wd wp Пошук:
    ⬜

    Шкіпер Клемент

    Клемен Андэрсен, «Шкіпер Клемент» (дацк.: Klemen Andersen “Skipper Clement”) (13 лістапада 1485 года, Ведстэд, прыход Обю, Дацкае каралеўства (Кальмарская ўнія) — 9 верасня 1536 года[1], Вібарг, Дацкае каралеўства) — дацкі капітан і лідар паўстанцаў[2].

    Клемен нарадзіўся ў Ведстэдзе, у Венскім сісле, верагодна, ён быў сынам фермера-ўласніка Андэрса Клементсена і Анэ Андэрсдатэр К’ерульф.[3] Стаўшы дарослым, ён стаў гандляром у Ольбарзе, а затым шкіперам (мянушка) і віцэ-адміралам на чале з Крысціянам II. Нават пасля таго, як Крысціян збег у Нідэрланды ад паўсталай шляхты ў 1523 годзе, а яго дзядзька Фрэдэрык I стаў каралём, Клемен захаваў вернасць Крысціяну і служыў яму каперам. У 1525 годзе падняў мяцеж супраць Фрэдэрыка I і займаўся каперствам на службе ў Крысціяна II. Пазней далучыўся да графа Хрыстафа Альдэнбургскага ў Любеку.[4] Таксама ён удзельнічаў у няўдалай спробе Крысціяна вярнуць Нарвегію ў 1531—1532 гадах.

    Лютэранская партыя аддавала перавагу герцагам Крысціяна III, а каталіцкая — яго малодшаму брату Гансу Шлезвіг-Гольштэйн-Хадэрслеўскі. Зрынуты кароль Крысціян II, які сядзеў у якасці вязня ў Сёнэрборгскім замку, быў каралём, якога жадаў народ. Хрыстаф Альдэнбургскі, стрыечны брат як Крысціяна II, так і Крысціяна III, заявіў, што хоча вярнуць звергнутага і палоннага караля на трон. Пры падтрымцы бурмістра Любека Юргена Вуленвевера, ён высадзіўся ў Данію. Калі ў ліпені 1534 года дацкі рыксрот нарэшце прыняў Крысціяна ІІІ новым каралём, большая частка Даніі ўжо знаходзілася ў яго руках і яго саюзнікаў.

    У 1534 годзе ён падняў ютландскіх сялян на паўстанне на падтрымку Крысціяна ІІ. Сялянскае паўстанне стала вядома як вайна Клемента і гэта было часткай Графскай вайны 1534—1536 гадоў. Клемен пачаў вайну ў Венскім сісле, дзе сяляне, якія моцна ненавідзелі дваран, палілі сядзібы і старанна падтрымлівалі каталіцкага епіскапа Сцюге Крумпена. Дваранін Баге Палесен Грыіс, чыі маёнткі згарэлі дашчэнту, прыйшоў да Клемена ў Ольбарг, каб забіць яго на падставе яго жадання далучыцца да паўстання і атрымаць падзяку дваранскіх сіл. Грыіс адзін напаў на Клемена са сваім кінжалам, але Клемена выратавалі яго даспехі, якія ён насіў пад адзеннем. Пры уцёках адтуль, Грыіс быў забіты сялянамі.

    16 кастрычніка 1534 года Клемен разграміў праўзыходную дваранскую армію ютландскай арыстакратыі на чале з Хольгерам Розэнкранцам, якая была паслана для падаўлення паўстання, а яго армія была ўзмоцнена сельскімі паўстанцамі графа Хрыстафа. Бітва адбылася ля Ольбарга, на поўнач ад Свенструпа, у раёне Лерэ Сіг, на поўнач ад Хервеена. 14 важных ютландскіх дваран і невядомая колькасць ландскнехтаў загінулі ў гэтым баі. На працягу некалькіх месяцаў пасля гэтага мяцежныя сяляне кіравалі большай часткай Паўночнай Ютландыі.

    Аднак Клемен Андэрсен не ўступіў у саюз з графам Альдэнбурга і гарадамі Капенгаген, Мальмё і Любекам. Калі ў лістападзе 1534 вайна з Любекам скончылася Стакельсдорфскім мірам, кароль Крысціян III змог засяродзіць свае сілы на падаўленні паўстання.

    Камандуючы будучага караля графа Крысціяна Ёхан Рантцаў восенню адціснуў войска паўстанцаў назад у Ольбарг, дзе пасля некалькіх дзён аблогі, 18 снежня 1534 года быў узяты штурмам і разрабаваны, а практычна ўсе абаронцы, якіх было каля 700 чалавек, на чале са шкіперам былі забітыя. Клемен быў неўзабаве затрыманы ў Старвордзе на ўсход ад Ольбарга.

