Міжнародныя сілы садзейнічання бяспецы (англ.: International Security Assistance Force; ISAF) — узначалены НАТА міжнародны вайсковай кантынгент, які дзейнічаў на тэрыторыі Афганістана з 2001 па 2014 гады.
Міжнародныя сілы па падтрыманні бяспекі былі створаны ў адпаведнасці з рэзалюцыяй № 1386 Савета Бяспекі ААН ад 20 снежня 2001 года. Іх прысутнасць у краіне пасля звяржэння рэжыму талoiбаў было неабходна для:
«аказання дапамогі афганскаму Часоваму органу ў забеспячэнні бяспекі ў Кабуле і прылеглых да яго раёнах, з тым каб афганскі Часовы орган, а таксама персанал Арганізацыі Аб’яднаных Нацый маглі дзейнічаць ва ўмовах бяспекі[1].»
Са жнiўня 2003 гады камандаванне ISAF ажыццяўляецца блокам НАТА. У канцы 2014 года на змену сілам міжнароднай ўзброенай кааліцыі прыйшла небаевая аперацыя альянсу «Рашучая падтрымка». Увесь цяжар вайны лёг на плечы афганскай арміі.
Сцяг | Iмя | Пачатак паўнамоцтваў | Канец паўнамоцтваў | |
---|---|---|---|---|
1. | генерал-лейтэнант Джон Макол | 10.01.2002 | 20.06.2002 | |
2. | генерал-лейтэнант Хільмі Акін Зорлу | 20.06.2002 | 10.02.2003 | |
3. | генерал-лейтэнант Норберт ван Хойст | 10.02.2003 | 11.08.2003 | |
4. | генерал-лейтэнант Гоц Глімерот | 11.08.2003 | 9.02.2004 | |
5. | генерал-лейтэнант Рык Хілье | 9.02.2004 | 9.08.2004 | |
6. | генерал-лейтэнант Жан-Луі Пі | 9.08.2004 | 13.02.2005\}\} | |
7. | генерал-лейтэнант Этэм Эрдагы | 13.02.2005 | 5.08.2005 | |
8. | генерал арміі Маура дэль Векьа | 5.08.2005 | 4.05.2006 | |
9. | генерал арміі Дэвід Рычардс | 4.05.2006 | 4.02.2007 | |
10. | генерал армii Дэн МакНіл | 4.02.2007 | 3.06.2008 | |
11. | генерал арміі Дэвід МакКірнан | 3.06.2008 | 15.06.2009 | |
12. | генерал арміі Стэнлі МакКрыстал | 15.06.2009 | 23.06.2010 | |
13. | генерал арміі Дэвід Петрэус | 4.07.2010 | 18.07.2011 | |
14. | камендант корпуса марской пяхоты Джон Ален | 18.07.2011 | 10.02.2013 | |
15. | камендант корпуса марской пяхоты Джозэф Данфорд | 10.02.2013 | 26.07.2014 | |
16. | генерал армii Джон Кэмпбэл | 26.08.2014 | 2.03.2016 |
Першапачаткова зона адказнасці ISAF ахоплівала толькі сталіцу Афганістана Кабул.
У кастрычніку 2003 года Савет Бяспекі ААН прыняў рашэнне аб пашырэнні місіі за межы Кабула. Пашырэнне праходзіла паступова і было завершана ў кастрычніку 2006 года, калі ISAF прынялі на сябе адказнасць за забеспячэнне бяспекі на ўсёй тэрыторыі краіны. Мэтай павелічэння кантынгенту ў Афганістане было стрыманнк актыўнасць баевікоў руху «Талібан», даўшы афганцам час узяць у свае рукі кантроль над краінай.
На 6 чэрвеня 2011 года максімальная колькасць ISAF складала 132 457 вайскоўцаў (у тым ліку 90 тысяч амерыканскіх), у місіі прымалі ўдзел 48 краін[2].
Аднак планы па скарачэнні сваёй ролі ў баявых аперацыях на тэрыторыі Афганістана зарадзіліся адразу ў некалькіх ключавых удзельнікаў «Міжнародных сіл садзейнічання бяспецы»[3]. У выніку 21 верасня 2012 года дадатковы кантынгент НАТА ў асобе 33 тысяч вайскоўцаў ЗША, прабыў у Афганістан, пакінуў краіну. Такiм чынам, па стане на 1 чэрвеня 2014 года, агульная колькасць ISAF складала 49 902 вайскоўцаў[4].
Да 1 студзеня 2015 года місія «Нязломнай свабода» была завершана, у сувязі з чым кантынгент кааліцыйных войскаў быў значна скарочаны. У прыватнасці, амерыканская групоўка па стане на лета 2015 года складала каля 11 тыс. вайскоўцаў, якія былі задзейнічаныя ў новай небаевой місіі «Рашучая падтрымка», асноўныя задачы якой звязаны з дапамогай афганскім сілам аховы правапарадку ў сферы навучання і інструктавання навабранцаў[5].
ISAF складаліся з 5 рэгіянальных камандаванняў, кожнаму з якіх падпарадкоўваліся некалькі правінцыйных груп рэканструкцыі (англ.: Provincial Reconstruction Team, PRT). У склад кожнай такой групы ўваходзілі як ваенныя падраздзяленні, так і паліцэйскія (саветнiкi афганскай паліцыі) плюс грамадзянскі персанал розных урадавых агенцтваў краін-удзельніц.
PRT Вардак (Турцыя)
Склад удзельнікаў кааліцыі быў неаднолькавым: у лютым 2005 года дзейнічалі кантынгенты 37 краін, у далейшым, іх колькасць павялічылася (у сакавіку 2011 года ў склад ISAF ўваходзілі вайскоўцы 46 краін НАТА[6]; у жніўні 2013 года ў склад ISAF ўваходзілі вайскоўцы 47 краін кааліцыі[7]). У агульнай складанасці за перыяд з пачатку ваеннай аперацыі ў 2001 годзе і да канца 2015 года ў склад ISAF ўваходзілі падраздзялення ўзброеных сіл 50 краін свету, найбольш буйным з’яўляецца кантынгент ЗША.
Спіс краін, якія ўдзельнічалі ў канфлікце ў Афганістана ў рамках ISAF: