wd wp Пошук:
    ⬜

    Марыя Ластоўская

    У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Ластоўская. Марыя Ластоўская (літ.: Marija Lastauskienė, пры нараджэнні Марыя Іваноўская (Marija Ivanauskaitė), поўнае імя Марыя Іваноўская-Ластоўская (Marija Ivanauskaitė-Lastauskienė); 15 мая 1872, Шаўлі, Літва — 19 ліпеня 1957, Каўнас, Літва) — літоўская пісьменніца, больш вядомая пад псеўданімам Lazdynų Pelėda (Лаздзíну Пялéда, гэта значыць Ляшчынная Сава).

    Псеўданім

    Lazdynų Pelėda — унікальная з’ява ў гісторыі літоўскай літаратуры. Дзве сястры Іваноўскія — Сафія Пшыбіляўскене і Марыя Ластоўская — з канца 19 ст. да 1926 года падпісвалі і публікавалі свае празаічныя творы — апавяданні, аповесці, раманы — пад супольнай літаратурнай мянушкай — Лаздзіну Пяледа[2]. Дакладнае аўтарства некаторых іх твораў дасюль не ўстаноўленае[3].

    Біяграфія

    Марыя Іваноўская, пазней Ластоўская нарадзілася ў 1872 годзе. Паходзіла з шляхецкай сям’і. Жыла з бацькамі і сястрой Сафіяй у маёнтку ў Парагах да 16 гадоў. Пазней вучылася шыццю ў Шаўлях, праз тры гады пераехала ў Варшаву, працавала ў майстэрні па вышыўцы. Марыя пражыла ў Варшаве 9 гадоў, а потым паехала шукаць працу ў Санкт-Пецярбург. Там пазнаёмілася і ў 1903 годзе ажанілася з Вацлавам Ластоўскім, студэнтам, будучым беларускім пісьменнікам і дзеячом[4]. У 1907 пераехала ў Вільню, занялася літаратурнай працай. Яна пісала на польскай мове, яе сястра перакладада творы на літоўскую і выдавалі пад агульнай мянушкай Lazdynų Pelėda. Гэта літаратурнае супрацоўніцтва не было вядома грамадскасці, яно было выяўлена пісьменнікам Людасам Гірам у 1930 годзе[5]. Толькі з 1926 года, калі памерла сястра Сафія, М. Ластоўская пачала пісаць па-літоўску і публікаваць іх пад сваім сапраўдным прозвішчам. У 1938 годзе яна пераехала ў Коўну, дзе актыўна займалася літаратурнай творчасцю. Памерла ў 1957 годзе. Пахаваная на Пятрашунскіх могілках у Коўне[6].

    Творчасць

    Пісаць пачала ў 17 год. Першыя вершы і апавяданні пісала па-польску. У сваіх працах пісьменніца засяродзіла ўвагу на псіхалагічных зменах вяскоўца, які прыехаў у горада, на сацыяльныя прычыны чалавечай жорсткасці, прастытуцыі і злачынстваў беспрытульных дзяцей (апавяданні «Vanka» (Ванька, 1911), «Paša» (Паша, 1912), аповесць «Auka» (Ахвяра, 1907). Самы вядомы твор — аповесць «Šiaurės sostinėje» (У паўночнай сталіцы), напісаны ў 1928—1930 гг., апублікаваны ў 1955 г.) адлюстроўвае жыццё пецярбургскіх рабочых напачатку 20 ст[7]. Марыя Ластоўская лічыцца пачынальніцай фемінізму Літве і ў мастацкай літаратуры ў прыватнасці. Так, у рамане «Šviesuliai ir šešėliai» (Святло і цені) яна першай узняла ідэал незалежнай, самастойнай, спрычыненай, свабоднай жанчыны, а таксама ідэю вольнага кахання[8].

    Бібліяграфія

    Зноскі

    1. 1 2 http://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=14398 Праверана 5 мая 2019.
    2. ↑ Daujotytė, Viktorija. Lazdynų Pelėda: Rašytojos seserys. // Daujotytė, Viktorija. Parašyta moterų. — Vilnius, 2001.
    3. ↑ Ramunė Bleizgienė, Lazdynų Pelėda, http://www.xn--altiniai-4wb.info/index/details/1056
    4. ↑ Leopoldas Rozga. Talentas epochų vėtrose. Marija Lastauskienė. Papilė širdyse ir likimuose, https://www.papile.lt/lt/iskilieji_zmones/marija_lastauskiene.html
    5. ↑ Leopoldas Rozga. Talentas epochų vėtrose. Marija Lastauskienė. Papilė širdyse ir likimuose, https://www.papile.lt/lt/iskilieji_zmones/marija_lastauskiene.html
    6. ↑ Laima Amatkevičiūtė. Lazdynų Pelėda. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. XI (Kremacija-Lenzo taisyklė). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2007.
    7. ↑ Simas Sužiedėlis, ed. (1970—1978). «Lastauskienė, Marija». Encyclopedia Lituanica. III. Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius. pp. 294—295.
    8. ↑ Laima Amatkevičiūtė. Lazdynų Pelėda. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. XI (Kremacija-Lenzo taisyklė). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2007.
    9. ↑ Lazdynų Pelėda. Antologija, http://antologija.lt/author/lazdynu-peleda.

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (13):
    Пісьменніцы Літвы
    Нарадзіліся ў 1872 годзе
    Нарадзіліся 15 мая
    Пісьменнікі паводле алфавіта
    Рэалізм
    Пахаваныя на Пятрашунскіх могілках
    Памерлі ў Каўнасе
    Памерлі 19 ліпеня
    Постаці фемінізму
    Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных
    Асобы
    Памерлі ў 1957 годзе
    Нарадзіліся ў Шаўляі