Вялікі марш вяртання

Трэба выправіць арфаграфію ў артыкуле! Магчыма гэты машынны пераклад або выкарыстанне ненарматыўнага правапісу ці лексікону. Для спраўджэння існуюць адмысловыя праграмы.

«Вялікі марш вяртання»[2][3][4] або Сутыкненні на мяжы Ізраіля з сектарам Газа[1][5][6][7][8][9][10] — кампанія масавых антыізраільскі выступленняў палестынцаў на мяжы паміж Сектарам Газа і Ізраілем, арганізаваная рухам ХАМАС вясной 2018 года. Кампанія была запланавана і працягвалася на працягу шасці тыдняў, з 30 сакавіка 2018 года, гадавіны «дня Зямлі», і да 15 мая 2018 года, 70-ы Дзень Накба[11].

Згодна з кантраляванамк ХАМАС «палестынскаму інфармацыйнаму цэнтру», ХАМАС назваў гэтую кампанію выступленняў «Вялікім маршам вяртання» з тым, каб прыцягнуць увагу да права ўсіх пакаленняў палесцінцаў на вяртанне на тэрыторыі, якія сталі 70 гадоў таму Ізраілем[12].

Сотні дэманстрантаў (30 сакавіка[13]), агульная колькасць якіх склала ад 30 да 50 тысяч чалавек, пачынаючы з 30 сакавіка, уступалі ў сутычкі з вайскоўцамі Арміі абароны Ізраіля ля раздзяляльнага бар’еры на мяжы, закідваючы іх камянямі і бутэлькамі з запальнай сумессю і спрабуючы пашкодзіць загароды падпаленымі покрыўкамі. У адказ арміяй былі ўжытыя вадамёты і іншыя сродкі для разгону дэманстрацый, а ў шэрагу выпадкаў — і агонь на паразу, што прывяло да дзесяткаў чалавечых ахвяр сярод удзельнікаў маршу[14][3][15][16]. Мінімум двое з іх былі забітыя ў перастрэлцы пры спробе наблізіцца да бар’ера з агнястрэльнай зброяй[17][18][19].

Савет Бяспекі ААН на надзвычайным пасяджэнні 31 сакавіка 2018 году асудзіў ужыванне гвалту ў сектары Газа. Ізраіль, са свайго боку, абвяргае абвінавачванні ў непрапарцыянальным прымяненні сілы, настойваючы на ​​тым, што ён дзейнічае ў рамках закона і выкарыстоўвае зброю, каб «не дапусціць ўварвання шматтысячных натоўпаў, нацэленых на забойствы і здзяйсненне тэрактаў»[20].

Рэгулярныя сутыкненні з ізраільскай арміяй у рамках «Маршу вяртання», працягваліся на мяжы сектара з Ізраілем і у 2019 годзе, дасягаючы найбольшага размаху па пятніцах[20]. Па меры набліжэння гадавіны «Маршу», па дадзеных ізраільскіх СМІ, актывізавалася і «дзейнасць баевікоў», якая суправаджаецца запускам паветраных шароў з выбуховымі і/або лёгкаўзгаральнымі рэчывамі ў бок тэрыторыі Ізраіля і нападамі на яго ваенных[21].

Перадгiсторыя

Пачатак масавай акцыі ў сектары Газа 30 сакавіка 2018 года было прымеркавана да «Дня зямлі», які ўсталяваны ў памяць пра шэсць арабаў, якія загінулі ў 1976 годзе ў ходзе гвалтоўных пратэстаў, накіраваных супраць экспрапрыяцыі ўрадам Ізраіля сотняў зямельных надзелаў ізраільскіх арабаў у Галілеі[22][23]. Мэтай маршу было нагадаць пра лёс палестынскіх бежанцаў, якія, ратуючыся ад ізраільскіх войскаў, страцілі свае зямельныя ўчасткі і цяпер жывуць у розных краінах свету. Палестынскія бежанцы, колькасць якіх разам з нашчадкамі ацэньваецца ў 5 мільёнаў, цяпер дамагаюцца права на вяртанне ў свае дамы, кінутыя калісьці на тэрыторыі Ізраіля. Гэта лічыцца непрымальным ў Ізраілі, дзе мяркуюць, што дадзеная праблема павінна вырашацца ў рамках стварэння палестынскай дзяржавы ці праз асіміляцыі ў месцах цяперашняга пражывання палестынскіх бежанцаў. У самым сектары Газа, паводле ацэнак ААН, бежанцы і іх нашчадкі складаюць за 1,3 млн з 2 млн яго жыхароў. Завяршэнне маршу яго арганізатарамі планавалася на 15 мая 2018 года, калі палестынцы штогод адзначаюць Накбу — дзень нацыянальнай «катастрофы», якая адбылася ў выніку Араба-ізраільскай вайны (1948—1949) і наступных падзей[3][24].

