wd wp Пошук: ⬜

План ЗША па блізкаўсходнім урэгуляванні

План ЗША па блізкаўсходнім урэгуляванні (часам «Здзелка стагоддзя» (англ.: The Deal of the Century) — план адміністрацыі прэзідэнта ЗША Дональда Трампа па ўзаемным прызнанні Палесціны і Ізраіля. Дакумент пад назвай «Мір у імя працвітання. Бачанне таго, як палепшыць жыццё палесцінцаў і ізраільцян» быў прэзентаваны ў Вашынгтоне прэзідэнтам Трампам ў прысутнасці прэм’ер-міністра Ізраіля Біньяміна Нетаньяху і апублікаваны на сайце Белага дома 28 студзеня 2020 года[1]. План змяшчае 180 старонак і складаецца з двух частак: эканамічнай і палітычнай[2]. Дакумент уключае 23 раздзелы, якія апісваюць прапановы пра граніцы, статусе Іерусаліма, эканамічных прэферэнцыях, пытаннях бяспекі, статусе сектара Газа, лёсах зняволеных і бежанцаў, узаемным прызнанні і адносінах паміж ізраільцянамі і палесцінцамі, урэгуляванні існуючых прэтэнзій і правілах правядзення далейшых перамоў. Да плану прыкладзены карты і апісанне крытэрыяў бяспекі і дэмілітарызацыі[3].

План распрацоўваўся без удзелу палесцінцаў і шмат у чым саступаў Ізраілю, што выклікала рэзкае абурэнне з боку кіраўніцтва Дзяржавы Палесціна i ісламскіх рухаў[4][5][6].

Асноўныя прапановы плана

У аснове плана ляжыць ўзаемнае прызнанне дзвюх дзяржаў. Прапісана бачанне статусу Іерусаліма, межаў, гарантый бяспекі, зоны свабоднага гандлю і ўмоў далейшага вядзення перамоваў. ЗША прапануюць прызнаць сталіцай палесцiнскай дзяржавы Усходні Іерусалім. ЗША настойваюць на чатырохгадовай «замарозцы» любога маштабнага будаўніцтва на тэрыторыі, якая, як прапануецца ў плане, будзе перададзена палесцiнцам. У той жа час прэзідэнт ЗША Дональд Трамп заявіў пра намер прызнаць усё ўжо існуючыя яўрэйскія паселішчы ізраільскай тэрыторыяй і назваў Іерусалім «непадзельнай сталіцай» Ізраіля. Пасол ЗША ў Ізраілі Дэвід Фрыдман растлумачыў 29 студзеня 2020 года падчас тэлефоннай канферэнцыі для журналістаў, што згодна з планам ЗША «прапанаваная сталіца палесцiнскай дзяржавы будзе знаходзіцца ва Усходнім Ieрусаліме за існуючым бар‚ерам бяспекі, якія адлучаюць арабскія раёны, аднак усярэдзіне муніцыпальных межаў Ieрусаліма»[7].

У якасці ўмоў мірнага працэсу ад уладаў Палесцiны чакаецца адмова ад метадаў ўзброенай барацьбы і ад падтрымкі дзеючага ў Газе радыкальнага руху ХАМАС. План прадугледжвае поўную дэмілітарызацыі сектара Газа: раззбраенне ХАМАС і «Ісламскага джыхаду», кантроль цэнтральных уладаў Палесцiны над Газай[8] Прадугледжана таксама вызваленне палесцiнскіх зняволеных, якія ўтрымліваюцца ў ізраільскіх турмах (акрамя асуджаных за забойства або замах на забойства, якія падазраюцца ў тэрарызме і палесцiнцаў з грамадзянствам Ізраіля) і абавязацельства Палесцiны прыняць іх і даць ім грамадзянства[9].

У якасці падтрымкі ўрэгулявання ЗША прапаноўваюць інвестыцыі на $ 50 млрд[10]. Паводле інфармацыі пасла ЗША ў Ізраілі Дэвіда Фрыдмана, новы план Злучаных Штатаў таксама ўключае ў сябе стварэнне хуткаснага чыгуначнага зносін паміж сектарам Газа і Заходнім берагам ракі Іардан[11].

План таксама прадугледжвае ліквідацыю Агенцтва ААН па дапамогі палесцінскім бежанцам ({{lang-en|The United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East, UNRWA}), працу ў Вашынгтоне лічаць неэфектыўнай[12].

Заявы ў ЗША з нагоды iпмлементацыi плана

Дзяржсакратар ЗША Майк Пампеа ў дзень прэзентацыі плана заявіў, што «палесцiнцы з часам падтрымаюць новы план Вашынгтона па ўрэгуляванні на Блізкім Усходзе» і што ЗША «даюць ім для гэтага чатыры гады»[13].

