wd wp Пошук:

Мікалай Сідаравіч Уласік

Мікала́й Сі́даравіч Ула́сік (22 мая 1896, Бабынічы Слонімскага павета Гродзенскай губерні, Расійская імперыя18 чэрвеня 1967, Масква, РСФСР, СССР) — супрацоўнік органаў дзяржаўнай бяспекі СССР. Начальнік аховы І. В. Сталіна (19311952). Генерал-лейтэнант (1945).

Біяграфія

Нарадзіўся ў беднай сялянскай сям’і. Беларус. Скончыў тры класа сельскай царкоўна-прыходскай школы. Працоўную дзейнасць пачаў з трынаццаці гадоў: чорнарабочы ў памешчыка, землякоп на чыгунцы, чорнарабочы на папяровай фабрыцы ў Екацярынаславе.

Пачатак службы

М. С. Уласік,
1920-я гады

У сакавіку 1915 года быў прызваны на ваенную службу. Служыў у 167-м Астрожскім пяхотным палку, у 251-м запасным пяхотным палку. За адвагу ў баях Першай сусветнай атрымаў Георгіеўскі крыж. У дні Кастрычніцкай рэвалюцыі, будучы ў званні унтэр-афіцэра, разам з узводам перайшоў на бок Савецкай улады.

У лістападзе 1917 года ён паступіў на службу ў маскоўскую міліцыю. З лютага 1918 года — у Чырвонай Арміі, удзельнік баёў на Паўднёвым фронце пад Царыцынам, быў памочнікам камандзіра роты ў 38-м працоўным Рагожска-Сіманаўскім пяхотным палку.

Член РКП(б) з 1918 года.

У верасні 1919 года пераведзены ў органы УЧК, працаваў пад непасрэдным кіраўніцтвам Дзяржынскага ў цэнтральным апараце, быў работнікам асобага аддзела, старшым упаўнаважаным актыўнага аддзялення аператыўнай часткі. З мая 1926 года стаў старшым упаўнаважаным Аператыўнага аддзялення АДПУ, з студзеня 1930 года — памочнік начальніка аддзялення там жа.

Начальнік аховы Сталіна

М. С. Уласік (злева) і К. Я. Варашылаў
каля маўзалея у. І. Леніна. Канец 1920-х—пачатак 1930 гадоў

У 1927 годзе[1] ўзначаліў спецахову Крамля і стаў фактычным начальнікам аховы Сталіна. Пры гэтым афіцыйная назва яго пасады неаднаразова змянялася ў сувязі з пастаяннымі рэарганізацыямі і перадпарадкаваннямі ў органах бяспекі. З сярэдзіны 1930-х гадоў — начальнік аддзялення 1-га аддзела (ахова вышэйшых службовых асоб) Галоўнага ўпраўлення дзяржаўнай бяспекі НКУС СССР, з лістапада 1938 года — начальнік 1-га аддзела там жа. У лютым—ліпені 1941 года гэты аддзел знаходзіўся ў складзе Народнага камісарыята дзяржаўнай бяспекі СССР, затым быў вернуты ў НКУС СССР. З лістапада 1942 года — першы намеснік начальніка 1-га аддзела НКУС СССР, начальнік, першы намеснік начальніка 6-га Упраўлення НКДБ СССР (1943—1946), начальнік Упраўлення аховы № 2 МДБ СССР (красавік — май 1946 г.), начальнік Галоўнага ўпраўлення аховы МДБ СССР (снежань 1946 г. — красавік 1952)[2].

Уласік доўгія гады быў асабістым целаахоўнікам Сталіна і даўжэй за ўсіх пратрымаўся на гэтай пасадзе. Прыйшоўшы ў яго асабістую ахову ў 1931 годзе, ён не толькі стаў яе начальнікам, але і пераняў многія бытавыя праблемы сям’і Сталіна, членам якой быў па сутнасці. Пасля смерці жонкі Сталіна Н. С. Алілуевай ён быў таксама выхавальнікам дзяцей, практычна выконваў функцыі мажордома.