Сярод канкрэтных палітычных прычын правядзення Марша вяртання менавіта у 2018 годзе актывіст арганізацыі «Сацыялістычная барацьба» Яша Кiгель паказваў, што ізраільская дзяржава і ўрад Нетаньяху адзначалі 70-годдзе Дзяржавы Ізраіль без якіх-кольвечы згадак пра правы палестынцаў, а таксама перанос пасольства ЗША з Тэль-Авіва ў Іерусалім. Ізраільскія сацыялісты звярталі ўвагу на «невыносныя» ўмовы жыцця насельніцтва сектара Газа, дзе электрычнасць ўключаюць толькі на 4 гадзіны ў дзень, 95% водных рэсурсаў Сектара непрыдатныя для піцця, беспрацоўе дасягнула 40%, прычым сярод людзей малодшай 30 гадоў — 60 %. Заахвочвальнымі прычынамі да правядзення Марша вяртання гэтымі ж крыніцамі названыя таксама рэгулярныя абстрэлы ізраільскай арміяй палестынскіх рыбакоў у Міжземным моры, палестынскіх земляў побач з загараджальным бар’ерам[25].

Храналогiя падзей

30 сакавіка 2018 года па закліку ХАМАС пасля паўдзённай малітвы ад 30 да 50 тысяч палестынцаў выйшлі на «Вялікі марш вяртання», які разгарнуўся пад лозунгамі салідарнасці з бежанцамі, жадаючымі вярнуцца ў свае дамы, «кінутыя, але не забытыя», у межах сучаснага Ізраіля . Найбольш рашучыя актывісты ў шасці месцах выйшлі да плота на мяжы сектара Газа, якую Ізраіль загадзя абвясціў «закрытай ваеннай зонай». Яшчэ напярэдадні Армія абароны Ізраіля, атрымаўшы разведданыя аб рыхтуемвм маршы, размясціла па перыметры плота некалькі баявых брыгад, задзейнічала бронетэхніку, беспілотнікі і верталёты. Паводле мясцовых СМІ, загінула як мінімум 15 палестынцаў[26] [23]. У сваім звароце да прысутных ля мяжы, лідар ХАМАС Ісмаіл Ханія сказаў: «Мы не саступім ні адной пядзі палестынскай зямлі. Для Палестыны няма альтэрнатывы і няма ніякага іншага рашэння, акрамя вяртання тэрыторый»[2].

У ходзе маршу сотні маладых дэманстрантаў[13] спрабавалі пашкодзіць (памежныя) загароды падпаленымі покрыўкамі, шпурлялі камяні і бутэлькі з запальнай сумессю. Ізраільскія вайскоўцы адказвалі спецсродкамі і агнём на паражэнне па «галоўным завадатарам». У другой палове дня двое ўзброеных членкў ХАМАС аддзяліліся ад натоўпу і паспрабавалі наблізіцца падзяляльнага бар’ера, адкрыўшы агонь па ізраільскіх вайскоўцам. У выніку перастрэлкі, яны былі забітыя, а іх целы перапраўленыя на ізраільскую тэрыторыю[17][18][19]. У першы дзень маршу, згодна медыцынскім справаздачам Газы, загінулі 14 дэманстрантаў і 1200 былі параненыя. Прэс-сакратар ізраільскага войска Ронен Манлiс абвінаваціў ісламісцкія ўлады сектара ў «цынічным выкарыстанні» жанчын і дзяцей у сваіх палітычных мэтах і паведаміў, што «ўсё, хто загінуў — мужчыны ва ўзросце ад 18 да 30 гадоў »[3]. Паводле прадстаўленых 1 красавіка ізраільскіx дадзеных, мінімум 10 з 14 загінулых, былі і раней звязаныя з тэрарыстычнай дзейнасцю і былі забітыя падчас падобных дзеянняў 30 сакавіка[27][28].