Пасрл ЗША ў Ізраілі Дэвід Фрыдман заявіў журналістам, што ў Вашынгтоне не лічаць важным, «які адказ у кароткатэрміновай перспектыве дадуць палесцiнцы на прапанаванае план па ўрэгуляванні», паколькі ЗША «будуць прадастаўляць ім такую ​​магчымасць на працягу чатырох гадоў»[14].

Шэраг амерыканскіх сенатараў ад Дэмакратычнай партыі ЗША (у тым ліку кандыдаты ў прэзідэнты ЗША Берні Сандэрс, Элізабэт Уорэн і Эмі Клобушар) накіравалі ліст прэзідэнту Дональду Трампу, у якім раскрытыкавалі апублікаваны Белым домам плана ўрэгулявання. У лісце гаворыцца, што «аднабаковая рэалізацыя «Здзелкі стагоддзя» можа прывесці да зацвярджэння суверэнітэту Ізраіля над Іарданскай далінай і яўрэйскімі паселішчамі на Заходнім беразе ракі Iaрдан»; такое развіццё падзей «будзе парушаць становішчы міжнароднага права», а рашэнні, прапанаваныя Белым домам, «парушаюць права палесцiнскага народа на самавызначэнне і падрываюць бяспеку Ізраіля»[15][16].

Міжнародная рэакцыя

• Ізраіль: прэм’ер-міністр Ізраіля Біньямін Нетаньяху назваў план ЗША «рэалістычным шляхам да міру» і паабяцаў, што «Ізраіль будзе гатовы прама зараз прыступіць да перамоваў аб мiру» з палесцiнцамі[17][18]. Апытаньні грамадзкай думкі ў краіне паказалі, што 66,9% апытаных падтрымалі «Здзелку стагоддзя», 15,7% выказаліся супраць яе, а яшчэ 17,4% заявілі, што ў іх няма выразнага думкі па гэтым пытанні[19].
• Дзяржава Палесціна: у дзень публікацыі дакумента палесцiнскі кіраўнік Махмуд Абас назваў план ЗША па блізкаўсходнім урэгуляванні «змовай», «падступствам» і «планам па ліквідацыі нацыянальнага праекта», заявіўшы — «Мы не прымаем «Здзелку стагоддзя», паколькі адзіным шляхам да міру з’яўляецца стварэнне палесцiнскай дзяржавы у межах 1967 года». Рух «ХАМАС» расцаніў план ЗША як парушаючы нормы міжнароднага права і заклiў арабскія і мусульманскія краіны супрацьстаяць «Згодзе стагоддзя», «адарваць план» і «падтрымаць Палесцiну».
• Іран: у той жа дзень кіраўнік МЗС Ірана Махамад Джавад Зарыф раскрытыкаваў план, назваўшы яго «кашмарам для рэгіёну і свету»[20].
• Ліван: 28 студзеня 2020 года ліванская шыіцкая партыя «Хезбала» назвала план «здзелкай ганьбы» і заявіла, што такім чынам «Злучаныя Штаты спрабуюць знішчыць гістарычныя правы палесцiнскага народа». Арабскія краіны, якія падтрымалі план, названыя «здраднікамі» і «саўдзельнікамі закуліснай змовы»[21].
• Турцыя: Міністэрства замежных спраў Турцыі выступіла з рэзкім асуджэньнем прапанаванага ЗША плана, назваўшы яго ў сваёй заяве «мёртванароджаным», «планам анэксіі, нацэленым на ўзурпацыю палесцiнскіх земляў і знішчэнне ідэі суіснавання дзвюх дзяржаў»[22].
• Еўрапейскі Саюз: кіраўнік дыпламатыі ЕС Жозеп Барэль завіў, што «прапанаваны … ЗША план па Ізраілю і Палесцiне дае магчымасць аднавіць намаганні па мірным вырашэнні канфлікту» і паабяцаў, што «ЕС вывучыць яго»[23]. У той жа дзень кіраўнік МЗС ФРГ Хайка Маас пракаментаваў, што «прадстаўленая ЗША план … выклікае пытанні», у тым ліку «па ўключэнню бакоў канфлікту ў перамоўны працэс», а таксама з нагоды «міжнародна прызнаных параметраў і прававых пазіцый»[24]. 29 студзеня 2020 г. канцлер Аўстрыі Себасцьян Курц вітаў абнародаванне амерыканскага плана і заклікаў Ізраіль і Палесцiну «пачаць перамовы на аснове гэтай “Здзелкі стагоддзя”»[25].
• Вялікабрытанія: прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Барыс Джонсан, выступаючы 29 студзеня 2020 года Палаце абшчын брытанскага парламента, падтрымаў план, заявіўшы, што дакумент «не ідэальны, але … прапануе вырашэнне пытання дзвюх дзяржаў, гарантуе, што Ieрусалім будзе сталіцай як Ізраіля, так і для палесцiнцаў»[26].
• Расія: старшыня камітэта Дзярждумы па міжнародных справах Леанід Слуцкі раскрытыкаваў план ЗША, заявіўшы, што «план … не ўтрымлівае ў сабе рэальнага рашэння, любая такая стратэгія павінна будавацца на перагаворным працэсе з удзелам Палесцiны» і растлумачыў, што ў прапанаваным дакуменце «ніякага рашэння або рэальнай дарожнай карты для ўрэгулявання не праглядаецца»[27].
• Ліга арабскіх дзяржаў: ЛАГ аднагалосна адхіліла план. У сумесным камюніке афіцыйныя асобы з 22 краін-членаў заявілі, што здзелка не прывядзе да справядлівага міру паміж абодвума бакамі, і ліга не будзе супрацоўнічаць з ЗША для яе рэалізацыі[28][29][30].