" Ён [М. С. Уласік] проста перашкаджаў Берыі дабрацца да Сталіна, таму што бацька б не даў яму памерці. Ён не стаў бы чакаць суткі за дзвярыма, як тыя ахоўнікі 1 сакавіка 1953 года, калі Сталін «прачнецца» ...
Дачка М. С. Уласіка Надзея Уласік у газеце "Маскоўскі камсамолец» ад 2003/05/07 года.
"

Уласік вельмі негатыўна ацэньваецца Святланай Алілуевай у кнізе «Дваццаць лістоў да аднаго» і станоўча — прыёмным сынам І. В. Сталіна Арцёмам Сяргеевым, які лічыць, што роля і ўклад М. С. Уласіка яшчэ не ацэненыя да канца.

" Асноўным абавязкам яго было забеспячэнне бяспекі Сталіна. Праца гэты была нечалавечная. Заўсёды адказнасць галавой, заўсёды жыццё на вастрыні. Ён выдатна ведаў і сяброў, і ворагаў Сталіна. І ведаў, што яго жыццё і жыццё Сталіна вельмі цесна звязаныя паміж сабой, і невыпадкова, калі месяца за паўтара-два да смерці Сталіна раптам яго арыштавалі, ён сказаў: «Мяне арыштавалі, значыць, хутка не будзе Сталіна». І, сапраўды, пасля гэтага арышту Сталін пражыў няшмат.

Што ў Уласіка наогул была за праца? Гэта была праца дзень і ноч, не было 6-8-гадзіннага працоўнага дня. У яго ўсё жыццё была праца, і ён жыў каля Сталіна. Побач з пакоем Сталіна быў пакой Уласіка...

Ён разумеў, што жыве для Сталіна, каб забяспечыць працу Сталіна, а значыць, і савецкай дзяржавы. Уласік і Паскробышаў былі як дзве падпоркі для той каласальнай дзейнасцi, не ацэненай яшчэ да канца, якую вёў Сталін, а яны засталіся ў цені. І з Поскробышавым паступілі дрэнна, яшчэ горш — з Уласікам.
Арцём Сяргееў. «Гутаркі пра Сталіна»[3].

"
М. С. Уласік з І. В. Сталіным і яго сынам Васілём. Блізкая дача ў Валынскім, 1935 год М. С. Уласік з жонкай Марыяй Сямёнаўнай,

1930-я гады

М. С. Уласік (крайні справа) суправаджае

І. В. Сталіна на Патсдамскай канферэнцыі,
1 жніўня 1945 года

М. С. Уласік у працоўным кабінеце.

Пачатак 1940-х гадоў

У 1947 годзе абраны дэпутатам Маскоўскага гарадскога савета дэпутатаў працоўных 2-га склікання.

У маі 1952 года быў зняты з пасады начальніка аховы Сталіна і накіраваны ў уральскі горад Асбест намеснікам начальніка Бажэнаўскага папраўча-працоўнага лагера МУС СССР. Арыштаваны ў пачатку снежня гэтага ж года. Выключаны з партыі пасля арышту па справе лекараў 16 снежня 1952 года. Новым начальнікам аховы Сталіна прызначаны палкоўнік Мікалай Новік. Праз 10 месяцаў пасля зняцця Мікалая Уласіка з пасады, Іосіф Сталін памёр.

Арышт, суд, ссылка

16 снежня 1952 года, у сувязі з справай лекараў быў арыштаваны, паколькі ён «забяспечваў лячэннем членаў урада і адказваў за добранадзейнасць прафесуры».

" Да 12 сакавіка 1953 года Уласік дапытваўся амаль штодня. Следства па справе Уласіка вялося па двух напрамках: разгалашэнне сакрэтных звестакі раскраданне матэрыяльных каштоўнасцяў ... Пасля арышту Уласіка ў яго на кватэры было выяўлена некалькі дзесяткаў дакументаў з грыфам "сакрэтна" ... Будучы ў Патсдаме, куды ён суправаджаў урадавую дэлегацыю СССР, Уласік займаўся барахольством ...
Даведка з крымінальнай справы.
"

17 студзеня 1953 года Ваенная калегія Вярхоўнага Суда СССР прызнала яго вінаватым у злоўжыванні службовым становішчам пры асабліва абцяжваючых абставінах, прысудзіўшы па арт. 193-17. п. «б» КК РСФСР да 10 гадоў высылкі, пазбаўлення генеральскага звання і дзяржаўных узнагарод.

Па амністыі 27 сакавіка 1953 года тэрмін Уласіку быў скарочаны да пяці гадоў, без паражэння ў правах. Накіраваны для адбыцця высылкі ў Краснаярск.

