wd wp Пошук:
    ⬜

    Пётр Ільіч Чайкоўскі

    Запыт «Чайкоўскі» перанакіроўваецца сюды; гл. таксама іншыя значэнні. У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Чайкоўскі (значэнні).

    Пётр Ільі́ч Чайкоўскі (7 мая 1840, Воткінск, Вяцкая губерня, Расійская імперыя — 6 лістапада 1893, Санкт-Пецярбург) — рускі кампазітар , дырыжор, педагог.

    Выдатны меладыст. Аўтар 76 опусаў, 10 опер. Напісаў 7 сімфоній (6 пранумераваных і сімфонія «Манфрэд»), 3 сюіты. Сусветна вядомыя яго балеты «Лебядзінае возера», «Спячая прыгажуня», «Шчаўкунок».

    Біяграфія

    Нарадзіўся ў паселішчы пры Камска-Воткінскім заводзе Вяцкай губерні (цяпер горад Воткінск, Удмурція). Яго бацька — Ілья Пятровіч Чайкоўскі (1795—1880) — вядомы рускі інжынер, быў сынам Пятра Фёдаравіча Чайкі, які нарадзіўся ў 1745 годзе ў сяле Мікалаеўка каля Палтавы (цяпер Украіна), пазней змяніў сваё прозвішча на Чайкоўскі. Ён быў другім дзіцем Фёдара Чайкі (1695—1767) і яго жонкі Ганны (1717 -?). Пётр Фёдаравіч вучыўся ў семінарыі ў Кіеве, пазней атрымаў медыцынскую адукацыю ў Пецярбургу. З 1770 па 1777 г. служыў у арміі асістэнтам ваеннага лекара, пазней стаў афіцэрам медслужбы ў Кунгуры, Пермскай губерні. У 1782 г. быў пераведзены ў Вятку (Казанская губерня). У 1776 г. ажаніўся з Анастасіяй Сцяпанаўнай Посахавай (1751 года нараджэння), у іх было 11 дзяцей. Ілья Пятровіч, бацька кампазітара, быў 10-м дзіцём. Ён, скончыўшы Горны кадэцкі корпус у Пецярбургу, быў залічаны на службу ў Дэпартамент горных і саляных спраў. Аўдавеўшы ў 1833 годзе, ён ажаніўся з Аляксандрай Андрэеўнай Асіер, з якой у 1837 пераехаў на Урал, куды атрымаў прызначэнне на пасаду начальніка Камска-Воткінскага сталеліцейнага завода. Пётр быў другім дзіцем у сям’і: у 1838 г. нарадзіўся яго старэйшы брат Мікалай, у 1842 — сястра Аляксандра (у замужжы Давыдава) і Іпаліт. Браты-двайняты Анатоль і Мадэст з’явіліся на свет у 1850 годзе.

    Даты творчай біяграфіі

    У 1866 годзе дэбютаваў перад маскоўскай і пецярбургскай публікай Уверцюрай F-Dur;. Пачаў Першую сімфонію;

    1867 г. — выкананне Андантэ і скерца з Першай сімфоніі ў Рускім музычным таварыстве ў Санкт-Пецярбургу.

    1866—1867 гады — напісаны уверцюра на дацкі гімн і шэраг фартэпіянныя п’ес: «Успамін пра Гапсале».

    1867 г. — пачата праца над операй «Ваявода»; ў Маскве, у сімфанічным сходзе, былі выкананы танцы з яе.

    1868 г. — у сімфанічным сходзе ў Маскве рускага музычнага таварыства з вялікім поспехам выканана Першая сімфонія. З незадаволенасцю ставіўся Чайкоўскі да свайго сімфанічнага твора «Фатум» (1868), яго выконвалі як у Маскве, так і ў Пецярбургу.