    Могілкавая пліта шкіпера ў Свенструпе

    Шкіперу Клемену атрымалася пазбегнуць крывавай бойні ў Ольбарзе, але праз некалькі дзён пасля гэтага ён быў адданы і ўзяты ў палон фермерам. У якасці зняволенага, ён сядзеў у Колдзінгхусе, пакуль 9 верасня 1536 года не быў абезгалоўлены, яго цела было падзелена на чатыры часткі і прымацавана да чатырох кольяў, а яго галаву апранулі ў свінцоваю карону[5], пасля чаго ён быў пагружаны ў Вібаргскі ландстынг.[6][7]

    Сям’я

    Клемен ажаніўся з Марынай Сёрэнсдатэр Мунк, якая нарадзілася каля 1490 года ў Торнгордзе на тэрыторыі прыхода Обю, а яе бацькамі былі Сёрэн Педэрсен Мунк і Гертруда Палісдатэр. Яны мелі трох дзяцей:

    1. Крыстэнсе Клемендатэр, нарадзілася каля 1515 года ў Капельгоры, прыход Обю, замужам за Поўлам Попам, нар. каля 1500 года;
    2. Кристьерн Клеменсен, нарадзіўся каля 1519 года ў Капельгоры, прыход Обю;
    3. Ганна Клемендатэр, нарадзілася каля 1525 года ў Капельгоры, прыход Ааби, замужам за Енсам Сурам

    Спадчына

    Ацэнка

    Пазнейшыя гісторыкі і пісьменнікі-фантасты захапляліся Клеменам як рэвалюцыйнай фігурай і змагаром за правы простага чалавека. Таксама ім захапляюцца як мясцовым героем Паўночнай Ютландыі, і ў 1931 годзе там была ўсталяваная статуя. Глыбіня яго сацыяльнай або ідэалагічнай ўцягнутасці недаказана, але як апошняга актыўнага і, магчыма, самага ўплывовага сялянскага паўстанца ў Гісторыі Даніі яго можна разглядаць як дацкую паралель Уоту Тайлеру ў Англіі, Томасу Мюнцеру ў Германіі і Емяльяну Пугачову ў Расіі.[12]

    Зноскі

    1. ↑ Hans Christian Andersen; Edvard Collin; Fru Henriette Oline Thyberg Collin (1937) (in Danish). H. C. Andersens brevveksling med Edvard og Henriette Collin. VI. Levin & Munksgaard. p. 91. https://books.google.com/books?id=ZLjkAAAAMAAJ. Retrieved on 6 July 2013.
    2. ↑ Skipper Clement (Danske konger …og deres historie) Архівавана 19 снежня 2021 года.
    3. ↑ Caspar Paludan-Müller (1853) (in Danish). Grevens Feide, skildret efter trykte og utrykte Kilder. Reitzel. pp. 253–. https://books.google.com/books?id=89NAAAAAcAAJ&pg=PA253. Retrieved on 19.12.2021.
    4. ↑ Frederik Hammerich (1854). Danmark under adelsvælden. (1523-1660.). Folkeskriftselskabet. pp. 27–. https://books.google.com/books?id=grcFAAAAQAAJ&pg=PA27. Retrieved on 19.12.2021.
    5. ↑ Seite der nordjütländischen Burg Spøttrup mit Abbildungen von Skipper Clement.
    6. ↑ Society for Danish Language and Literature (1979) (in Danish). Danske domme 1375-1662: de private domssamlinger. Det Danske Sprog- og Litteraturselskab. p. 159. ISBN 978-87-87504-76-8. https://books.google.com/books?id=8AVbAAAAIAAJ. Retrieved on 19.12.2021.
    7. ↑ (in Danish)Folkekalendar for Danmark. C. C. Lose and Delbanco. 1868. p. 11. https://books.google.com/books?id=StwxAQAAMAAJ. Retrieved on 6 July 2013.
    8. ↑ Geschichte der Schule Архівавана 24 жніўня 2018. (englisch).
    9. ↑ Denkmal des Skipper Clement
    10. ↑ Skibber Clement Morgensang in deutscher Übersetzung
    11. ↑ Skipper Klements Morgensang
    12. ↑ Bondeoprøret i 1534 (Introduktion til Clement)

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (12):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з ручной вікіфікацыяй месца смерці ў картцы
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Графская вайна
    Катэгорыя·Абезгалоўленыя
    Катэгорыя·Рэвалюцыянеры
    Катэгорыя·Асобы
    Катэгорыя·Постаці Даніі
    Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1485 годзе
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з ручной вікіфікацыяй месца нараджэння ў картцы
    Катэгорыя·Памерлі ў 1536 годзе
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з ручной вікіфікацыяй дат у картцы
    Катэгорыя·Гісторыя Даніі