Зноскі

1. ↑ Peace to Prosperity(англ.)  (недаступная спасылка). The White House. Архівавана з першакрыніцы 20 студзеня 2021. Праверана 28 студзеня 2020.
2. ↑ White House Peace to Prosperity(нявызн.) (недаступная спасылка) (28 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 29 студзеня 2020. Праверана 30 студзеня 2020.
3. ↑ Белый дом опубликовал предложения по “сделке века” на Ближнем Востоке(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
4. ↑ Аббас назвал заговором план Трампа по ближневосточному урегулированию(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
5. ↑ ХАМАС: “сделка века” Трампа нарушает международное право(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
6. ↑ ХАМАС призвал палестинские движения сплотиться против “сделки века”(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
7. ↑ США предлагают разместить столицу Палестины внутри муниципальных границ Иерусалима(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
8. ↑ “Сделка века” предполагает полную демилитаризацию сектора Газа(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
9. ↑ “Сделка века” предполагает освобождение палестинских заключенных(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
10. ↑ Белый дом опубликовал американский план ближневосточного урегулирования(нявызн.). ТАСС. Праверана 28 студзеня 2020.
11. ↑ Посол США: план Трампа включает создание ж/д сообщения между Газой и Западным берегом(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
12. ↑ “Сделка века” предусматривает ликвидацию агентства ООН по помощи палестинским беженцам(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
13. ↑ Помпео полагает, что палестинцы в итоге поддержат “сделку века”(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
14. ↑ Посол: США не интересует ответ палестинцев на “сделку века” в краткосрочной перспективе(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
15. ↑ Van Hollen, Democratic Senators Reject Trump Plan, Urge Administration to Commit to a Viable Two-State Solution | U.S. Senator Chris Van Hollen of Maryland(англ.) . www.vanhollen.senate.gov. Праверана 29 студзеня 2020.
16. ↑ Cенаторы-демократы направили Трампу письмо, критикующее план “сделки века”(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
17. ↑ Нетаньяху назвал “сделку века” реалистичным путем к миру(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
18. ↑ Израиль готов к переговорам с палестинцами по “сделке века”(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
19. ↑ Опрос показал расклад сил в Израиле после публикации “сделки века”(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
20. ↑ Javad Zarif Сообщение Джавада Зарифа в Твиттер(англ.) . @JZarif (2020T11:53). Праверана 29 студзеня 2020.
21. ↑ В “Хезболлах” заявили, что США пытаются уничтожить исторические права палестинцев(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
22. ↑ МИД Турции назвал “сделку века” Трампа планом узурпации палестинских земель(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
23. ↑ Declaration by the High Representative Josep Borrell on behalf of the EU on the Middle East Peace Process(англ.) . www.consilium.europa.eu. Праверана 29 студзеня 2020.
24. ↑ План Трампа по Ближнему Востоку вызывает вопросы, заявил Маас(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
25. ↑ Канцлер Австрии поприветствовал обнародование США “сделки века”(руск.) . РИА Новости (28 студзеня 2020). Праверана 29 студзеня 2020.
26. ↑ Джонсон считает, что план Трампа помогает воплотить в жизнь принцип двух государств(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
27. ↑ Слуцкий заявил об отсутствии реального решения в предложенной Трампом “сделке века”(нявызн.). ТАСС. Праверана 29 студзеня 2020.
28. ↑ Arab League rejects Trump’s ‘deal of the century’ at Cairo summit with Abbas(нявызн.), RT (February 1, 2020).
29. ↑ Arab League rejects Trump’s Middle East plan: communique(нявызн.), Reuters (February 1, 2020).
30. ↑ Лига арабских государств отвергла «сделку века» Трампа(нявызн.). rbc.

Тэмы гэтай старонкі (6):
Катэгорыя·2020 год у палітыцы
Катэгорыя·Знешняя палітыка ЗША
Катэгорыя·Падзеі 28 студзеня
Катэгорыя·Студзень 2020 года
Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы
Катэгорыя·Ізраільска-палесцінскі канфлікт