30 сакавіка 2018 года стала самым кровапралітным днём ізраільска-палестынскага канфлікту з часу аперацыі «Непарушная скала» (2014)[be-tarask].

6 красавіка паводле інфармацыі, апублікаванай ТАСС, да памежнай паласе палестынскія моладзевыя актывісты даставілі каля 10 тыс. Шын і падпалілі іх для таго, каб дэзарыентаваць падраздзялення ізраільскай арміі і ўскладніць агляд ізраільскім снайперам, якія занялі баявыя пазіцыі па лініі мяжы. Армія абароны Ізраіля ўжывала беспілотныя лятальныя апараты для скіду на дэманстрантаў бомбаў са слёзатачывым газам, выкарыстоўваліся і магутныя вадамёт. З пачатку сутыкненняў 30 сакавіка да 7 красавіка 2018, па дадзеных прадстаўніка Міністэрства аховы здароўя ў кантраляваным рухам ХАМАС анклаве Ашраф аль-Кедра (прадстаўленымі парталам Palinfo) ахвяр сярод палестынцаў — каля 30 чалавек[7], сярод ізраільскіх ваенных ахвяраў няма[6].

14 мая, у дзень, калі пасольства ЗША ў Ізраілі было насуперак пратэстам палестынцаў перанесена з Тэль-Авіва ў Іерусалім, у памежных сутыкненнях па дадзеных Міністэрства аховы здароўя аўтаноміі загінулі больш за 60 чалавек[10], у асноўным актывісты ХАМАС[9]. Ізраільскі бок накіравала ў сектар Газа канвой з медыкаментамі, які кіраўніцтва ХАМАС адмовілася прыняць, абвясціўшы прапагандысцкім трукам; аналагічныя гуманітарныя грузы, накіраваныя ААН і ПНА, былі прынятыя[29].

Па стане на 2 чэрвеня 2018 года, з пачатку «Маршу вяртання», па падліках палестынскіх медыкаў, загінулі 119 жыхароў сектара Газа, 13,3 тысячы чалавек пацярпелі ад куль і газу, 300 параненых знаходзіліся ў цяжкім стане. Сярод загінуўшых і пацярпелых ёсць і грамадзянскiя асобы. Пра ахвяры сярод ізраільцян не паведамлялася[1].

6 ліпеня ў ходзе чарговых сутыкненняў (15-га па ліку этапу «Марша вялікага вяртання») па дадзеных Міністэрства аховы здароўя сектара адзін палестынец быў забіты пры спробе прабрацца да памежнага плоту і 396 атрымалі раненні[8].

8 кастрычніка, згодна з газеце «Весці», каля 5000 жыхароў сектара Газы прынялі ўдзел у масавых беспарадках каля раздзяляльных збудаванняў і ў марской мяжы Ізраіля. Сіламі Цахала была папярэджаная спроба прарыву мяжы ля кібуц Зiкiм, з боку Газы былі запушчаны паветраныя шароў-падпальшчыкі, у прыватнасці, якія прывялі да буйнога пажару ў лесе Шокеда[30]. У ходзе беспарадкаў «у руцэ ў аднаго з парушальнікаў разарвалася аскепкавая граната, якую ён меркаваў шпурнуць у ваеннаслужачых Цахала. Некалькі палестынцаў атрымалі раненні рознай ступені цяжкасці. Усяго было паранена не менш за 11 удзельнікаў беспарадкаў»[31].

У лістападзе 2018 года афіцыйны прадстаўнік ХАМАС высока ацаніў падтрымку Ірана, аказаную палестынцам ў ходзе «Вялікага маршу вяртання», падзякаваў за тое, што Іран «падзяляе каштоўнасці і інтарэсы палестынцаў». Іран пагадзіўся прыняць у сябе сем’і загінулых і параненых падчас падзей у Газе[32].

16 кастрычніка 2018 года Яўрэйскі нацыянальны фонд паведаміў, што за папярэднія паўгода выбуховыя прылады справакавалі 1,100 пажараў і знішчана «каля 50% лясных масіваў, размешчаных ля мяжы з сектарам Газы». Раней гэтая арганiзацыя паведаміла аб падрыхтоўцы пазову да арганізацыі ХАМАС ў міжнародныя судовыя інстанцыі за шкоду, «нанесеную лясах і угоддзям ў раёнах, якія мяжуюць з сектарам Газа»[33][34].

У лістападзе Бат’я Холін і Адэль Рамін, якія пражываюць у памежных кібуцах Кфар Аза і Нiрым далі паказанні перад Камітэтам па правах чалавека ААН у Жэневе. Пасля іх шматгадзіннага аповеду пра жыццё пад пагрозай «ракет, запальных паветраных шароў і змеяў, пажараў, тэрарыстычных тунэляў», адзін з членаў камітэта спытаў, «чаму яны працягваюць жыць у такім месцы», а іншыя спыталі пра прычыну гібелі палестынцаў падчас «дэманстрацый»[35].

8 сакавіка 2019 года, у 50-ю пятніцу «Маршу вяртання», на мяжы з Ізраілем адбыліся чарговыя сутыкнення палестынцаў з ізраільскай арміяй, у выніку чаго, згодна Міністэрству аховы здароўя сектара, баявымі патронамі былі параненыя 16 жыхароў анклава[20][21].

«Агністы тэрор»

З красавіка 2018 года антыiзральскiя сiлы пачалі запускаць з сектара Газа ў бок Ізраіля паветраныя змеі, шары і г.д з гаручых сумессю і/або з выбухоўкай, якія прыводзяць да пажараў у прымежнай паласе[36]. Толькі 29-30 ліпеня вакол сектара Газы былі зафіксаваныя і патушаны больш за 50 палявых і лясных пажараў. Запуск падобных прыладаў прывялі да пажараў у ізраільскіх гарадах і пасёлках і пагрозе жыцця іх жыхароў, у тым ліку і ў дзіцячых установах[37][38][39][40][41][42][43][44][45].

Ацэнка падзей і наступствы

Прэзідэнт Дзяржавы Палесціна Махмуд Абас 31 сакавіка 2018 года заявіў, што Ізраіль нясе адказнасць за гвалт[13], абвясціў нацыянальную жалобу па загінуўшых і запатрабаваў ўмяшання міжнароднай супольнасці[23].

Прэм’ер-міністр Ізраіля Біньямін Нетаньяху заявіў 31 сакавіка 2018 года, што Ізраіль абараняў свой суверэнітэт і мірных жыхароў[13].

30 сакавіка 2018 года Савет Бяспекі ААН правёў экстраныя слуханні па сітуацыі ў Газе. І. кс. намесніка генеральнага сакратара ААН па палітычных пытаннях Тае-Брук Зерыхун заклікаў Ізраіль выконваць свае абавязацельствы ў дачыненні да правоў чалавека ў адпаведнасці з міжнародным правам і ўстрымацца ад прымянення гвалту ў дачыненні да мірных жыхароў, у асаблівасці дзяцей. Ён таксама паведаміў, што напярэдадні Ізраіль ўзмацніў свае воінскія падраздзяленні ля мяжы, уключаючы спецыяльныя падраздзяленні і БПЛА, і папярэдзіў, што яго дзеянні будуць накіраваныя на прадухіленне прарыву пагранічнага бар’ера і парушэнні суверэнітэту Ізраіля[5]. Прадстаўнік ЗША Уолтар Мілер выказаў шкадаванне, што Ізраіль не можа ўдзельнічаць у абмеркаванні з-за свята Песах, і паведаміў, што «ХАМАС выкарыстоўвае дэманстрацыі для распальвання гвалту і падвяргае небяспецы жыцця людзей». У заяве, распаўсюджанай да пасяджэння СБ, прадстаўнік Ізраіля ў ААН Дані Данон усклаў адказнасць за патэнцыйнае кровапраліцце на рух ХАМАС, кантралюючае сектар і ўклаў у арганізацыю сутыкненняў на мяжы ў перыяд з 30 сакавіка па 15 мая каля 10 млн долараў. Ён таксама пацвердзіў права Ізраіля на абарону сваіх суверэнітэту і мірных жыхароў[46]. На праведзеным 31 сакавіка галасаванні ЗША заблякавалі праект заявы, падрыхтаваны Кувейтам, у якім выказвалася глыбокая заклапочанасць з нагоды гібелі 16 «мірных дэманстрантаў», але, як адзначае ізраільская газета «Весткі», адсутнічала інфармацыя «аб масавых беспарадках і спробах парушэнні суверэнітэту Ізраіля». У выніку СБ ААН прыняў заяву, якая асуджае прымяненне гвалту ў сектары Газа[2][47].

6 красавіка прадстаўнік ЗША па міжнародных перамоваў Джэйсан Грынблат настойліва заклікаў удзельнікаў пратэстаў да мірнага, а не гвалтоўнага іх правядзенні і не набліжацца да памежных загароды бліжэй, чым на 500 м. Акрамя таго, ён асудзіў лідараў і ўдзельнікаў пратэстаў, якія заклікаюць да гвалту, і «намерамі адпраўку удзельнікаў пратэстаў, у тым ліку дзяцей, да памежнай сцяны з пагрозай для іх здароўя і жыцця»[48].

7 красавіка Еўрапейскі Саюз выказаў «сур’ёзную заклапочанасць у дачыненні да непрапарцыйнага выкарыстання сілы» і заклікаў абодва бакі да максімальнай стрыманасці для прадухіленні далейшай эскалацыі. ЕС таксама заклікаў палестынскія арганізацыі дазволіць адміністрацыі ПА «цалкам аднавіць сваю ўладу ў Газе, што крытычна важна для паляпшэння сітуацыі і становішча людзей у сектары»[49][3][50].

9 красавіка МЗС Расіі назваў «абсалютна непрымальным» прымяненне Ізраілем сілы супраць грамадзянскага насельніцтва ў сектары Газа. Расія падтрымала патрабаванне генеральнага сакратара ААН Антоніу Гутэрыш аб правядзенні «незалежнага і празрыстага расследавання інцыдэнтаў, якія прывялі да гібелі людзей», прапанавала распрацаваць канкрэтныя палітычныя меры для ўрэгулявання застарэлага канфлікту[51].

Пасля масавай гібелі палестынцаў 14 мая Турцыя выслала з краіны ізраільскага пасла Эйтана Наэ і генеральнага консула Ізраіля ў Стамбуле. ПАР адклікала свайго пасла ў Ізраілі. У Бельгiі і Iрландыі ізраільскія дыпламаты былі выкліканы ў мясцовыя ўрада для справаздачы[52].

Зноскі

1. 1 2 3 Израиль начал расследование гибели палестинки при столкновениях в Газе(нявызн.), РИА Новости (2 чэрвеня 2018). Праверана 4 чэрвеня 2018.
2. 1 2 3 ООН призывает расследовать кровопролитие в секторе Газа(нявызн.). Русская служба Би-Би-Си (31 сакавіка 2018). Праверана 8 красавіка 2018.
3. 1 2 3 4 5 Марш возвращения вывел тысячи палестинцев на кровопролитный бой с Израилем(нявызн.). РИА Новости (30 сакавіка 2018). Праверана 8 красавіка 2018.
4. ↑ Росбизнесконсалтинг, 9 апреля 2016. МИД осудил применение Израилем силы против палестинцев в секторе Газа
5. 1 2 Security Council Members Condemn Killing of Palestinian Civilians in Clashes at Israel-Gaza Border after Peaceful Protest Turned Violent(англ.) . un.org (30 сакавіка 2018). Праверана 4 чэрвеня 2018.
6. 1 2 ТАСС, 6 апреля 2018. СМИ: восемь палестинцев погибли в стычках в Газе, около 1,1 тыс. пострадали (по данным портала samanews.ps)
7. 1 2 ТАСС, 7 апреля 2018. СМИ: за неделю стычек на границе Газы и Израиля погибли около 30 палестинцев
8. 1 2 Столкновения на границе с Газой: один погибший, почти 400 пострадавших(нявызн.), 9tv.co.il (6 ліпеня 2018). Праверана 8 ліпеня 2018. «“Взрывное устройство сдетонировало на территории сектора Газа, ранив нескольких палестинцев”, - цитирует армейскую пресс-службу MEMO.».
9. 1 2 Hamas claims 50 of its members died in Monday’s clashes in Gaza
10. 1 2 Число погибших на границе Палестины и Израиля возросло до 63(нявызн.), НТВ (16 мая 2018). Праверана 22 мая 2018.
11. ↑ Gaza: Refugees call for right of return in mass protests // Al-Jazeera
12. ↑ Великий Марш Возвращения — это послание палестинцев миру, обращение к его совести! // Палестинский информационный центр, 11.4.2018
13. 1 2 3 4 Israeli troops wound dozens on Gaza border as Palestinians bury dead from earlier violence(нявызн.). reuters.com (31 сакавіка 2018).
14. ↑ «Великий марш возвращения»: шесть палестинцев погибли в ходе массовых протестов на границе сектора Газа(нявызн.). RT (30 сакавіка 2018). Праверана 8 красавіка 2018.
15. ↑ Josef Federman, Gaza violence is latest salvo in war of narratives(англ.)  (недаступная спасылка). Associated Press / The Telegraph (6 красавіка 2018). Архівавана з першакрыніцы 10 красавіка 2018. Праверана 9 красавіка 2018.
16. ↑ David Wainer, Michael Arnold and Saud Abu Ramadan Palestinians Clash With Israeli Troops for Second Week in Gaza(англ.) . bloomberg.com (7 красавіка 2018).
17. 1 2 Yoav Zitun, Elior Levy. IDF exchanges fire with terrorists in northern Gaza(нявызн.). ynetnews.com (30 сакавіка 2018). Праверана 4 чэрвеня 2018.
18. 1 2 СБ ООН не осудил действия израильских военных на границе Газы(нявызн.). newsru.co.il (31 сакавіка 2018). Праверана 4 чэрвеня 2018.
19. 1 2 Gaza Protests Mark Shift in Palestinian National Consciousness(нявызн.). reliefweb.int (2 красавіка 2018).
20. 1 2 3 В Газе 16 палестинцев пострадали в столкновениях с израильской армией(нявызн.), РИА Новости (8 сакавіка 2019). Праверана 11 сакавіка 2019.
21. 1 2 На границе сектора Газы проходит очередной этап “марша возвращения”(нявызн.). newsru.co.il (8 сакавіка 2019).(недаступная спасылка)
22. ↑ Tucker, 2008, Land Day, pp. 604—605
23. 1 2 3 Сергей Пашков Во время беспорядков на границе Израиля с Сектором Газа погибли 15 палестинцев(нявызн.). Россия 1 (30 сакавіка 2018). Праверана 8 красавіка 2018.
24. ↑ Tucker, 2008, Land Day
25. ↑ Леонид Кригер. «Это может привести к войне». Интервью с Яшей Кигелем о ситуации в Израиле и Палестине(нявызн.), Socialist News (14 чэрвеня 2018). Праверана 8 ліпеня 2018.
26. ↑ Во время беспорядков на границе Израиля с Сектором Газа погибли 15 палестинцев, 30 марта 2018
27. ↑ Tal Lev-ram (Маарив.) IDF official says Israel will not return bodies of Gaza terrorists(англ.) . jpost.com (1 красавіка 2018). Праверана 4 чэрвеня 2018.
28. ↑ Khaled Abu Toameh.) Palestinians rage at US, UK after failed bid to condemn Israel at UN(англ.) . timesofisrael.com (1 красавіка 2018). Праверана 4 чэрвеня 2018.
29. ↑ Raf Sanchez. Hamas plans further protests as it rejects medical supplies from Israel(нявызн.). The Telegraph (16 мая 2018). Праверана 22 мая 2018.
30. ↑
31. ↑ Видео: 5000 жителей Газы пошли на прорыв границы – на суше и на море(нявызн.). vesty.co.il. «Вести» (Израиль) (9 кастрычніка 2018).
