліпеня 1588 г.[1] 28 лістапада 2018 года фэст уключаны ў Рэпрэзентатыўны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва ЮНЕСКА[2][3].
У 1992 годзе адбылося першае афіцыйнае масавае паломніцтва да цудатворнай іконы Маці Божай Будслаўскай, у якім паўдзельнічала 45 груп пілігрымаў[4].
2 ліпеня 1996 г. архібіскуп Дамінік Грушаўскі перадаў папскую булу, у якой Маці Божая Будслаўская абвяшчалася апякункай Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі[5]. Роўна праз два гады цудадзейны абраз Маці Божай Будслаўскай быў каранаваны папскімі каронамі. Каранацыю здзейсніў першы беларускі кардынал, арцыбіскуп Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі Казімір Свёнтак. У сваім казанні ён абвясціў Маці Божаю Будслаўскую заступніцай і царыцай Беларусі, а будслаўскі касцёл — нацыянальным санктуарыем[6].
У 2013 г. у Будславе адбылася вялікая юбілейная ўрачыстасць, прысвечаная 400-годдзю здабыцця абраза Маці Божай Будслаўскай[7].
Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 02 жніўня 2016 г. № 607 Будслаўскі фэст унесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь[8].
28 лістапада 2018 г. на 13-й сесіі Міжурадавага камітэта па ахове нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЭСКА у г. Порт-Луі (Маўрыкій) было прынятае адзінагалоснае рашэнне аб уключэнні беларускага элемента нематэрыянай культурнай спадчыны «Урачыстасць у гонар ушанавання абраза Маці Божай Будслаўскай („Будслаўскі фэст“)» у Рэпрэзентатыўны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва[9].
Будслаўскі фэст, які распачаўся 2 ліпеня 2021 года, моцна адрозніваецца ад папярэдніх. Гэтым разам вернікі не маюць магчымасць зайсці ў пашкоджаную пажарам базыліку, і таму абраз Маці Божай знаходзіцца на палявым алтары на адкрытым паветры. Апошні раз падобнае было ў 1998 годзе, калі каранавалі будслаўскую ікону[10].
Будслаўскі фэст адбываецца штогод у першую пятніцу і суботу ліпеня. На фэст у Будслаў з’язджаюцца, як правіла, усе біскупы Каталіцкай Царквы Беларусі, вялікая колькасць святароў і прадстаўнікі самых розных манаскіх ордэнаў. Абавязкова ўдзельнічае ва ўрачыстасцях Апостальскі нунцый у Беларусі. Прыязджаюць у Будслаў прадстаўнікі Грэка-Каталіцкага (уніяцкага) духавенства і Праваслаўнай Царквы, а таксама іерархі іншых краін, прадстаўнікі ўрада і мясцовага кіраўніцтва[1].
Будслаў з’яўляецца галоўным аб’ектам паломніцтва католікаў Беларусі. Паломнікамі на Будслаўскі фэст з’яўляюцца вернікі з іншых краін: Расіі, Літвы, Польшчы, Славеніі, Украіны, Італіі, якія прыязджаюць па чыгунцы, на асабістым транспарце, аўтобусамі, якія заказваюць прыходы, па вадзе (на байдарках), на веласіпедах. Аднак найвялікшай павагай карыстаюцца тыя з іх, хто шлях у Будслаў пераадольвае пешшу. Праграма свята ўключае сустрэчу і прывітанне паломнікаў святарамі, Святыя Імшы, якія ідуць адна за адной, начную працэсію са свечкамі, маладзёжнае малітоўнае чуванне, пакланенне найсвяцейшым дарам, гадзіны малітвы Маці Божай, святы Разарый, літанію да Божай Маці і інш[1].
Традыцыю ўшанавання абраза Маці Божай Будслаўскай вернікі пераймаюць у сям’і ці праз царкоўныя суполкі. На фэст часта прыязджаюць сем’ямі, прысутнічаюць вернікі рознага ўзросту, што садзейнічае захаванню сувязей паміж пакаленнямі[1].