wd wp Пошук:
    ⬜

    Варута

    Варута (Варутскі замак) — летапісны горад. Як мяркуецца, сталіца Вялікага княства Літоўскага і Каралеўства Літоўскага ў час праўлення караля Міндоўга ў XIII стагоддзі. Варута коратка згадваецца толькі ў пісьмовых крыніцах і яе дакладнае месцазнаходжанне невядома. Існуе мноства гіпотэз аб месцазнаходжанні горада. Нягледзячы на нявызначанасці, канцэпцыя Варуты як сталіцы дастаткова папулярная ў Літве.

    Гістарыяграфія

    Міндоўг, першы і адзіны каранаваны кароль Літвы, абараняўся ў Варуце ў ходзе ўнутранай вайны супраць сваіх пляменнікаў Таўцівіла і Едзівіда(руск.) бел. і князя Жамойці Вікінта ў 1251 годзе. Гэтая інфармацыя, узятая з Іпацьеўскага летапіса, — адзінае пісьмовае згадванне аб Варуце. Замак Міндоўга згадваецца яшчэ ў двух месцах, але ні назва замка, ні яго месцазнаходжанне не ўдакладняецца. Не ясна, ці адносяцца гэтыя кароткія згадкі да аднаго і таго ж месца[1].

    Тым не менш, некаторыя гісторыкі ў XIX і XX стагоддзях называлі горад «першай сталіцай Літвы» і спрабавалі вызначыць яго месцазнаходжанне. Увогуле было выказана не менш за шаснаццаць версій пра месцазнаходжанне Варуты. Верагодней за ўсё, горад знаходзіўся ў раёне памежжа Літвы і Лівоніі. У пачатку XXI стагоддзя гісторыкі праяўляюць павышаную цікавасць да версіі аб лакалізацыі Варуты на Шеймінішкельскім гарадзішчы ў Анікшчайскім раёне(руск.) бел. (гэтай версіі прытрымліваецца Томас Баранаўскас)[2].

    Іншыя даследчыкі сцвярджаюць, што Варута — гэта не рэальны горад, а проста няправільнае тлумачэнне слова, які азначае «капітал». На думку Казімераса Бугі, аднаго з выдатных літоўскіх філолагаў, слова «варут» проста азначае «замак».

    Спіс верагодных месцаў

    Шеймінішкельскае гарадзішча ў паўднёвай частцы Літвы, адно з магчымых месцазнаходжаннеў Варуты
    Руіны Навагрудскай крэпасці на захадзе Беларусі, таксама магчымае месцазнаходжанне Воруты

    Гэтыя месцазнаходжання былі прапанаваны рознымі гісторыкамі ў розны час:[3]

    1. Бярзгайняй ў Укмергскім раёне(руск.) бел., па версіі Петра Тарасенкл
    2. Бутейкяй ў Анікшчайскім раёне(руск.) бел., па версіі Казимераса Жэбрыса
    3. Гарадзішча каля Навагрудка, па версіі Тэадора Нарбута
    4. Гальшаны, па версіі Аляксандра Краўцэвіча[4]
    5. Кярнаве, па версіі па Фрыдэрыка Папее
    6. Карэліх побач з Навагрудкам, па версіі Мікалая Ермаловіча
    7. Лішкава, па версіі па Джонас Тотарайціса
    8. Мядзінінкай, па версіі па Эвалдаса Гечыаўскаса
    9. Рочышке ў Расейнскім раёне(руск.) бел., па версіі Людвіка Кшівіцкага(руск.) бел.
    10. Шеймінішкельскае гарадзішча ў Анікшчайским раёне, па версіі Эдуардаса Вальтэрыса
    11. Утурай у Расейнскім раёне, па версіі Войцеха Кентшыньскага(руск.) бел.
    12. Варняны ў Гродзенскай вобласці Беларусі, па версіі Юліуша Латкоўскага
    13. Вільня, па версіі Ромаса Батуры
    14. Раён Даугай-Варэна, па версіі Генрыка Лаўмянскага
    15. Раён Медвегаліс-Варняй, па версіі Антанаса Сцепанайціса

    Зноскі

    1. ↑ Gudavičius, Edvardas (1998) (in lt). Mindaugas. Vilnius: Žara. ISBN 9986-34-020-9. http://www.spauda.lt/voruta/about/mindaugas.htm.
    2. ↑ Томас Баранаускас. Замок Ворута (нявызн.) (недаступная спасылка). viduramziu.istorija.net. Архівавана з першакрыніцы 20 верасня 2018. Праверана 25 сакавіка 2017.
    3. ↑ Zabiela, Gintautas (1995). Lietuvos medinės pilys. Vilnius: Diemedis. p. 175. ISBN 9986-23-018-7.
    4. ↑ Pawet: Міндоўг. Пачатак вялікага гаспадарства (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2016. Праверана 29 снежня 2015.
    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы
    Катэгорыя·Гарадзішчы Літвы
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
    Катэгорыя·Замкі Літвы
    Катэгорыя·Колішнія гарады Еўропы