Пастановай Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 снежня 1956 года Уласік быў памілаваны са зняццем судзімасці, але ў вайсковым званні і ўзнагароды адноўлены не быў.

У сваіх успамінах Уласік пісаў[4]:

" Я быў жорстка пакрыўджаны Сталінам. За 25 гадоў бездакорнай працы, не маючы ніводнага спагнання, а толькі адны заахвочванні і ўзнагароды, я быў выключаны з партыі і кінуты ў турму. За маю бязмежную адданасць ён аддаў мяне ў рукі ворагаў. Але ніколі, ні адной хвіліны, у якім бы стане я ні знаходзіўся, якім бы здзекаванням я б не падвяргаўся, знаходзячыся ў турме, я не меў у сваёй душы зла на Сталіна. "

Жыў у Маскве. Памёр 18 чэрвеня 1967 года ў Маскве ад раку лёгкіх[5]. Пахаваны на Новых Данскіх могілках.

Рэабілітацыя

28 чэрвеня 2000 года пастановай Прэзідыума Вярхоўнага Суда Расійскай Федэрацыі прысуд 1955 года ў дачыненні да Уласіка адменены і крымінальная справа спынена «за адсутнасцю складу злачынства».

У кастрычніку 2001 года дачцэ Уласіка былі вернутыя ўзнагароды, канфіскаваныя па прысудзе суду[6].

Узнагароды

Спецыяльныя і воінскае званне

Асабістае жыццё

Жонка — Марыя Сямёнаўна Уласік (1908—1996).

Прыёмная дачка — пляменніца Надзея Мікалаеўна Уласік-Міхайлава (нар. 1935), працавала мастацкім рэдактарам і мастаком-графікам у выдавецтве «Навука».

Мікалай Уласік захапляўся фатаграфіяй. Яму належыць аўтарства многіх унікальных фатаграфій Іосіфа Сталіна, членаў яго сям’і і бліжэйшага акружэння[9].

Гл. таксама

Кінаўвасабленні

Літаратура

Зноскі

  1. http://newsru.com/russia/09mar2011/stalin.html
  2. http://www.runivers.ru/vestnik/issues/8964/479298/ Архівавана 27 мая 2017.
  3. Власик Николай Сидорович
  4. Власик Н. С. Последние годы // Логинов В. М. Тени Сталина: Генерал Власик и его соратники. — М.: Современник, 2000. — С. 136. — ISBN 5-270-01297-9.
  5. Совершенно секретно
  6. Власика опять лишили наград.
  7. Награждён в соответствии с Указом Президиума Верховного Совета СССР от 04.06.1944 «О награждении орденами и медалями за выслугу лет в Красной Армии»
  8. Хронос
  9. «Ты уж достань мне, пожалуйста, звезду» Архівавана 25 красавіка 2015. // Частный корреспондент

Спасылкі

Тэмы гэтай старонкі (34):
Катэгорыя·Памерлі ў Маскве
Катэгорыя·Рэпрэсаваныя военачальнікі
Катэгорыя·Генерал-лейтэнанты СССР
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «Дваццаць гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Чырвонай Зоркі
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «XX гадоў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі»
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы са спасылкамі на элементы Вікідадзеных без беларускага подпісу
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Чырвонага Сцяга
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Іпб. Прозвішча»
Катэгорыя·Удзельнікі Першай сусветнай вайны
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Леніна
Катэгорыя·Памерлі ад раку лёгкага
Катэгорыя·Удзельнікі Грамадзянскай вайны ў Расіі
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «За абарону Масквы»
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «Імя Прозвішча»
Катэгорыя·Кавалеры знака ордэна Святога Георгія
Катэгорыя·Ганаровыя супрацоўнікі дзяржбяспекі
Катэгорыя·Пахаваныя на Данскіх могілках
Катэгорыя·Асобы
Катэгорыя·Мемуарысты Расіі
Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1896 годзе
Катэгорыя·Нарадзіліся ў Слонімскім павеце (Расійская імперыя)
Катэгорыя·Памерлі ў 1967 годзе
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Кутузава I ступені
Катэгорыя·Нарадзіліся 22 мая
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Прозвішча»
Катэгорыя·Пасмяротна рэабілітаваныя
Катэгорыя·Нарадзіліся ў Слонімскім раёне
Катэгорыя·Памерлі 18 чэрвеня
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «У памяць 800-годдзя Масквы»