    30 студзеня 1869 г. у Вялікім тэатры ў Маскве — прэм’ера оперы «Ваявода». Лібрэта — кампазітара і А. М. Астроўскага па яго п’есе («Сон на Волзе»). Дырыжор — Мерт. У ролях: Нячай Шалыгін — Фінокі, Улас Дзюжой — Раданежскі, Настасся — Аненская, Мар’я Уласьеўна — Меньшыкава, Праскоўя Уласьевна — Кроненберг, Сцяпан Баструкоў — Рапарт, Дубровін — Дзямідаў, Алена — Іванова, Жвавы — Бажаноўскі, Блазан — Лаўроў, Нядвіга — Разанава, новы Ваявода — Карын). У 1870-х гадах Чайкоўскі знішчыў оперу, захаваўшы толькі невялікую частку матэрыялу.

    У 1869 г. скончана опера «Ундзіна», якая не ставілася. Яна знішчана аўтарам у 1873 годзе, за выключэннем некаторых нумароў, якія ўвайшлі пасля ў іншыя сачыненні. Увосень напісана ўверцюра-фантазія «Рамэа і Джульета». Напісана шэсць рамансаў, з якіх «Не, толькі той», «І балюча, і салодка», «Сляза дрыжыць», «Чаму», «Ні слова, о дружа мой».

    1871 г. — першы квартэт D-бемоль мажор.

    1870—1872 гады — створана опера «Апрычнік», уласнае лібрэта па аповесці І. І. Лажэчнікава.

    31 мая 1872 года — адбылася прэм’ера кантаты «У памяць 200-годдзя нараджэння Пятра Вялікага», напісанай па заказу і спецыяльна да адкрыцця Політэхнічнай выстаўкі 1872 года.

    1873 г. — сімфанічная фантазія «Бура».

    Асноўныя творы

    Оперы

    Балеты

    Фартэпіянныя творы

    Зноскі

    1. 1 2 Брянцева В. Н. Чайковский Петр Ильич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1978. — Т. 29 : Чаган — Экс-ле-Бен. — С. 12–13.
    2. ↑ Encyclopædia Britannica
    3. ↑ Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
    4. ↑ Н. Соловьев Чайковский, Петр Ильич // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1903. — Т. XXXVIII. — С. 373–375.
    5. ↑ (unspecified title) — С. 105. — ISBN 9780191657610
    6. ↑ Чайковский, Илья Петрович // Русский биографический словарь / под ред. А. А. Половцов — СПб.: 1905. — Т. 22. — С. 17–18.
    7. ↑ Tchaikovsky: The Quest for the Inner Man — Schirmer Books, 1991. — С. 50. — ISBN 978-0-02-871885-9

    Спасылкі

    q: Пётр Ільіч Чайкоўскі ў Вікіцытатніку
    s: Пётр Ільіч Чайкоўскі ў Вікікрыніцах
    commons: Пётр Ільіч Чайкоўскі на Вікісховішчы
    Тэмы гэтай старонкі (35):
    Музычныя педагогі XIX стагоддзя
    Кавалеры ордэна Святога Уладзіміра
    Пахаваныя на Ціхвінскіх могілках
    Памерлі ад халеры
    Кампазітары Расійскай імперыі
    Духоўныя кампазітары
    Выпускнікі Санкт-Пецярбургскай кансерваторыі
    Асобы на манетах
    Асобы на марках
    Дырыжоры Расійскай імперыі
    Вікіпедыя:Артыкулы са спасылкамі на элементы Вікідадзеных без беларускага подпісу
    Вікіпедыя:Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле
    Нарадзіліся ва Удмурціі
    Кавалеры ордэна Святога Уладзіміра 4 ступені
    Памерлі 6 лістапада
    Пётр Чайкоўскі
    Балетныя кампазітары
    Музычныя педагогі Расійскай імперыі
    Нарадзіліся 7 мая
    Нарадзіліся ў 1840 годзе
    Музыканты паводле алфавіта
    Оперныя кампазітары
    Нарадзіліся ў Вяцкай губерні
    Асобы
    Дырыжоры XIX стагоддзя
    Кампазітары паводле алфавіта
    Дырыжоры паводле алфавіта
    Кампазітары XIX стагоддзя
    Вікіпедыя:Істотныя артыкулы
    Памерлі ў 1893 годзе
    Памерлі ў Санкт-Пецярбургу
    Выкладчыкі Маскоўскай кансерваторыі
    Выпускнікі Імператарскага Вучылішча правазнаўства
    Артыкулы са спасылкамі на Вікікрыніцы
    Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных