wd wp Пошук:

Аляксандр Аляксеевіч Грыцанаў

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Грыцанаў. Алякса́ндр Аляксе́евіч Грыца́наў (28 жніўня 1958, Мінск, Беларуская ССР — 21 сакавіка 2011, Мінск, Рэспубліка Беларусь) — беларускі філосаф, сацыёлаг, гісторык, культуролаг, рэлігіязнаўца і публіцыст. Кандыдат філасофскіх навук (1984), дацэнт (1988). З’яўляўся кіраўніком міжнароднага праекта «Гуманітарная энцыклапедыя» Мінскага філасофскага кола.

Біяграфія

Сям’я

Нарадзіўся ў сям’і вайскоўца, бацька быў родам з-пад Магiлева[1].

У А. А. Грыцанава засталіся жонка і дачка[2].

Вучоба

У 1975—1980 гадах вучыўся на гістарычным факультэце Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (БДУ), у 1980—1983 гадах — у аспірантуры кафедры філасофіі БДУ. Падчас вучобы ў аспірануты падрыхтаваў дысертацыю на суісканне вучонай ступені кандыдата філасофскіх навук на тэму “Критический анализ буржуазных концепций «среднего класса», але з яе абаронай у Мінску ўзніклі праблемы, і аўтару прыйшлося звяртацца ў ВАК СССР, у выніку чаго праца была паспяхова абаронена ў Маскве ў 1984 годзе[3]. Такім чынам, А. А. Грыцанаў стаў самым маладым у СССР кандыдатам філасофскіх навук на той час[4].

Выкладчыцкая дзейнасць

У 1983—1988 гадах — выкладчык, у 1988—1996 гадах — дацэнт БДУ.

У 1996—1998 гадах — дацэнт і загадчык кафедры сацыяльных і гуманітарных дысцыплін Усходне-Еўрапейскага недзяржаўнага інстытута бізнесу і права (Мінск).

У 2001—2002 гадах — дацэнт кафедры філасофіі, сацыялогіі і эканомікі Міжнароднага дзяржаўнага экалагічнага ўніверсітэта ім. А. Д. Сахарава (Мінск).

Выкладаў у «Беларускім калегіюме»[5].

За час выкладчыцкай дзейнасці чытаў лекцыі, курсы і спецкурсы па розных галінах філасофскіх і сацыялагічных ведаў, псіхааналітычнай культуралогіі (з 1989 года), а таксама рэлігіязнаўству.

Грамадская дзейнасць

Падчас перабудовы ў 1987—1989 гадах вёў першы ў Беларусі палітычны дыскусійны клуб «Філасофскія чацвяргі» (разам з палітычным дыскусійным клубам «Современник», які ўзначальваў Л. У. Крывіцкі) [2][4].

У другой палове 1980-х гадоў прымаў актыўны ўдзел у арганізацыі першых свецкіх сустрэч са служыцелямі царквы, у тым ліку з мітрапалітам Філарэтам[6].

Браў удзел у арганізацыі выставы вядомага беларускага мастака А. А. Ісачова, які знаходзіўся пад забаронай[6].

Быў ініцыятарам і адным з арганізатараў першага жаночага конкурса прыгажосці ў Мінску[6].

Публіцыстычная дзейнасць

Быў карэспандэнтам газеты «Белорусы и рынок», пастаянным калумністам «БелГазеты» і аўтарам сайта экспертнай супольнасці Беларусі «Наше мнение»[3], на пач. 2000-х гадоў меў публікацыі ў газеце «Советская Белоруссия»[7]. Агулам, ёсць аўтарам каля 400 артыкулаў.

У пер. пал. 1990-х гадоў часта запрашаўся ў якасці ўдзельніка перадач на БТ[6].

Актыўна супрацоўнічаў з Міжнародным часопісам сацыяльных і гуманітарных навук «Личность. Культура. Общество» (Масква).

Іншае

У 1998—2001 гадах быў навуковым рэдактарам-кансультантам таварыства з абмежаванай адказнасцю «Инво-сервис».

З 2007 года да самай смерці з’яўляўся нязменным вядучым «Дыскусійнага клуба» на беларускім інтэрнэт-партале OPEN.BY[8].

Крымінальны пераслед

У сяр. 1990-х гадоў займаўся бізнес-праектамі, пад рэалізацыю якіх часцяком пазычаў у знаёмых буйныя сумы грошай. Аднак бізнес не заўсёды быў паспяховым, і чацвёра крэдытораў звярнуліся ў суд, каб спагнаць з А. А. Грыцанава 22 тыс. долараў ЗША. У выніку, у 1997 годзе суд Кастрычніцкага раёна Мінска прызнаў А. А. Грыцанава вінаватым у здзяйсненні махлярства ў асабліва буйных памерах і прысудзіў пакаранне ў выглядзе трох гадоў пазбаўлення волі ўмоўна без канфіскацыі маёмасці.

У 2003 годзе ў суд звярнулася яшчэ адна крэдыторка, якая ў 1995 годзе пазычыла А. А. Грыцанаву 2,5 тыс. долараў ЗША. 18 верасня 2003 года А. А. Грыцанаў быў прысуджаны да двух гадоў пазбаўлення волі з канфіскацыяй маёмасці, але пракуратура вынесла пратэст у сувязі з занадта мяккім рашэннем суда, і 24 мая 2004 года суд Маскоўскага раёна Мінска прысудзіў А. А. Грыцанаву чатыры гады пазбаўлення волі ў калоніі строгага рэжыму з канфіскацыяй маёмасці. Адзін год пакарання быў скарочаны па амністыі.

Падчас судовага разбіральніцтва А. А. Грыцанаў сваёй віны не прызнаў, абвяргаючы ўсе прад’яўленыя яму абвінавачванні[7][9].

Пакаранне адбываў у выпраўленча-працоўнай калоніі ў Шклове[3].

Выйшаў на волю ўжо ў лістападзе 2004 года[10][11].

Выдавецкая дзейнасць

З кан. 1990-х гадоў займаўся выключна выдавецкімі праектамі, быў кіраўніком (галоўным рэдактарам і саставіцелем) найбуйнейшага ў СНД міжнароднага праекта «Гуманітарная энцыклапедыя» Мінскага філасофскага кола, а таксама кніжных серый: «Мыслители ХХ столетия», «Религии мира» і «Тайны посвященных».

Навуковыя інтарэсы

Цягам жыцця цікавіўся шырокім спектрам гістарычных, псіхалагічных і псіхааналітычных, сацыялагічных, філасофскіх, рэлігіяведчых і эзатэрычных пытанняў.

Гісторыя

З’яўляючыся гісторыкам па адукацыі, цікавіўся савецкай гісторыяй. Для першага выдання «Новейшего философского словаря» (1998) ім была напісана падборка артыкулаў, прысвечаных рэаліям савецкай гісторыі, а адным з апошніх рэалізаваных праектаў стала кніга «Научный антикоммунизм и антифашизм: популярный компендиум» (2010).

Псіхааналіз

Яшчэ ў бытнасць студэнтам пачаў спецыялізавацца ў галіне псіхааналізу (пад кір. В. І. Аўчарэнкі). Браў удзел у распрацоўцы канцэпцыі сацыялагічнага псіхалагізму. Сумесна з В. І. Аўчарэнкам на мяжы 1990-х гадоў выдаў дзве манаграфіі, звязаныя з псіхааналізам (сацыялагічным псіхалагізмам): «Социологический психологизм. Критический анализ» (1990) і «Человек и отчуждение» (1991). Садзейнічаў публікацыі першага рускамоўнага «Психоаналитического глоссария» (1994), напісаў прадмову да яго. Адным з апошніх рэалізаваных праектаў было выданне «Психоанализ: новейшая энциклопедия» (2010).

Сацыялогія

Дысертацыйнае даследаванне было выканана па сацыялагічнай тэме: “Критический анализ буржуазных концепций «среднего класса» (1983). У 2003 годзе пабачыла свет праца «Социология. Энциклопедия», перавыдадзеная з некаторымі ўдакладненнямі і выпраўленнямі ў 2010 годзе як «Новейший социологический словарь».

Філасофія

Напрацаванае ў «Новейшем философском словаре» (1998) атрымала далейшае развіццё як у наступных двух перавыданнях (2001, 2003), так і ў выданнях: «Постмодернизм. Энциклопедия» (2001), «Всемирная энциклопедия: Философия» (2001), «История философии: Энциклопедия» (2002), «Всемирная энциклопедия: Философия ХХ век» (2002), «Новейший философский словарь. Постмодернизм» (2007) і г.д.

У межах серыі навуковых біяграфій «Мыслители ХХ века» паспеў падрыхтаваць і апублікаваць 12 кніг (з іх 1 кніга — аўтарская і 4 кнігі — напісаныя ў суаўтарсте); астатнія 6 кніг засталіся на розных стадыях рэдакцыйнай падрыхтоўкі да публікацыі[12].

Рэлігіязнаўства

У 2006 годзе пабачыла свет 9-томная серыя «Религии мира» (перавыдадзена ў 2009—2011 годах), у якой 7 кніг былі напісаныя А. А. Грыцанавым ці пры яго непасрэдным удзеле[12]. У наступным 2007 годзе выдаў працу «Религия: Энциклопедия», якую рыхтаваў да перавыдання ў 2011 годзе.

Эзатэрыка

Таксама цікавіўся пытаннямі эзатэрыкі: пад яго рэдакцыяй у 2002 годзе выйшаў том «Эзотеризм. Энциклопедия», а ў межах запушчанай у 2009 годзе 18-томнай серыі «Тайны посвященных» толькі некалькі кніг былі ім напісаныя з дапамогай суаўтараў, а астатнія — аднаасобна[12].

Смерць

А. А. Грыцанаў перанёс інсульт і хварэў на цукровы дыябет. Памёр у ноч на 21 сакавіка 2011 года ў Мінскай гарадской клінічнай бальніцы № 5.

Развітанне з нябожчыкам адбылося 22 сакавіка. Пасля крэмацыі ён быў пахаваны на Маскоўскіх могілках[13].

Бібліяграфія

З’яўляўся саставіцелем і рэдактарам 13 энцыклапедый і слоўнікаў, аўтарам і суаўтарам больш за 20 кніг і манаграфій, аўтарам больш за 2000 навуковых артыкулаў на рускай, беларускай, англійскай і польскай мовах — па праблемах філасофіі, сацыялогіі, гісторыі, паліталогіі, культуралогіі, рэлігіязнаўства, псіхалогіі і па розным пытанням класічнага і сучаснага псіхааналізу.

