wd wp Пошук: ⬜

Андрэй Іванавіч Валынец

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Валынец.

Андрэй Іванавіч Валынец (студзень 1904, в. Жаўткі, Вілейскі раён — 30 сакавіка 1965) — Герой Савецкага Саюза, член Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі, актыўны ўдзельнік рэвалюцыйнай барацьбы[1]. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў антыфашысцкага падполля і партызанскага руху на тэрыторыі Вілейскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны[1].

Біяграфія

Даваенны перыяд

Андрэй Іванавіч Валынец нарадзіўся ў студзеня 1904 года ў вёсцы Жаўткі, Вілейскага раёна Беларусі ў сям’і селяніна. У 13 гадоў пачаў працоўную дзейнасць.
У 1926 годзе скончыў палкавую артылерыйскую школу ў Нова-Вілейцы.
З 1934 года член падпольнай Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі [1], створанай у вёсцы Цынцавічы актывістам Мікалаем Петрыкевічам, які вярнуўся з Францыі.
Па даносе правакатара Якуба Стрэльчука разам з іншымі членамі падпольнага райкама быў арыштаваны польскімі ўладамі[1] і адпраўлены ў Вілейскую турму[2], у камеру нумар 17 для палітычных вязняў, а затым у Лукішкі.
17 верасня 1939 г. быў вызвалены з-пад арышту[1] ў сувязі ўступлення ў Заходнюю Беларусь Чырвонай Арміі. Пасля чаго прыступае да рэалізацыі даўняй мары асушэння балота каля роднай вёскі. На месцы непраходнай багны ствараецца торфазавод «Жаўткі». Новае прадпрыемства пад кіраўніцтвам Валынца пастаўляе ў Вілейку, Маладзечна, навакольныя вёскі таннае паліва. Энергічны дырэктар плануе пабудаваць на базе завода электрастанцыю, заказвае лакамабіль з Міёрскага лесапільнага завода.

Ваенны час

Падчас акупацыі Вілейкі нямецкай арміяй Валынец стварае антыфашысцкую патрыятычную групу. Камісарам групы становіцца палітрук ардэнаноснай 24-й Самара-Ульянаўскай дывізіі, штаб якой пасля савецка-фінскай вайны размяшчаўся ў Маладзечна, а адзін з палкоў кватараваў у Вілейцы.
З восені 1941 года група Валынца пачынае праводзіць дыверсійную дзейнасць: напад на паліцэйскія пасты, знішчэнне тэлеграфных ліній, пускаюць пад адхон нямецкія эшалоны.
У ліпені 1942 года, сумесна з Вілейска-Курэнецкім падполлем, група Валынца падпальвае драўляны мост праз Вілію.
Затым група перабазіруецца ў Плешчаніцкі раён, увайшоўшы асобным узводам у склад брыгады «Народныя мсціўцы», якая пасля гібелі камандзіра В. Варанянскага прысвоіла яго імя. Партызаны громяць варожыя гарнізоны ў Альковічах і Зембіне. У жорсткім баі Валынец атрымлівае раненне ў нагу і на пяць месяцаў трапляе ў партызанскі шпіталь.
У верасні 1943 года пасля выздараўлення А. І. Валынец з групай у 5 чалавек быў пасланы ў Вілейскі раён. На працягу некалькіх месяцаў яго група вырасла ў атрад да 300 чалавек.
У чэрвені 1944 года яго атрад быў рэарганізаваны ў партызанскую брыгаду «За Савецкую Беларусь»[1] і быў прызначаны яе камандзірам. Да моманту злучэння з Чырвонай Арміяй у ёй знаходзілася — 410 партызан. На рахунку брыгады сотні баявых аперацый.
15 жніўня 1944 «за асаблівыя заслугі ў развіцці партызанскага руху ў Беларусі, узорнае выкананне ўрадавых заданняў у барацьбе супраць гітлераўскіх захопнікаў, за адвагу і мужнасць Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР» А. І. Валынцу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза. На яго рахунку — 74 баі, 59 дыверсій, 9 пушчаных пад адхон эшалонаў, 18 падарваным аўтамашын праціўніка. А таксама вызваленне вёсак Каловічы, Порса, Бараўцы.
16 верасня 1944 года Герой Савецкага Саюза атрымлівае з рук Міхаіла Калініна Залатую Зорку.

Пасляваенны час

Пасля вайны былому камандзіру брыгады давяраюць аднаўленне народнай гаспадаркі ў родных месцах — спачатку на пасадзе старшыні Вілейскага гарвыканкама, затым на адказных пасадах у Вілейскім, Маладзечанскім райвыканкамах, аблвыканкаме[1].

У 1944—1945 гадах член дзяржаўнай камісіі па перасяленню беларусаў з Польшчы ў БССР.
Памёр Андрэй Іванавіч Валынец 30 сакавіка 1965 года.
У 2004 годзе, да 60-годдзя вызвалення Беларусі ў гонар свайго земляка жыхары Вілейкі ўрачыста адкрылі мемарыяльную дошку. Таксама помнік герою знаходзіцца ў горадзе Маладзечна.

Зноскі

1 2 3 4 5 6 7 Волынец Андрей Иванович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 124. — 737 с.
↑ Тайны муроў Вілейскай турмы Архівавана 11 лістапада 2013.//«Рэгіянальная газета»

Спасылкі

Андрэй Іванавіч Валынец на сайце «Героі краіны»
«Беларусь Сегодня № 120» (22775) Звезда Героя из рук Калинина(недаступная спасылка)
«Рассказы о Героях Советского Союза». (Ярославль,1968.-с.231; Книга Памяти).