32. ↑ ХАМАС поблагодарило Иран за поддержку «Великого марша возвращения»(нявызн.), Regnum (29 лістапада 2018). Праверана 11 сакавіка 2019.
33. ↑ За полгода спровоцировано 1,100 пожаров(нявызн.). iland.tv (16 кастрычніка 2018).(недаступная спасылка)
34. ↑ ЕНФ-ККЛ предъявит палестинцам иск за ущерб, нанесенный пожарами(нявызн.). ea.kkl-jnf.org (5 чэрвеня 2018).
35. ↑ ООН - жителям на границе с Газой: почему вы не уезжаете?(нявызн.). mignews.com (26 лістапада 2018). — «Батья Холин сообщила в интервью порталу ynet: “Когда меня спросили, почему я не уезжаю из-за такой ситуации, я осознала, насколько члены комитета оторваны от реальности…” Они меня спросили: как вы объясняете то, что ЦАХАЛ во время одной из таких демонстраций убил десятки палестинцев? Я им объяснила, что демонстранты, посланные ХАМАСом хотя ворваться в наши дома и причинить нам вред, и поэтому у нас есть право на самозащиту”»
36. ↑ Flaming Kites From Gaza Thwarted by Winds(нявызн.). nytimes.com. nytimes.com (4 мая 2018).
37. ↑ Горючие воздушные змеи – новое оружие исламистов из Газы. ВИДЕО(нявызн.). 9tv.co.il (16 красавіка 2018).
38. ↑ Выжженная земля: так Газа “возвращается” в Израиль. Фоторепортаж(нявызн.). newsru.co.il (4 чэрвеня 2018).
39. ↑ Поджигатели из Газы активизировались, ЦАХАЛ пассивен(нявызн.). newsru.co.il (31 ліпеня 2018).
40. ↑ Fighting Fires from “Kite Terror” in Israeli Fields and Forests(англ.) . kkl-jnf.org (23 мая 2018).
41. ↑ Anne Barker ‘Kite war’ as Palestinians use new weapon to burn farmland, forest in conflict with Israel(англ.) . abc.net.au (20 чэрвеня 2018).
42. ↑ Study Shows that Hamas’s Incendiary Kite Terror Has Burned Half of the Forests Near Gaza(англ.) . thetower.org (18 кастрычніка 2019).
43. ↑ Взрывчатка у детсада: ХАМАС прислал “посылку” израильским малышам(нявызн.). vesty.co.il (28 снежня 2018).
44. ↑ Jason D. Greenblatt The UN must do better to condemn terrorism(англ.) . thehill.com (2018-12-37). — «Hamas fired over four hundred rockets into Israel. It has released hundreds of burning kites and encouraged violent demonstrations. These wanton acts of violence, which have risked the lives of untold numbers of civilians and caused millions of dollars worth of damage, clearly deserve the strongest of condemnations»
45. ↑ Огненный террор: летательный аппарат со взрывчаткой упал недалеко от границы с Газой(нявызн.). vesty.co.il (6 студзеня 2019).
46. ↑ David Rosenberg. Danon warns UN over Gaza protests(англ.) . israelnationalnews.com (29 сакавіка 2018). — «‘Israel will defend its sovereignty’, Israeli Ambassador tells UN, warning of plans in Gaza for confrontation with IDF on Israeli border.»  Праверана 4 чэрвеня 2018.
47. ↑ США не дали Совбезу ООН принять антиизраильское заявление по ситуации в Газе(нявызн.). «Вести» (5 лютага 2022). Праверана 8 красавіка 2018.
48. ↑ США призвали протестующих на границе с Газой избегать любой формы насилия(нявызн.). РИА Новости (2018-0-406). Праверана 10 красавіка 2018.
49. ↑ Maja Kocijancic Statement by the Spokesperson on the most recent developments in Gaza(англ.) . EU (4 ліпеня 2018). Праверана 8 красавіка 2018.
50. ↑ Евросоюз призывает Палестину и Израиль к максимальной сдержанности на фоне военной эскалации вокруг сектора Газа(нявызн.). РБК (7 красавіка 2018). Праверана 8 красавіка 2018.
51. ↑ МИД осудил применение Израилем силы против палестинцев в секторе Газа(нявызн.). РБК (9 красавіка 2018). Праверана 8 красавіка 2018.
52. ↑ Noa Landau and Jonathan Lis. Turkey and Israel Expel Envoys Over Gaza Deaths(нявызн.). Haaretz (16 мая 2018). Праверана 16 мая 2018.

Спасылкi

• Сорвать переворот: в ХАМАСе рассказали, зачем нужны “марши возвращения”(нявызн.). 9tv.co.il (5 верасня 2018).
• Алекс Гольцекер. ХАМАС готов к новой войне(нявызн.). inosmi.ru / cursorinfo.co.il (18 кастрычніка 2018).
• Либерман: в Газе нет и не было никакого «народного протеста»(нявызн.) (недаступная спасылка). cursorinfo.co.il (22 кастрычніка 2018). Архівавана з першакрыніцы 4 лістапада 2018. Праверана 10 ліпеня 2019.
• Examination of the list of fatalities in the “return marches” reveals that most of them are operatives of terrorist organizations, about half of whom affiliated with Hamas(нявызн.). terrorism-info.org.il (21/01/2019). — Full document in PDF format.
• Gaza Border Events: Questions & Answers(англ.)  (Updated to: 1 February 2019). idf.il. Israel Defense Forces (5 лютага 2019).