Кнігі

Энцыклапедыі і слоўнікі

Навучальныя дапаможнікі

Артыкулы

Зноскі

  1. Аляксандар Грыцанаў: Змагацца за гонар нашай зямлі // Квяткоўскі С. Як стаць беларусам. Сто гісторый. — Мн., 2014. — С. 154.
  2. 1 2 Студзінская Іна. Аляксандар Грыцанаў [Электронны рэсурс] // Радыё «Свабода». — Вэб-сайт радыёстанцыі. — 21.03.2011. — Дата доступу: 02.01.2015. — Рэжым доступу: http://www.svaboda.org/content/transcript/2345142.html, вольны. — Загал. з экрана.
  3. 1 2 3 Абушенко В. Л. Памяти Александра Алексеевича Грицанова // Личность. Культура. Общество. — 2011. — Т. 13. — № 65—66. — С. 350—352. — ISSN 1606-951X.
  4. 1 2 Грицанов А. А. [Электронный ресурс] // Belarus Today: «Кто есть кто». — Электронное издание. — 27.11.2003. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://www.belarustoday.info/?pid=515, свободный. — Загл. с экрана.
  5. Лекцыі [Электронны рэсурс] // Беларускі калегіюм. — Вэб-сайт установы. — Дата доступу: 02.01.2015. — Рэжым доступу: http://bk.baj.by/lectures.htm Архівавана 20 кастрычніка 2014., вольны. — Загал. з экрана.
  6. 1 2 3 4 Грицанова Алла. 28 августа Александру Грицанову исполнилось 53 [Электронный ресурс] // «Наше мнение». — Веб-сайт Экспертного сообщества Беларуси. — 28.08.2011. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://nmnby.eu/news/analytics/3261.html, свободный. — Загл. с экрана.
  7. 1 2 Невяроўскі Альгерд. Вядомага публіцыста асудзілі на два гады [Электронны рэсурс] // Радыё «Свабода». — Вэб-сайт радыёстанцыі. — 18.09.2003. — Дата доступу: 02.01.2015. — Рэжым доступу: http://www.svaboda.org/content/article/24850122.html, вольны. — Загал. з экрана.
  8. Дискуссионный клуб [Электронный ресурс] // OPEN.BY. — Интернет-портал. — Дата доступа: 02.01.2014. — Режим доступа: http://dc.open.by Архівавана 25 кастрычніка 2020., свободный. — Загл. с экрана.
  9. Бывшего обозревателя «Белорусской газеты» приговорили к четырем годам лишения свободы [Электронный ресурс] // Naviny.by. Белорусские новости. — Интернет-газета БелаПАН. — 26.05.2004. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://naviny.by/rubrics/society/2004/05/26/ic_news_116_252708/ Архівавана 6 сакавіка 2016., свободный. — Загл. с экрана.
  10. В Минске простились с Александром Грицановым [Электронный ресурс] // Naviny.by. Белорусские новости. — Интернет-газета БелаПАН. — 22.03.2011. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://naviny.by/rubrics/society/2011/03/22/ic_news_116_363795/, свободный. — Загл. с экрана.
  11. Грицанов Александ Алексеевич [Электронный ресурс] // Форумы TUT.BY. — Интернет-портал TUT.BY. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://forums.tut.by/showthread.php?t=89971&page=2(недаступная+спасылка), свободный. — Загл. с экрана.
  12. 1 2 3 Энциклопедист, философ, эрудит. Памяти Александра Грицанова [Электронный ресурс] // «Наше мнение». — Веб-сайт Экспертного сообщества Беларуси. — 29.04.2011. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://nmnby.eu/news/analytics/3127.html, свободный. — Загл. с экрана.
  13. В Минске умер философ Александр Грицанов [Электронный ресурс] // Naviny.by. Белорусские новости. — Интернет-газета БелаПАН. — 21.03.2011. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://naviny.by/rubrics/society/2011/03/21/ic_news_116_363687/, свободный. — Загл. с экрана.

Асноўныя крыніцы

  1. Абушенко В. Л. Памяти Александра Алексеевича Грицанова // Личность. Культура. Общество. — 2011. — Т. 13. — № 65—66. — С. 350—352. — ISSN 1606-951X.
  2. Грицанов А. А. [Электронный ресурс] // Belarus Today: «Кто есть кто». — Электронное издание. — 27.11.2003. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://www.belarustoday.info/?pid=515, свободный. — Загл. с экрана.
  3. Грицанов Александр Алексеевич [Электронный ресурс] // Персоналии белорусской социологии. — Электронный справочник. — 02.05.2009. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://soc-by.livejournal.com/31730.html, свободный. — Загл. с экрана.
  4. Юрко А. Б. Грицанов Александр Алексеевич // Социология. Энциклопедия / Сост. А. А. Грицанов и др. — Мн., 2003 [Электронный ресурс] // Национальная энциклопедическая служба России. — Дата доступа: 02.01.2015. — Режим доступа: http://voluntary.ru/dictionary/568/word/gricanov-aleksandr-aleksevich Архівавана 18 красавіка 2012., свободный. — Загл. с экрана.
Тэмы гэтай старонкі (17):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Філосафы Беларусі
Катэгорыя·Выкладчыкі МДЭІ імя А. Дз. Сахарава
Катэгорыя·Памерлі ў Мінску
Катэгорыя·Вучоныя паводле алфавіта
Катэгорыя·Нарадзіліся ў Мінску
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Іпб. Прозвішча»
Катэгорыя·Памерлі 21 сакавіка
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «Імя Прозвішча»
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Прозвішча»
Катэгорыя·Гісторыкі царквы Беларусі
Катэгорыя·Нарадзіліся 28 жніўня
Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1958 годзе
Катэгорыя·Асобы
Катэгорыя·Выкладчыкі БДУ
Катэгорыя·Памерлі ў 2011 годзе
Катэгорыя·Выпускнікі гістарычнага факультэта БДУ