Сонца | 273,1 | ||
Меркурый | 3,68—3,74 | Венера | 8,88 |
Зямля | 9,81 | Месяц | 1,62 |
Цэрэра | 0,27 | Марс | 3,86 |
Юпітэр | 23,95 | Сатурн | 10,44 |
Уран | 8,86 | Нептун | 11,09 |
Плутон | 0,06 |
h, км | g, м/с2 | h, км | g, м/с2 |
---|---|---|---|
0 | 9.8066 | 20 | 9.7452 |
1 | 9.8036 | 50 | 9.6542 |
2 | 9.8005 | 80 | 9.5644 |
3 | 9.7974 | 100 | 9.505 |
4 | 9.7943 | 120 | 9.447 |
5 | 9.7912 | 500 | 8.45 |
6 | 9.7882 | 1000 | 7.36 |
8 | 9.7820 | 10 000 | 1.50 |
10 | 9.7759 | 50 000 | 0.125 |
15 | 9.7605 | 400 000 | 0.0025 |
Паскарэнне свабоднага падзення g (звычайна вымаўляецца як «Жэ») — паскарэнне цела падчас свабоднага падзення. Каля паверхні Зямлі яно роўнае ~9,8 м/с².
Паскарэнне свабоднага падзення складаецца з двух складнікаў: гравітацыйнага паскарэння і цэнтрабежнага паскарэння.
Значэнне гравітацыйнага паскарэння на паверхні планеты можна прыблізна падлічыць, калі ўявіць планету кропкавай масай M, і вылічыць гравітацыйнае паскарэнне на адлегласці яе радыуса R:
G
M
R
2
{\displaystyle g=G{\frac {M}{R^{2}}}}
, дзе G — гравітацыйная пастаянная (6,6742×10−11 м³с−2кг−1).
Пры выкарыстанні гэтай формулы для вылічэння гравітацыйнага паскарэння на паверхні Зямлі атрымаем:
( 6,674 2 ⋅
10
− 11
)
5,973 6 ⋅
10
24
( 6,371 ⋅
10
6
)
2
= 9,822
{\displaystyle g=(6{,}6742\cdot 10^{-11}){\frac {5{,}9736\cdot 10^{24}}{(6{,}371\cdot 10^{6})^{2}}}=9{,}822}
м/с² Гэтае значэнне толькі прыблізна супадае з паскарэннем свабоднага падзення ў дадзеным месцы. Адрозненні абумоўлены:
Горад | Даўгата | Шырата | Вышыня над узроўнем мора, м | Паскарэнне свабоднага падзення, м/с2 |
---|---|---|---|---|
Адэса | 30,73 усх. даўг. | 46,47 паўн. шыр. | 54 | 9.80735 |
Берлін | 13,40 усх. даўг. | 52,50 паўн. шыр. | 40 | 9,81280 |
Будапешт | 19,06 усх. даўг. | 47,48 паўн. шыр. | 108 | 9,80852 |
Вашынгтон | 77,01 зах. даўг. | 38,89 паўн. шыр. | 14 | 9,80112 |
Вена | 16,36 усх. даўг. | 48,21 паўн. шыр. | 183 | 9,80860 |
Грынвіч | 0,0 усх. даўг. | 51,48 паўн. шыр. | 48 | 9,81188 |
Каір | 31,28 усх. даўг. | 30,07 паўн. шыр. | 30 | 9,79317 |
Кіеў | 30,30 усх. даўг. | 50,27 паўн. шыр. | 179 | 9,81054 |
Мадрыд | 3,69 усх. даўг. | 40,41 паўн. шыр. | 655 | 9,79981 |
Масква | 37,61 усх. даўг. | 55,75 паўн. шыр. | 151 | 9,8154 |
Мінск | 27,55 усх. даўг. | 53,92 паўн. шыр. | 220 | 9,81347 |
Нью-Ёрк | 73,96 зах. даўг. | 40,81 паўн. шыр. | 38 | 9,80247 |
Осла | 10,72 усх. даўг. | 59,91 паўн. шыр. | 28 | 9,81927 |
Парыж | 2,34 усх. даўг. | 48,84 паўн. шыр. | 61 | 9,80943 |
Прага | 14,39 усх. даўг. | 50,09 паўн. шыр. | 297 | 9,81014 |
Рым | 12,99 усх. даўг. | 41,54 паўн. шыр. | 37 | 9,80312 |
Стакгольм | 18,06 усх. даўг. | 59,34 паўн. шыр. | 45 | 9,81843 |
Токіа | 139,80 усх. даўг. | 35,71 паўн. шыр. | 18 | 9,79801 |
Сіла цяжару — сіла, якая дзейнічае на любое матэрыяльнае цела, якое знаходзіцца паблізу паверхні Зямлі або іншага астранамічнага цела, вылічаецца па формуле[1].:
m g ,
{\displaystyle F=mg,}
дзе
g
{\displaystyle g}
— паскарэнне свабоднага падзення.
Па вызначэнні, сіла цяжару на паверхні планеты складаецца з гравітацыйнага прыцягнення планеты і цэнтрабежнай сілы інерцыі, выкліканай сутачным кручэннем планеты.
Гравітацыйнае прыцягненне планеты вызначаецца суадносінамі:
G
M m
R
2
,
{\displaystyle F=G{\frac {Mm}{R^{2}}},}
дзе G — гравітацыйная пастаянная (6,6742×10−11 м³с−2кг−1),
M
{\displaystyle M}
— маса сферычна сіметрычнага астранамічнага цела,
m
{\displaystyle m}
— маса матэрыяльнай кропкі, на якую дзейнічае сіла,
R
{\displaystyle R}
— адлегласць паміж цэнтрам сферычнай масы M і матэрыяльнай кропкай.
Модуль цэнтрабежнай сілы інерцыі
Q
{\displaystyle Q}
, якая дзейнічае на матэрыяльную часціцу, выражаецца формулай:
m a
ω
2
,
{\displaystyle Q=ma\omega ^{2},}
дзе
a
{\displaystyle a}
— адлегласць паміж часціцай і воссю кручэння разгляданага астранамічнага цела, а
ω
{\displaystyle \omega }
— вуглавая скорасць яго кручэння.
Сіла цяжару, якая дзейнічае паблізу паверхні Зямлі, залежыць ад шыраты месца
φ
{\displaystyle \varphi }
і вышыні яго
H
{\displaystyle H}
над узроўнем мора. Прыблізны выраз для абсалютнай велічыні сілы цяжару ў сістэме СІ мае выгляд:
9 , 780318 ( 1 + 0 , 005302 sin φ − 0 , 000006
sin
2
2 φ ) m − 0 , 0003086 H m .
{\displaystyle F=9,780318(1+0,005302\sin \varphi -0,000006\sin ^{2}2\varphi )m-0,0003086Hm.}