У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Езярышча (значэнні).
Езяры́шча[2] — гарадскі пасёлак у Гарадоцкім раёне Віцебскай вобласці Беларусі, на паўднёва-заходнім беразе возера Езярышча. За 41 км на паўночны захад ад Гарадка, 80 км ад Віцебска, чыгуначная станцыя на лініі Віцебск — Невель (Расія), на аўтамабільнай дарозе Віцебск—Невель (частка дарог М8 і E95). Насельніцтва 1 267 чал. (2017)[3].
Езярышча ўпершыню згадваецца пад 1377 г. у ВКЛ, у грамаце альгердавай жонкі Ульяны Аляксандраўны мясцовай царкве. Назву, верагодна, атрымала ад возера. У XIV—XVII стст. існаваў Езярышчанскі замак. Падчас Лівонскай вайны Езярышчанскі замак у 1564 вытрымаў дзве аблогі маскоўскіх войскаў. Згадваецца ў маскоўскай «Кнізе Вялікага Чарцяжа» і ў Запісах Рэйнгальда Гейдэнштэйна. У 1583 г. стаў мястэчкам. З 1772 года — ў складзе Расійскай імперыі, цэнтр Езярыйскай воласці Себежскага павета. У 1886 г. стаў сялом.
Гісторыя пасёлка Езярышча звязана з будаўніцтвам чыгуначнага ўчастка Віцебск — Невель на пачатку XX ст. паблізу сяла Езярышча. На гэтым участку была пабудавана чыгуначная станцыя. 3 часам вакол яе вырас пасёлак. 3 17.07.1924 г. — цэнтр Езярышчанскага раёна Віцебскай акругі (ст. Езярышча). Паводле перапісу 1926 года, на чыгуначнай станцыі Езярышча было 18 двароў, 60 жыхароў, вадакачка, бальніца. У Езярышчы размяшчаўся вучэбны пункт 4-га стралковага корпуса, працавала школа па ліквідацыі непісьменнасці.
З 1929 года ў Гарадоцкім раёне. 3 12.02.1935 г. — цэнтр Мехаўскага раёна Віцебскай акругі (з 20.02.1938 г. раён у Віцебскай вобласці).
У Вялікую Айчынную вайну 17 ліпеня 1941 года пасёлак акупіраваны нацыстамі. У пачатку вайны 25.06.1941 г. у Езярышчы створаны знішчальны батальён (107 чалавек), 18.07.1941 г. на базе батальёна створаны Мехаўскі партызанскі атрад, камандзірам якога стаў К. Ф. Волкаў. 07.05.1942 г. атрад (больш за 300 чал.) разгорнуты ў 2-ую Беларускую партызанскую брыгаду імя П. К. Панамарэнкі. У ноч з 6 на 7 верасня партызаны брыгады разграмілі на ст. Езярышча нямецкі гарнізон. Былі разбураны станцыйныя пабудовы, склады боепрыпасаў, харчавання і вайсковай маёмасці, знішчаны 40 гітлераўцаў. Вызвалены 19.12.1943 г. войскамі 360-ай стралковай дывізіі.
3 04.10.1957 г. Езярышча — гарадскі пасёлак[4], з 18.03.1958 г. — цэнтр раёна, з 25.12.1962 г. у Гарадоцкім раёне. У 1971 г. у г. п. Езярышча было 2,7 тыс. жыхароў, у 1993 г. — 2,3 тыс., цэнтр калгаса імя Дзяржынскага.
У 2014 годзе Езярышча стала цэнтрам новаўтворанага Езярышчанскага сельсавета[5].
|
Працуюць хлебазавод, малаказавод, камбінат кааператыўнай прамысловасці, участак гарадоцкага лесапункта, бальніца, аптэка, ветлячэбніца, гасцініца, рэстаран, Дом культуры, Дом піянераў і школьнікаў, СШ, базавая школа-інтэрнат, спартшкола, бібліятэка, дзіцячы сад, 6 магазінаў, аддзяленне сувязі.