Мары́ дэ Гурнэ́ (франц. Marie de Gournay; 6 кастрычніка 1565, Парыж, Каралеўства Францыя — 13 ліпеня 1645, Парыж, Каралеўства Францыя) — французская пісьменніца, перакладніца і філосаф. Яна выступала за доступ жанчын да адукацыі. Сярод яе твораў — «Роўнасць мужчын і жанчын» (1622) і «Жаночае гора» (Les femmes et Grief des dames, 1626). Яна таксама адрэдагавала і выдала зборнік эсэ Мішэля дэ Мантэня пасля яго смерці.
Мары нарадзілася ў Парыжы ў 1565 годзе ў сям’і Гіёма Лё Жарса, феадала і скарбніка караля Генрыха III. Пасля смерці бацькі ў 1577 годзе сям’я Мары пераехала ў Гурнэ-сюр-Аронд[6].
Мары была самавучкай. Самастойна вывучала гуманітарныя навукі і лаціну. Падчас вучобы Мары адкрыла для сябе Мішэля дэ Мантэня. У 1588 годзе Мары пазнаёмілася з ім асабіста: яны выпадкова сустрэліся ў Парыжы, пасля чаго Мантэнь назваў Мары «прыёмнай дачкой»[7].
У 1591 годзе, пасля смерці маці, Мары пераехала ў Парыж, пакінуўшы радавы маёнтак сваім братам.
У 1592 годзе, пасля смерці Мантэня, яго жонка перадала Мары копіі эсэ мужа. У 1595 годзе Мары дэ Гурнэ апублікавала першае выданне яго эсэ[8].
Яна пасялілася ў Парыжы, збіраючыся зарабляць на жыццё пісьменніцкай працай[9].
У Парыжы М. дэ Гурнэ пазнаёмілася з Юстам Ліпсіем, які адкрыў яе Еўропе як пісьменніцу. Мары пісала для каралевы Марго, Генрыха IV, Марыі Медычы і Луі XIII і, такім чынам, знайшла сабе моцных заступнікаў. Мары дэ Гурнэ быў запрошаная ў салён каралевы Марго і атрымлівала рэгулярную фінансавую падтрымку[10].
Мары памерла ў 1645 годзе ва ўзросце 79 гадоў і была пахавана ў храме Сент-Эсташ у Парыжы[11].
Мары дэ Гурнэ стала першай жанчынай у Францыі, якая зрабіла ўклад у літаратурную крытыку[12].
Мары дэ Гурнэ апублікавала сваю першую кнігу ў 1594 годзе, і яна называлася «Шпацыр спадара дэ Мантэня» (Le Proumenoir de Monsieur de Montaigne). Першы паэтычны твор з’явіўся ў 1588 годзе[13].
Мары пераклала на французскую мову Гая Салюстыя, Авідзія, Вергілія і Тацыта. Яна таксама напісала некалькі вершаў і адаптавала П’ера дэ Рансара. У 1616 годзе яна выдала зборнік перакладаў вершаў, у прадмове да якога абвергла выказванне Малерба аб неабходнасці ачышчэння французскай мовы. Мары абвінавачвалі ў састарэлых поглядах, а саму яе абражалі «старой дзевай». У адказ на крытыку Мары апублікавала «Роўнасць мужчын і жанчын», якую прысвяціла Ганне Аўстрыйскай[14].
У сваёй кнізе Le Promenoir de M. de Montaigne qui traite de l’amour dans l’œuvre de Plutarque, апублікаванай у 1626 годзе, яна даследуе праблему небяспекі, з якой сутыкаюцца жанчыны, калі становяцца залежнымі ад мужчын. Дзякуючы невялікай пенсіі, якую плаціў ёй кардынал Рышэльё, яна змагла апублікаваць апошнюю рэдакцыю эсэ Мантэня ў 1635 годзе[15].
У эсэ «Гора дамаў» Мары скардзілася, што жанчыны не могуць валодаць уласнасцю, быць свабоднымі або мець доступ да дзяржаўных пасадаў. Яна сцвярджала, што адукаваныя жанчыны маюць такое ж права быць пачутымі, як і адукаваныя мужчыны. Як і Рэнэ Дэкарт, Мары аддзяляла розум ад цела і сцвярджала, што розум жанчыны такі ж моцны, як і розум мужчыны[16].
1588: un sonnet et une ode dans les «Regrets funèbres sur la mort d’Aymée» у Œuvres de Pierre de Brach (Le Tombeau d’Aymée)
1594: Le Proumenoir de Monsieur de Montaigne
1595: Préface sur les Essais de Michel, seigneur de Montaigne, Les Essais de Michel Seigneur de Montaigne
1595: hommage en prose en Jean de Sponde, dans Response du Feu Sieur de Sponde…
1598: Preface sur les Essais de Michel, seigneur de Montaigne, Les Essais de Michel Seigneur de Montaigne
1608: Bienvenue de Monseigneur le duc d’Anjou
1610: Adieu de l’Ame du Roy de France et de Navarre Henry le Grand, avec la Défense des Peres Jesuites
1619: Versions de quelques pièces de Virgile, Tacite, Salluste, avec l’Institution de Monseigneur, frere unique du Roy (comprend également un «traicté sur la Poësie»)
1620: Eschantillons de Virgile
1620: deux poèmes dans Les Muses en deuil
1621: Traductions. Partie du Quatriesme de l’Eneide, avec une oraison de Tacite, et une de Saluste
1622: Égalité des Hommes et des Femmes
1624: Remerciement, au Roy
1626: L’ombre de la Damoiselle de Gournay — œuvre composée de mélanges — L’homme est l’ombre d’un songe & son œuvre est son ombre qui comprend
1628: trois poèmes, in Recueil de plusieurs inscriptions proposées pour remplir les Tables d’attente estans sous les statues du Roy Charles VII et de la Pucelle d’Orléans…
1634: Les Advis, ou les Presens de la Demoiselle de Gournay (ajoute à L’Ombre: Discours sur ce livre à Sophrosine, Oraison du Roy à S. Louys durante le siège de Rhé, Première delivrance de Casal, De la temerité et la traduction du VIe livre de l’Énéide)
1635: un poème, in Le Sacrifice des Muses
1635: un poème, in Le Parnasse royal
1641: réédition des Advis
1642: deux épigrammes, in le Jardin des Muses
1644: une épigramme, у l’Approbation du Parnasse qui précède Les Chevilles de Me Adam Menuisier de Nevers.